Paul Tang reageert op webdiscussie topinkomens
16-04-2008 02:11
Bezoekers van de website konden de afgelopen weken discussiëren over
de vraag of er maatregelen moeten worden genomen om de excessen in de
topinkomens aan te pakken. PvdA Tweede-Kamerlid Paul Tang gaat
uitgebreid in op de reacties.
Inmiddels heeft de ministerraad ingestemd met een vijftal maatregelen
van minister Bos om excessieve topinkomens aan te pakken. Lees het
artikel >
Reactie Paul Tang op de discussie
Er zijn niet alleen veel maar ook veel verschillende reacties
binnengekomen, variërend van topinkomens zijn een nevenonderwerp tot
het lijkt mij vanzelfsprekend dat de PvdA zich hiervoor inzet, van
aanpakken kan maar moet niet of juist moet maar kan niet. Met zo veel
verschillende reacties is een discussie erg nuttig. Laat ik ingaan op
een viertal in het oog springende punten van de discussie:
Afgunst?
De maatschappelijke opwinding over topinkomens is niet (alleen)
ingegeven door afgunst. Op het spel staat een rechtvaardige verdeling.
Ik heb moeite met een vaste verhouding tussen het laagste en het
hoogste inkomen. Het ontkent dat we mensen de economische vrijheid
bieden en willen bieden.
Dat laat onverlet dat ik veel inkomens te hoog vind. Zonder de
mogelijkheden van topverdieners wezenlijk aan te tasten, is een deel
van de topinkomens te bestemmen voor mensen die nauwelijks de
mogelijkheden hebben om te ontsnappen aan hun armoede, om zonder
schaamte aan het maatschappelijke verkeer deel te nemen.
Zelfregulering?
Wouter Bos heeft onder meer voorgesteld om de vertrekvergoedingen te
belasten. Deze maatregel is meer dan een belasting op buitensporige
handdrukken. Het is een signaal dat zelfregulering regulerend moet
zijn. De bepaling in de code Tabaksblat dat de vertrekvergoeding niet
meer dan een jaarsalaris mocht zijn, is door weinig ondernemingen
nageleefd.
Het signaal is derhalve dat stelselmatige schending van een bepaling
zal leiden tot ingrepen door de politiek. Met dit signaal zal de code
aan kracht winnen. Dat is nodig. De verantwoordelijke commissarissen
zijn nog te lankmoedig. Harde regels kunnen zo nuttig zijn. Ze zorgen
ervoor dat commissarissen niet toegeven aan de druk van bestuurders om
hun beloningsbeleid bij te stellen. Ze zijn daarom nodig om de relatie
tussen beloning en prestaties te herstellen.
Maatregelen?
Waarom stijgen de topinkomens zoveel sneller dan die van u en mij? Die
vraag is opvallend afwezig in de discussie. Zelf ben ik door die vraag
geboeid. Het is niet de internationalisering van de markt voor
bestuurders. Die markt is niet zo internationaal. Bovendien zouden
door internationalisering de topinkomens het ene land omhoog moeten
gaan maar in het andere land omlaag. Dat laatste is niet het geval.
Internationalisering speelt wel een rol, op misschien onverwachte
manieren. De beursgenoteerde ondernemingen expanderen internationaal,
vaak door overnames. Hierdoor worden deze ondernemingen groter, en de
inkomens voor bestuurders hoger. Empirische studies laten zien dat dit
effect bestaat maar zeker niet belangrijk genoeg is om de stijging van
topinkomens te verklaren.
Belangrijker is dat de normen voor bestuurders aan het veranderen
zijn. Door internationalisering wordt de referentiegroep anders.
Bestuurders vergelijken zichzelf niet met bestuurders in eigen land
maar met bestuurders elders. Hierin past een recent bericht in de
Volkskrant dat juist bij de Angelsaksische bedrijven de inkomens hoger
zijn dan bij andere, meer Rijnlandse bedrijven. Shell versus Akzo, Van
der Veer versus Wijers.
Hiermee vervaagt het onderscheid tussen symbolische en effectieve
maatregelen om de ontwikkeling van topinkomens in goede banen te
leiden. Symbolische maatregelen kunnen ook effectief zijn en
effectieve maatregelen kunnen ook symbolisch van waarde zijn.
Vestigingsklimaat
Wat zijn de gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven?
Er bestaat het idee dat het aanpakken van topinkomens zal leiden tot
een uittocht van het bedrijfsleven. Sterker nog, iemand als Tilmant,
topman bij ING, heeft in een interview met het FD zich uitgelaten dat
zelfs de discussie over topinkomens al slecht voor het
vestigingsklimaat is.
Zelf ben ik er niet beducht voor dat discussies over en maatregelen
tegen excessen een negatief effect op de Nederlandse economie zullen
hebben. De internationale markt voor bestuurders is verre van perfect:
er zijn grote verschillen in beloning. Bovendien lijken de verschillen
niet kleiner te worden. Zeker in de Anglo-Saksische landen zijn de
inkomens in de afgelopen 20 jaar fors, zeer fors gegroeid. Daarbij
komt dat ik ernstig betwijfel of één persoon het verschil voor een
grote beursgenoteerde onderneming maakt. De Mythe van Superman noemt
Simon Bult dit. Die mythe zou betekenen dat de Nederlandse
ondernemingen buitengewoon fragiel en kwetsbaar zijn.
Het tegendeel is waar: discussie over en maatregelen tegen excessen
maken het Nederlandse bedrijfsleven sterker. Dat bedrijfsleven is
erbij gebaat dat tegenover topinkomens topprestaties komen te staan.
Nu is te constateren dat de relatie tussen inkomen en prestatie vaak
ver te zoeken is. Het herstellen van deze relatie zal ook de
arbeidsverhoudingen in bedrijven bevorderen.
Kortom?
De norm is een eerlijke verdeling van welvaart. Maatregelen
herbevestigen deze norm, zeker als er excessen zijn en als tegenover
beloning geen prestaties staat. Juist van bestuurders mag gevraagd
worden zich te matigen. De gevolgen voor het vestigingsklimaat zijn
relevant maar zullen bepaald meevallen. De angst hiervoor is
overdreven, en wordt overdreven.'
Bekijk de stelling en de discussie >
Partij van de Arbeid