Friesche Vlag zuivel, `als je het weet laat je het staan'.
Resultaten van consumentenonderzoek van Stichting Natuur en Milieu
24 april 2008
Stichting Natuur en Milieu
Utrecht
1. Inleiding
In maart 2008 startte Stichting Natuur en Milieu met de Campagne "Voor mij? Graag
Zaagselvrij!". Het doel van de campagne is bedrijven te overtuigen voortaan duurzame
soja in te kopen. De campagne start met acties tegen Friesland Foods, moederbedrijf van
Friesche Vlag. Friesche Vlag koopt nog steeds 'foute soja' in voor haar koeien. De dieren
krijgen deze soja als krachtvoer het hele jaar door bijgevoerd om de melkproductie op
pijl te houden.
Foute soja is soja waarvoor tropische bossen zijn gekapt. En er wordt veel bos gekapt
voor de teelt van soja. In 30 jaar tijd hebben Brazilië en Argentinië hun oppervlakte
sojaplantages vervijfvoudigd! Jaarlijks komt hier nog eens 10% bij. Voor de productie
van soja wordt in Brazilië naar schatting elk jaar een hoeveelheid tropisch bos gekapt ter
grootte van 4.500.000 voetbalvelden (net zo groot als heel België!).
In de periode van 19 tot en met 23 april 2008 deed Natuur en Milieu een onderzoek
onder consumenten om antwoord te krijgen op de volgende vragen:
- Wat weet de consument van de relatie tussen de zuivel van Friesche Vlag en de
kap van tropische bossen?
- Is de consument bereid om voor een alternatief (andere zuivelproducent) te
kiezen waarbij gegarandeerd is dat daarvoor niet indirect tropische bossen worden
gekapt?
- Wat zijn daarvoor belangrijke redenen?
- En is de consument bereid daarvoor meer te betalen?
-
Deze notitie presenteert de resultaten van dit consumentenonderzoek.
2. Opzet enquête
Het grootste gedeelte (circa 85%) van de enquête is afgenomen op zaterdag 19 april
2008 op 3 verschillende locaties (Utrecht Overvecht, Utrecht Neude, Arnhem Centrum).
Daarnaast is geënquêteerd op 22 april 2008 (Utrecht Mariaplaats). Circa 40 enquêtes zijn
per e-mail beantwoord (verspreid over Nederland).
Tijdens het enquêteren zijn ook enkele filmopnames gemaakt van de reacties van
consumenten. Deze film is te zien op de website: www.natuurenmilieu.nl/zaagselvrij
3. Resultaten enquête
Er zijn 505 enquêtes ingevuld (N= 505)
1) Heeft u (of koopt u wel eens) een zuivelproduct van Friesche Vlag?
Ja: 397 (79%)
Nee: 101 (20%)
Weet niet/geen reactie: 7 (1%)
2) Weet u dat u door het kopen van zuivel van Friesche Vlag indirect
bijdraagt aan het kappen van tropische bossen of oerwouden?
Ja: 76 (15%)
Nee: 418 (83%)
Geen reactie: 11 (2%)
3) Zou u nu u dit weet een volgende keer kiezen voor een ander merk dat wel duurzaam
is geproduceerd zoals Campina?
Ja: 355 (70%)
Nee: 131 (26%)
Weet niet/ geen reactie: 18 (4%)
Een overzicht van enkele reacties waarom mensen dan voor Campina zouden kiezen:
Ja ik kies voor een ander product:
- Ik kies voor biologisch;
- Ik ga het liefst voor duurzaam/het is beter voor het milieu;
- Ik vind dit belangrijk/ ik wil dat het tropisch bos wordt beschermd/ ik wil niet dat
mijn aankoop indirect bijdraagt aan de kap van het tropisch bos;
- Het is een kleine moeite, met een groot effect/ Milieuvriendelijker en niet veel
duurder;
- Logisch, als je zo makkelijk kunt helpen aan behoud van het regenwoud;
- Friesche Vlag moet haar verantwoordelijkheid nemen;
- Als ze hetzelfde aanbieden, kies ik voor de "verantwoorde" variant;
- Gezondheid en milieu zijn aan elkaar gerelateerd.
Maar er kwamen ook reacties als:
- Ik kies huismerkzuivel, het is al duur genoeg;
- Nee deze aanpak heeft geen zin, het bos wordt toch gekapt;
- Er is maar één Chocomel en die is van Friesche Vlag.
4) Het kost Friesche Vlag nog geen cent per pak melk om hun melk duurzaam/ groen te
maken. Zou u hiervoor één cent over hebben?
Ja: 437 (87%)
Nee: 42 (8%)
Weet niet/ geen reactie: 26 (5%)
Waarom?
Naast de vele uitspraken als maar natuurlijk, logisch, vanzelfsprekend, dit is een
opendeur, kwamen er reacties binnen als;
- Een cent is prima;
- Een summier bedrag;
- Dat lijkt me betaalbaar, dat is dus betaalbaar;
- Z'n klein verschil?;
- Wat is nou 1 cent?
En andere reacties:
- Ik doe het voor het milieu;
- Voor het behoud van het tropische bos / dan blijven misschien de tropische
bossen bestaan;
- Om Friesche Vlag te stimuleren om duurzame soja in te kopen;
- Dan zit het goed/ dan hoef ik nergens meer op te letten/ dan is het geregeld.
Maar ook:
- Het draait niet om geld;
- Dat mag Friesche Vlag zelf betalen;
- Het mag niet ten koste gaan van de prijs die de melkveeboeren er voor krijgen
5) Hoeveel cent per pak melk zou u er extra voor over hebben, indien
u daarbij de garantie krijgt dat daar geen oerwoud voor gekapt is?
- 439 personen gaven hierop een antwoord tussen de 0 cent (geen extra geld voor
over) en 1 Euro
- 19% wil tot maximaal 5 cent per liter meer betalen
- 28% wil maximaal 5 tot 10 cent per liter meer betalen
- 40% is bereid om meer dan 10 cent per liter meer te betalen voor melk waarbij
gegarandeerd wordt dat er (indirect) geen tropische bossen voor zijn gekapt.
4. Conclusie
Uit het consumentenonderzoek onder ruim 500 consumenten blijkt dat 9 van de 10
Nederlanders weten niet dat je door het kopen van Friesche Vlag zuivel indirect bijdraagt
aan het kappen van tropische bossen. Indien men het wel weet laten 8 van de 10
consumenten de producten van Friesche Vlag in vervolg staan en kiest men voor een
duurzamer product, zoals Campina of biologische zuivel.
Volgens berekeningen kost het Friesche Vlag nog geen cent per pak melk om duurzame
soja te gebruiken waarvoor gegarandeerd geen tropisch bos is gekapt. Ruim 90% van
alle geënquêteerden heeft er wel één cent per pak melk voor over om het tropisch bos te
beschermen. Gemiddeld heeft de Nederlander er zelfs maximaal 13 cent voor over als dit
betekent dat er geen hout gekapt is voor deze melk.
Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat consumenten het voorkomen van de kap
van tropische bossen heel belangrijk vinden. Er zijn alternatieven zoals biologische soja
en Basel-soja. Basel-soja voldoet aan de zogenaamde "Basel Criteria". Deze criteria
(opgesteld door het Wereld Natuur Fonds en de Zwitserse supermarktketen Coop)
waarborgen dat er geen ontbossing heeft plaatsgevonden voor de sojateelt, dat er geen
sociale misstanden zijn (zoals slavernij) en dat de soja niet genetisch gemodificeerd is.
Basel-soja is iets duurder dan gewone soja. Uit een onderzoek van Wageningen
Universiteit blijkt dat het om minder dan een cent per pak melk gaat. Er zijn ook andere
alternatieven voor niet-duurzame soja, zoals het vervangen van de importsoja door
lokaal (in Europa) geteelde eiwitrijke gewassen zoals bonen en erwten. Dit is echter wel
een duurder alternatief.
Dus:
- De consument wil zaagselvrije melk, en is bereid er voor te betalen;
- Er zijn alternatieven;
- Helaas neemt Friesche Vlag nog niet haar verantwoordelijkheid om te kiezen voor
duurzame soja nu, én voor de lange termijn!
Stichting Natuur en Milieu