Eerste Kamer op de bres voor Raad van Europa
woensdag 23 april 2008
De Eerste Kamer verlangt van de Nederlandse regering inspanningen om
de Raad van Europa structureel aan een groter bestedingsbudget te
helpen samen met andere Europese landen. De Kamer heeft dit verlangen
neergelegd in een motie van CDA-senator Van der Linden. De motie werd
dinsdag 22 april ingediend tijdens het Europadebat en ondersteund door
de fracties van SP, PvdA, GroenLinks, CU/SGP, VVD en OSF. De extra
middelen moeten volgens de Eerste Kamer adequaat worden verdeeld over
de verschillende instellingen van de Raad en het Europees Hof voor de
Rechten van de Mens.
Zegeningen
De regering zou meer de zegeningen van de Europese Unie moeten
benadrukken en duidelijker moeten aangeven of regelgeving eigen werk
is of geschiedt op last van 'Europa'. Dit was in grote lijnen de
opvatting van de Eerste Kamer tijdens een debat over de Staat van de
Unie
Voor vragen over dit pdf-document kunt u contact opnemen met de
redactie van deze website: telefoon 070-3129200; e-mail
cip@eerstekamer.nl. U kunt ook via het reageerformulier een bericht
sturen aan de Redactie.
. Zeven senatoren kruisten de degens met minister Verhagen van
Buitenlandse Zaken en staatssecretaris Timmermans voor Europese Zaken.
Boosdoener
Mevrouw Broekers-Knol wees er namens de VVD-fractie op dat 'Europa'
wel eens als boosdoener wordt aangewezen, terwijl dit niet altijd
terecht is. Zo kon de verbreding van de A4 volgens de Raad van State
niet doorgaan omdat Nederland als enige lidstaat de fijnstofrichtlijn
van de EU heeft gekoppeld aan de regelgeving inzake de ruimtelijke
ordening. Het was dus niet 'Europa', maar Nederland zelf dat de
problemen heeft veroorzaakt, zei mevrouw Broekers.
Positief
Als positief zag mevrouw Broekers ook de Economische en Monetaire
Unie. Dankzij de EMU zijn de deelnemende landen, waaronder Nederland
beduidend minder kwetsbaar nu er een financiële crisis woedt in de
wereld, zei de VVD-senator. Mevrouw Broekers vroeg een oordeel van de
regering over de suggestie om een Europese toezichthouder voor de
financiële wereld in het leven te roepen, vergelijkbaar met de SEC
(Security and Exchange Commission) in de VS. Staatsecretaris
Timmermans zei dat de regering niets voelt voor deze suggestie.
Verdrag van Lissabon
De VVD-fractie wil tijdig overleg met de regering over Europese
wetgevingsvoorstellen en ziet dit als effectiever dan een parlementair
voorbehoud als instrument om invloed uit te oefenen. Dit onderwerp
komt weer aan de orde als het Verdrag van Lissabon
(Hervormingsverdrag) in de senaat wordt behandeld. Senator Van der
Linden (CDA) sprak er zijn teleurstelling over uit, dat dit pas na het
zomerreces het geval zijn. Nederland is dan een van de laatste
lidstaten met de goedkeuring van dit Verdrag. Zijn GroenLinks-collega
mevrouw Strik vond het juist verstandig dat de Tweede Kamer zo ruim de
tijd neemt, o.a. door een hoorzitting te organiseren, eind mei. Het
Verdrag komt in de plaats van het grondwettelijk verdrag dat in 2005
in Nederland per referendum is afgewezen.
Klimaat en energie
Over het thema klimaat en energie merkte mevrouw Broekers op dat dit
onderwerpen zijn die de lidstaten niet alleen aankunnen. Hier kan de
Europese Unie haar meerwaarde laten zien, zei de VVD-senator. Zij
pleitte er voor om de 'kop in 't zand'-politiek bij de toepassing van
kernenergie te verlaten. In Nederland wordt er al energie geleverd die
in Frankrijk en Duitsland wordt opgewerkt door middel van kernenergie.
Grensstreken
CDA-woordvoerder Van der Linden zei dat het middenveld onontbeerlijk
is voor een draagvlak voor de Europese Unie. Hij wees op het belang
van de regio's, vooral die in de grensstreken. Van der Linden was het
met de woordvoerder van de VVD eens dat 2013 'veel te vroeg' is als
jaar waarin Turkije lid zou kunnen worden van de EU. Dit jaartal heeft
de Turkse minister van buitenlandse zaken genoemd. We moeten ons
richten op het proces zonder einddatum, oordeelde Van der Linden. Hij
vreesde voor instabiliteit in Turkije door de politieke rol die het
Constitutionele Hof speelt. De CDA-senator hekelde de verdeeldheid in
de EU over de relatie met Rusland. Hij pleitte voor een
constructief-kritische benadering van Rusland als 'gelijkwaardige
partner' door contacten en culturele uitwisselingen. Van der Linden
wees erop dat Rusland lid is van de Raad van Europa en riep de EU op
meer gebruik te maken van de expertise van deze Raad waar alle
Europese landen lid van zijn.
Geen dwang, maar keuze
Namens de fractie van de SP hield senator Peters zijn eerste toespraak
(maidenspeech). Als voormalige hoogleraar teratologie (herkennen,
opsporen, bestrijden en voorkomen van ontwikkelingsstoornissen) wees
hij op een gebrek in de conceptie van de Europese Unie. De geboorte
van de Europese Unie bij het Verdrag van Maastricht op 1 november 1993
was een gevolg van een verstrengeling van de Europese regeringsleiders
met het Europese bedrijfsleven. De Europese burgers werden passief
burgers van de Unie en kwamen bij de bevruchting niet te pas, zei
Peters. Als overtuigd Europeaan betreurde de SP-senator dit.
Samenwerking in Europa hoort geen kwestie te zijn van dwang maar van
keuze. Hij veronderstelde dat het kabinet geen referendum over het
Verdrag van Lissabon wil 'uit angst voor de bevolking'. Volgens de
SP-senator een gemiste kans om Europa meer van de burgers en minder
van de bedrijven te maken. Hij bespeurde neokolonialisme in de
voorstellen van de Europese Unie over de omgang met
ontwikkelingslanden. Staatssecretaris Timmermans wees dit van de hand.
Wij staan achter de ontwikkelingslanden, zei hij.
Toezegging
Ook woordvoerder Eigeman van de PvdA-fractie pleitte ervoor de burgers
meer bij het project Europa te betrekken: Europa moet leven voor de
burgers. Eigeman vond dat er een eerlijk beeld moet komen van de
lusten en de lasten van de Europese Unie. De PvdA-senator wees erop
dat al sinds 1962 wordt gepraat met Turkije over toetreding en dat het
niet te lang meer mag duren. Het afhouden van een Turks lidmaatschap
van de EU ondergraaft het overeind houden van een moderne Turkse
staat, werkt conservatieve krachten in de hand, aldus Eigeman. De
PvdA-senator kreeg de toezegging van minister Verhagen dat hij zich
sterk zal maken voor een revitalisering van de Benelux.
Palestijnen
Mevrouw Strik had namens de fractie van GroenLinks kritiek op de
houding van de Europese Unie tegenover de Palestijnen. Israël houdt al
veertig jaar illegaal land bezet, zei zij. Zij pleitte ervoor ook met
Hamas te onderhandelen. Ook OSF-senator Ten Hoeve was hier voor. De
SP-senator pleitte voor het doorbreken van de impasse in de
onderhandelingen over een eigen Palestijnse staat.
Nationale soevereiniteit
Wat betreft de rol van het nationale parlement in de Europese Unie
prees mevrouw Strik het Finse systeem aan: in een heel vroeg stadium
raadpleegt de regering daar het parlement over onderhandelingen in
Europees verband. Het parlement heeft ook vooraf zeggenschap over de
inhoud. Het is meer dan alleen overleg, verduidelijkte mevrouw Strik.
Het kwam haar op een interruptie te staan van CDA-senator Van der
Linden: Ook zonder instemmingsrecht kun je succes hebben. Woordvoerder
Kuiper van de ChristenUnie die ook sprak namens de SGP-fractie pleitte
ervoor de nationale bestuurslaag niet ondergeschikt te maken aan de
Europese. We moeten de opdringerigheid van Europa zien af te bakenen,
aldus Kuiper. CU en SGP willen een document waarin de consequenties
van het Verdrag van Lissabon (Hervormingsverdrag) voor de politieke
verhouding tussen Nederland en Europa helder wordt geschetst. Hij vond
dat er beter inhoud gegeven moet worden aan de politieke en
parlementaire waarborgen van onze nationale soevereiniteit op die
punten waar Nederland zelf bevoegd wil blijven.
Servië
Net als andere senatoren sneed ook senator Ten Hoeve van de
Onafhankelijke Senaatsfractie de precaire positie van Servië aan. Hij
dacht dat het beter is als Nederland meewerkt aan het overhalen van de
Servische bevolking naar een pro Europese stemgedrag door uitlevering
van Mladic en Karadzic aan het Joegoslaviëtribunaal als absolute
voorwaarde te stellen voor toenadering. Minister Verhagen zei dat het
mandaat van het tribunaal verlengd zou moeten worden totdat alle
aanhangige zaken behandeld zijn.
Eerste Kamer der Staten Generaal