NEN
Effecten van netvervuiling
vrijdag 18 april 2008, 13:31
Een aspect dat een steeds grotere rol speelt in het elektriciteitsnet
is de netvervuiling. Dat levert steeds meer problemen op.
De afgelopen tien jaar zijn er veel elektronische toepassingen, zoals
gelijkrichters en geschakelde voedingen, bijgekomen, waardoor zich in
het elektriciteitsnet steeds meer verstoorde sinusvormen voordoen.
Deze golf, die normaal gesproken heel gelijkmatig is, kan bij
verstoring soms bizarre vormen aannemen.
Harmonischen
Dit is niet hetzelfde als een cos-f-verschuiving tussen spanning en
stroom als gevolg van een lineaire belasting, waardoor een zeker
blindvermogen ontstaat. Een vervormde sinus wordt veroorzaakt door
hogere harmonischen, die optreden als gevolg van een niet-lineaire
belasting (Fourier-analyse). Als resultaat daarvan gaan er ongewenste
stromen lopen, die asymmetrie in het net veroorzaken.
Skin-effect
Op die stromen zijn de kabels niet berekend, want ze leiden tot een
verhoogde warmteontwikkeling. Omdat de frequentie wordt verhoogd,
ontstaat ook het skin-effect. Hierdoor gaan de stromen aan de
buitenkant van de geleider lopen. De doorsnede van de kabel is dan te
klein, de geleider wordt warm en beveiligingen kunnen uitvallen.
Nulleider
Een specifiek probleem is het optreden van doorgebrande nulgeleiders.
Dit komt steeds vaker voor. De nulleider, die er niet op is berekend
om stroom te voeren, is daarom dunner uitgevoerd dan de fasegeleiders
en hoeft niet te worden beveiligd. Als gevolg van netvervuiling kan in
de nulleider een stroom optreden die drie maal zo hoog is als die in
de fasegeleider. Het risico op doorbranden ligt daarmee voor de hand.
Hierdoor komen ook verschijnselen voor als een lamp die telkens
doorbrandt. De precieze oorzaak van zulke verschijnselen achterhalen
is alleen mogelijk met een (dure) poweranalyse van de installatie.
Nog geen normen
Nico Koreman van Koreman Lichtonderhoud is groot voorstander van het
geven van meer aandacht aan de kwaliteit van elektronica, zowel in
verlichting als in andere toepassingen. "Dit soort problemen zal ons
op een zeker moment boven het hoofd groeien", aldus Koreman. Het kan
daarbij gaan om ogenschijnlijk onschuldige elementen. "Bij power
quality metingen aan een LED-lamp van 3,4 W bleek dat het opgenomen
vermogen 86 VA bedroeg. Dit is het gevolg van het gebruik van goedkope
materialen voor de elektronica. Het moeilijke is dat voor dergelijke,
relatief nieuwe toepassingen nog geen normen zijn opgesteld."
Normontwikkeling
Wilt u meepraten over het ontwikkelen van normen op dit gebied, dan
kunt u een e-mail sturen naar NEN-E&ICT-Business_Development@nen.nl.
Bron: Allicht
zie ook de volgende gerelateerde onderwerpen:
NEN 11000-3-3:1995/C1:1997 en (Norm)