Schoon drinkwater?21 april 2008 Â
Zitten er bestrijdingsmiddelen in winputten voor drinkwater?
Nee, deze stoffen zitten niet in de winputten. Rond de kwetsbare
waterwingebieden bevinden zich waarnemingsputten. Hier kan worden
bepaald welke kwaliteit het diepe grondwater heeft dat over 15 jaar de
winput bereikt. Daar komen in enkele gevallen overschrijdingen voor.
Alle nieuwe meetresultaten, gecombineerd met meetresultaten uit het
verleden, worden gebruikt om te voorspellen hoe de kwaliteit van het
grondwater de komende jaren zal veranderen.
Wat betekent dat, nitraat in het water?
Nitraat is afkomstig uit mest. Deze stof komt na vele jaren in het
grondwater terecht. In Drenthe is op één winlocatie nitraat in de
winputten aangetroffen, variërend van 5 milligram tot 10 milligram
per liter. Dit is ruim onder de drinkwaternorm van 50 milligram per
liter. Bij die waarde is nitraat niet schadelijk voor uw gezondheid.
De huidige maximumwaarde van 50 milligram per liter voor nitraat is zo
gesteld dat ook baby's die alleen flessenvoeding krijgen en die een
hoge zuurgraad in de maag hebben, drinkwater uit de kraan kunnen
drinken. De kans op vorming van het giftige nitriet, dat uit nitraat
wordt gevormd, is bij deze groep namelijk het grootst. De huidige
normstelling sluit elk negatief effect voor de volksgezondheid uit. U
kunt water uit de kraan dan ook gerust gebruiken voor uw kind. In ons
land kan het nitraatgehalte in grondwater dat gebruikt wordt voor de
bereiding van drinkwater, variëren van enkele mg/l tot 60 mg/l. Ook
in oppervlaktewater kan nitraat voorkomen door het lozen van
huishoudelijk afvalwater en uitspoeling van nitraat in de bodem naar
oppervlaktewater.
Wat is een kwetsbare winning?
Het grondwater wordt hier niet beschermd door een slecht doorlatende
kleilaag. Alle kwetsbare winningen in Drenthe hebben een
beschermingszone; een grondwaterbeschermingsgebied.
Wat is een grondwaterbeschermingsgebied?
Een grondwaterbeschermingsgebied ligt rond een waterwingebied. Voor
deze gebieden gelden regels om het grondwater niet te vervuilen. Mocht
er iets misgaan (bijvoorbeeld door landbouwbestrijdingsmiddelen die in
de grond komen), dan is er voldoende tijd om maatregelen te nemen om
de zuivering van het water aan te passen. Binnen deze gebieden zijn
woningen, wegen en bedrijven toegestaan, maar gelden wel wettelijke
regels om vervuiling van het grondwater te voorkomen. De WMD en de
provincie Drenthe doen er alles aan om de kwaliteit van het grondwater
zo goed mogelijk te beschermen.
Grondwater
Voor gezond drinkwater is schoon grondwater nodig. Al het water dat de
WMD wint, pompen we uit de bodem in eigen waterwingebieden. Grondwater
stroomt heel traag. Water dat als regendruppel in dit gebied valt,
doet er tientallen jaren over om de winput te bereiken. De bodem werkt
als een natuurlijk filter, die veel maar niet alle stoffen kan
afbreken. Allerlei processen in de bodem zijn van invloed op het
gedrag van vreemde stoffen. Er is een groot verschil
bodemsamenstelling, afhankelijk per locatie. Doe dieper het
grondwater, hoe meer kans dat het bestrijdingsmiddel onderweg gebonden
wordt aan een bodemdeeltje of omgezet. Sommige middelen zullen vanwege
hun eigenschappen vrijwel nooit dit dieper gelegen pakket bereiken,
terwijl andere bestrijdingmiddelen vrijwel ongehinderd de bodem
passeren. In de bodem wordt nitraat door bacteriën afgebroken.
Aan welke kwaliteitseisen moet drinkwater voldoen?
Drinkwater is onze eerste levensbehoefte. Daarom gelden er strenge
kwaliteitseisen. Die zijn in ons land beschreven in de Waterleidingwet
en het Waterleidingbesluit. Geen levensmiddel in ons land dat strenger
gecontroleerd wordt dan drinkwater. In de Waterleidingwet staat
precies omschreven welke stoffen er in drinkwater mogen zitten en hoe
de controle is. Deze normen zijn gebaseerd op gegevens van diverse
organisaties die wetenschappelijk onderzoek doen naar de effecten van
stoffen op het milieu en de volksgezondheid, zoals de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Gezondheidsraad.
Bij het vaststellen van de normen wordt er altijd vanuit gegaan dat
het drinkwater veilig moet zijn voor de kwetsbaarste groepen, zoals
zuigelingen. Daarbij worden voor de zekerheid ook nog extra marges
aangehouden.
Wie controleert de kwaliteit van het drinkwater?
De WMD controleert het drinkwater voortdurend. De resultaten van deze
onderzoeken moeten voor iedereen beschikbaar zijn. VROM maakt
jaarlijks een landelijk rapport over de kwaliteit van drinkwater in
Nederland.
Wie houdt er toezicht op de kwaliteit?
Wordt de norm toch eens een keer overschreden, dan neemt de WMD in
overleg met VROM Inspectie (die belast is met het toezicht op de
kwaliteit van het drinkwater) direct maatregelen. Die kunnen bestaan
uit een extra zuivering, een menging met ander water of in het
uiterste geval sluiting van de bron of inlaat.
Is mijn drinkwater altijd goed van kwaliteit?
De waterleidingwet eist hoge kwaliteit en grondige controle van het
geleverde drinkwater. Daarom nemen we dagelijks watermonsters op de
drinkwaterproductiestations, in ons leidingnet en bij de klanten
thuis. Die watermonsters worden in een modern gecertificeerd
laboratorium getest; Waterlaboratorium Noord (WLN) is gespecialiseerd
in water.
Wat is een waterwingebied?
Het waterwingebied is het gebied direct rondom de grondwaterbronnen.
In de waterwingebieden is het in principe verboden andere activiteiten
of functies te ontplooien dan waterwinning. Activiteiten die
schadelijk kunnen zijn voor het drinkwater of waarbij de bodemopbouw
verstoord kan worden - zoals het gebruik van meststoffen,
bestrijdingsmiddelen en lozingen in de bodem - zijn in het
waterwingebied dan ook verboden. De waterwingebieden moeten volkomen
schoon zijn. Waterwingebieden zijn immers onze bedrijfsterreinen. Zo'n
gebied is uitgebreid onderzocht om te bekijken of het geschikt is voor
het winnen van grondwater. Als dat het geval is, wijst de provincie
Drenthe het terrein aan als waterwingebied. Op de grens van het gebied
staan blauwe borden met de aanduiding 'waterwingebied'
Hoe zit het met de landbouw?
Het grondwaterbeschermingsgebied in Drenthe heeft een oppervlakte van
ongeveer 4000 hectare. Zoân 2750 ha is in gebruik als landbouwgrond,
de stedelijke bebouwing neemt 250 ha in beslag en de resterende 1000
ha bestaat uit natuur en bos. Doordat bijna 70% van het grondoppervlak
van de grondwaterbeschermingsgebieden bestaat uit landbouw, heeft de
landbouw invloed op de kwaliteit van het grondwater.
In de grondwaterbeschermingsgebieden geldt landelijke en provinciale
regelgeving. Voor een aantal kwetsbare winningen vindt de WMD deze
regelgeving niet toereikend. Daarom heeft de WMD samen met de
landbouwsector in Drenthe een aantal activiteiten opgezet om duurzame,
schone landbouw in de grondwaterbeschermingsgebieden te stimuleren.
Voor de WMD is het belangrijk dat het grondwater niet vervuild raakt
met allerlei ongewenste stoffen die via de bodem het grondwater kunnen
bereiken. Ongewenste stoffen moeten via een kostbaar en ingewikkeld
zuiveringsproces weer uit het water worden verwijderd.
Welke activiteiten onderneemt de WMD?
De WMD vindt het belangrijk dat er binnen de
grondwaterbeschermingsgebieden extra aandacht blijft voor het
voorkomen van de achteruitgang van de grondwaterkwaliteit. Het
stimuleringsbeleid voor duurzame, schone landbouw is van kracht in
alle Drentse grondwaterbeschermingsgebieden. Ook in de, binnen de
provincie Drenthe gelegen, grondwaterbeschermingsgebieden van
Waterbedrijf Groningen en Vitens Overijssel. Een van de
stimuleringsmaatregelen is de resultaatbeloning voor
gewasbeschermingsmiddelen. Hierbij krijgt een landbouwer een
vergoeding die groter is naarmate de milieubelasting bij de
gewasbescherming minder is. De milieubelasting kan worden verminderd
door minder gebruik van middelen (bijvoorbeeld alleen spuiten wanneer
en op plaatsen waar het echt noodzakelijk is), of door het gebruik van
middelen die geen of een veel lagere milieubelasting kennen dan de
meest gangbare middelen. Uit de cijfers van de resultaatbeloning
blijkt dat de milieubelasting in de diverse teelten de afgelopen jaren
is verminderd. Verder worden maatregelen gestimuleerd die uitspoeling
van meststoffen naar het grondwater voorkomen (toepassen van
groenbemester, groene braak en biologische landbouw).
Waterleidingmaatschappij Drenthe