Universiteit Leiden


* donderdag 17 april 13.45 uur
Ruud Paesie
Lorrendrayen op Africa
Faculteit: Letteren
Promotor: prof.dr. F.S. Gaastra
Locatie: Academiegebouw

De illegale goederen- en slavenhandel op West-Afrika tijdens het achttiende-eeuwse handelsmonopolie van de West-Indische Compagnie, 1700-1734
Op 3 juni 1621 verleenden de Staten-Generaal het octrooi aan de West-Indische Compagnie waarmee zij het alleenrecht verwierf op de scheepvaart en handel in het Atlantisch gebied. Dit handelsmonopolie werd periodiek verlengd en zou wat betreft de handel op West-Afrika tot 1730 onveranderd van kracht blijven. Overtreding van het octrooi werd zwaar bestraft, maar desondanks werd dit handelsrecht stelselmatig door schepen uit de Republiek geschonden. Vooral na de heroprichting van de WIC in 1674 hebben Zeeuwse smokkelschepen dit handelsmonopolie op grote schaal ontdoken. Deze lorrendraaiers, zoals ze destijds werden genoemd, zeilden met snelle en wendbare schepen naar de West-Afrikaanse kust waar zij Europese koopwaren tegen Afrikaanse producten en slaven verhandelden. Voor de bestrijding van deze illegale goederen- en slavenhandel rustte de WIC kruisers uit die op de West-Afrikaanse kust patrouilleerden. Gedurende de laatste octrooiperiode (1700-1730) wisten compagnieschepen ruim vijftig lorrendraaiers op te brengen. Dat ging niet altijd zonder slag of stoot en bij deze schermutselingen vonden vele tientallen zeelieden de dood. In dit boek wordt de illegale goederen- en slavenhandel tijdens de laatste octrooiperiode van de WIC behandeld. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de omvang daarvan veel omvangrijker is geweest dat tot nu toe werd aangenomen. Zo was het aantal smokkelreizen op West-Afrika bijna twee keer zo groot als het aantal scheepsreizen van de WIC. Ook ten aanzien van het Nederlands aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel moeten de cijfers worden bijgesteld. Geen tien tot vijftienduizend slaven, maar circa 40.000 slaven zijn tussen 1700 en 1730 door smokkelaars vanuit West-Afrika naar Amerika getransporteerd. Daarvan heeft een aantal de reis niet overleefd en zijn naar schatting zo'n 35.000 slaven in Amerika tegen contante munt of West-Indische producten verhandeld.

In verband met de verbouwing in het Academiegebouw vinden de promoties plaats in de Lokhorstkerk (Pieterskerkstraat), tenzij anders vermeld