wetenschapsagenda
Mei 2008
13
Promotie
Thijs Hagenbeek: 'The role of the phosphatase Pten in T cell development.' Promotor is prof.dr. H. Spits, hoogleraar Celbiologie.
Het fosfatase Pten fungeert als een essentiële rem die er onder normale omstandigheden voor zorgt dat T-cellen in de thymus niet op elk willekeurig moment gaan delen. Bij afwezigheid van Pten ontstaan op den duur T-cel lymfomen, laat Hagenbeek zien. Hij beschrijft de manier waarop het fosfatase invloed uitoefent op de PI-3 kinases, die een belangrijke rol spelen in onder meer de overleving, groei, deling, adhesie en differentiatie van de cellen. Ook toont hij een verband aan met een andere moleculaire signaleringsroute: de Notch1-pathway.
Tijd: 10.00 uur
14
Promotie
Paul van Dijk: 'The synergy between quality based purchasing and quality improvement in general practice. An evaluation study of a Dutch project.' Promotores zijn prof.dr. E. Schadé, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, en prof.dr. N.S. Klazinga, hoogleraar Sociale Geneeskunde.
De kwaliteit van de zorg is nog niet verbeterd door de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006. Dat concluderen Van Dijk en Hogervorst in hun onderzoek naar het nieuwe financieringssysteem. Dit systeem stimuleert de marktwerking en zou zo tot een verhoging van de kwaliteit moeten leiden. De promovendi onderzochten in de praktijk of dit inderdaad het geval is. Zij analyseerden daarvoor de onderhandelingen tussen huisartsen en zorgverzekeraars over twee concrete thema's: depressie en dreigende langdurige arbeidsongeschiktheid. Wantrouwen, onhandigheid en onervarenheid blijken vooralsnog een kwaliteitsverbetering te belemmeren. Er is een forse cultuuromslag nodig om dat toch te bereiken, menen zij. Zo zouden verzekeraars meer met rekenmodellen op de lange termijn moeten gaan werken en zouden huisartsen zich moeten ontwikkelen tot goede onderhandelaars. Uiteindelijk biedt de Zorgverzekeringswet dan goede kansen voor innovatie en kwaliteitsverbetering.
Tijd: 10.00 uur
Dubbelpromotie met Wouter Hogervorst (zie hieronder)
14
Promotie
Wouter Hogervorst: 'The synergy between quality based purchasing and quality improvement in general practice. An evaluation study of a Dutch project.' Promotores zijn prof.dr. E. Schadé, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, en prof.dr. N.S. Klazinga, hoogleraar Sociale Geneeskunde.
Tijd: 11.00 uur
Dubbelpromotie met Paul van Dijk (zie hierboven)
16
Promotie
Ivo Tiemessen: 'Occupational whole-body vibration and low back pain: strategies to reduce exposure.' Promotor is prof.dr. M.H.W. Frings-Dresen, hoogleraar Arbeidsgezondheidskunde in het bijzonder ontstaan en preventie van arbeidsgebonden aandoeningen. Co-promotor is dr. C.T.J. Hulshof.
Blootstelling aan lichaamstrillingen, bijvoorbeeld tijdens het besturen van vrachtauto's, grasmaaiers, grondverzetmachines of andere terreinvoertuigen, verhoogt het risico op het krijgen van lage rugklachten. Hoe langer de werknemer is blootgesteld, hoe groter zijn kans op dergelijke problemen, laat Tiemessen zien. De promovendus ontwikkelde een preventieprogramma waarbij de werkgever, de bedrijfsarts en de bestuurder zelf betrokken worden. Hoewel op groepsniveau geen statistisch significant effect werd gezien, daalde bij een kwart van de werknemers de blootstelling tot onder de wettelijke grens.
Tijd: 14.00 uur
21
Symposium
Voor de derde maal in successie organiseert LION (Live International Otolaryngology Netwerk) een workshop. In totaal werken elf Europese centra mee aan een videoconferentie. Door de simultane sessies kunnen specialisten live met elkaar meekijken en contact onderhouden met de operateur. Ook dit jaar zullen dr. W. Grolman en dr. R. Tange een stapedotomie uitvoeren en een cochleair implantaat plaatsen.
Plaats: AMC, Collegezaal 5
Tijd: 8.30 - 17.30 uur
22
Promotie
Job Calis: 'Aetiology, pathogenesis and consequences of severe anaemia in Malawian children.' Promotor is prof.dr. B.J. Brabin, hoogleraar Tropische Kindergeneeskunde. Co-promotor is dr. M. Boele van Hensbroek.
Volgens de richtlijn van de WHO zijn malaria, een tekort aan ijzer en foliumzuur en mijnworm bij vooral oudere kinderen, de belangrijkste behandelbare oorzaken van ernstige bloedarmoede (anemie). Calis toont met zijn onderzoek in Malawi aan dat ijzergebrek juist minder vaak voorkomt bij kinderen met ernstige bloedarmoede. Een tekort aan foliumzuur kwam bij die groep zelfs helemaal niet voor. Wat wél een rol lijkt te spelen zijn tekorten aan vitamine A en B12, bloedvergiftiging, malaria en - vooral bij jongere kinderen - mijnworminfecties. Ook besmetting met HIV kwam vaker voor bij kinderen met ernstige anemie. Bijna zestig procent van de kinderen met HIV én ernstige bloedarmoede overleed binnen een jaar.
Tijd: 12.00 uur
22
Promotie
Josanne Cox-Brinkman: 'Lysosomal storage disorders in childhood; efficacy and timing of emerging therapies.' Promotores zijn prof.dr. F.A. Wijburg, hoogleraar Klinische Metabole ziekten, en prof.dr. J.M.F.G. Aerts, hoogleraar Medische Biochemie. Co-promotor is dr. C.E.M. Hollak.
Cox-Brinkman onderzocht verschillende behandelstrategiëen bij de ziekte van Gaucher, Fabry, mucopolysaccharidose en Niemann-Pick. Bij deze lysosomale stapelingsziekten ontbreekt een enzym waardoor een bepaalde afvalstof zich ophoopt in het lichaam. Sinds enige jaren zijn therapieën als enzymsuppletie en substraatdeprivatie voorhanden. Soms is het zinvol om al op de kinderleeftijd met een dergelijke behandeling te beginnen om symptomen in een vroeg stadium te remmen. Vaak gaat het om belastende behandelingen waarvoor de patiënt vaak naar het ziekenhuis moet komen. Een juiste timing is daarom van belang, aldus de promovenda.
Tijd: 14.00 uur
28
Promotie
Tineke Stegeman: 'Gezel bij moderne meesters. Een onderzoek naar het verwerven van praktijkkennis in de opleidingen tot chirurg en kinderarts.' Promotor is prof.dr. N.S. Klazinga, hoogleraar Sociale Geneeskunde.
Hoofdvraag van het proefschrift is: 'Hoe kunnen aio's in het dagelijks werk ondersteund worden in het verwerven van medische praktijkkennis?' Stegeman onderzocht literatuur en deed empirisch onderzoek. Bij dat laatste richtte zij zich op twee begrippen - 'voorbeeld' en 'feedback' - in de opleiding tot chirurg en kinderarts. Heelkunde representeert daarbij het handelend deel van het medisch-specialistische spectrum, kindergeneeskunde het beschouwende deel. Het verwerven van praktijkkennis wordt makkelijker als opleiders vóórdoen en vóórdenken omkleden met tekst en uitleg. Dit geldt min of meer ook voor de feedbackfunctie; sturend commentaar in de dialoogvorm vergemakkelijkt kennisverwerving.
Tijd: 12.00 uur
28
Promotie
Rakesh Birjmohun: 'HDL on the crossroads of inflammation, coagulation and atherosclerosis.' Promotor is prof.dr. J.J. Kastelein, hoogleraar Inwendige Geneeskunde in het bijzonder de genetische aspecten van vasculaire aandoeningen. Co-promotor is dr. E.S.G. Stroes.
HDL-verhoging lijkt een effectieve manier om het risico op hart- en vaatziekten te beïnvloeden. De huidige HDL-verhogende middelen zijn niet effectief genoeg, maar er komen nieuwe, veelbelovende medicijnen aan, zo blijkt onder andere uit dierproeven. Niet alleen de verhoging van HDL kan van belang zijn maar ook het verbeteren van de werking (functionaliteit). Birjmohun pleit ervoor op twee paarden te wedden: verhoging èn verbetering van functionaliteit. Antioxidatieve eigenschappen van HDL blijken geen voorspellende waarde te hebben voor het risico op hart- en vaatziekten, screening op HDL-gehalte wel. Het proefschrift bevestigt de anti-inflammatoire effecten van HDL. Dit betekent dat HDL-verhoging door het remmen van ontstekingsactiviteit wellicht ook bij acute aandoeningen zoals het hartinfarct een gunstig effect kan hebben.
Tijd: 14.00 uur
28
Lezing
In samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam en het verpleegkundig tijdschrift Bijzijn organiseert het AMC de tiende Anna Reynvaan Lezing. Doel van dit evenement is verpleegkundigen op de hoogte brengen van nieuwe ontwikkelingen in de verpleegkundige zorg en organisatie. Spreker is dit jaar Julie Morath, chief operating officer van Children's Hospitals and Clinics te Minnesota. Patiëntveiligheid is het onderwerp van haar lezing. Zorg zonder fouten bestaat niet volgens de verpleegkundig directeur, maar zorg zonder letsel wel. Een cultuur van openheid is daarbij essentieel, zowel naar collega's als patiënten.
Plaats: De Nieuwe Kerk, Dam, Amsterdam
Tijd: 14.30 - 18.15 uur
29
Promotie
Jeroen Struijs: 'The future health (care) burden of chronic diseases in the Netherlands.' Promotor is prof.dr. G.A.M. van den Bos, hoogleraar Sociale Geneeskunde in het bijzonder zorg voor chronisch zieken. Co-promotor is dr. C.A. Baan (RIVM).
De aanwezigheid van een gespecialiseerd verpleegkundige in de huisartspraktijk vermindert het aantal medicijnvoorschriften voor diabetespatiënten. Dat blijkt uit onderzoek van Struijs, die de invloed bestudeerde van preventie en multidisciplinaire ketenzorg op de toekomstige ziekte- en zorglast als gevolg van chronische aandoeningen. Ruim veertig procent van de diabetespatiënten heeft daarnaast andere ziektes; iets waar de ketenzorg op in moet spelen, aldus de promovendus. Het opzetten van stroke services waar patiënten na een beroerte worden behandeld, is belangrijk voor het beheersen van de kosten (nu zo'n 4,3 procent van de totale zorgkosten).
Tijd: 14.00 uur
30
Promotie
Michiel Stegenga: 'The influence of hyperglycemia and hyperinsulinemia on innate immune and coagulant responses.' Promotores zijn prof.dr. T. van der Poll, hoogleraar Inwendige Geneeskunde in het bijzonder de afweer tegen infectieziekten, en prof.dr. H.P. Sauerwein, hoogleraar Energiestofwisseling.
Een verhoogde bloedsuikerspiegel (hyperglycemie) en een verhoogd insulinegehalte in het bloed (hyperinsulinemie) kunnen onafhankelijk van elkaar de neiging tot bloedstolling versterken, laat Stegenga zien in onderzoek bij gezonde vrijwilligers. Het risico is groter tijdens een ernstige ziekte, of als het afweersysteem al geactiveerd is. Uit het ziekteverloop van patiënten met en zonder diabetes die met bloedvergiftiging op de IC waren opgenomen concludeert de promovendus dat een acute verhoging van glucose en insuline de kans op een slechtere afloop vergroten, meer dan chronische hyperglycemie (zoals bij diabetespatiënten).
Tijd: 10.00 uur
30
Promotie
Djuna Cahen:'Endoscopic treatment in chronic pancreatitis.' Promotores zijn prof.dr. P. Fockens, hoogleraar Gastrointestinale Endoscopie, en prof.dr. D.J. Gouma, hoogleraar Heelkunde.
Een endoscopische behandeling bij chronische ontsteking van de alvleesklier pakt minder gunstig uit dan een chirurgische ingreep waarbij de buik wordt opengesneden. De gerandomiseerde studie die Cahen uitvoerde om de twee behandelingen te vergelijken, werd voortijdig gestaakt toen bleek dat de patiënten na endoscopie veel meer pijnklachten hadden. Endoscopie heeft de naam minder belastend te zijn dan een open operatie. Omdat het onderzoek werd uitgevoerd bij patiënten in een vergevorderd stadium van de ziekte, sluit de promovenda niet uit dat endoscopie in sommige gevallen wél een alternatief is voor de chirurgische ingreep.
Tijd: 12.00 uur
Alle promoties van de faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam vinden plaats in de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, en bij grote belangstelling in de aula van de universiteit, Lutherse Kerk, Singel 411 te Amsterdam. Oraties vinden plaats in de aula.
Voor meer informatie op het gebied van medisch wetenschappelijk nieuws kunt u contact opnemen met de AMC-wetenschapsvoorlichters Edith Gerritsma, Andrea Hijmans en Connie Engelberts,
020 566 2929
---- --
Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam