Succesvol bouwen in het groen valt of staat met gemotiveerde mensen
Bij bouwen in het groen is het makkelijker landschappelijke kwaliteit te behouden dan ecologische kwaliteit. Dat is de voornaamste conclusie uit het Wetenschapswinkel-onderzoek 'Bouwen in het groen: is het te doen?' uitgevoerd door onderzoekers van Wageningen UR (Universiteit en Researchcentrum). Aanleiding voor het onderzoek was een verzoek om een beheerplan van de vereniging Zonnespreng uit Driebergen.
De bewonersvereniging Zonnespreng in Driebergen gaat binnenkort twintig ecologische woningen bouwen in een stuk bos binnen de bebouwde kom dat door de gemeente is aangewezen als inbreidingslocatie. De leden van Zonnespreng willen kunnen bouwen en wonen in het bos, maar willen ook het (natuurrijke) terrein zo goed mogelijk beheren. Daarom heeft zij de Wetenschapswinkel van Wageningen UR verzocht een beheerplan voor het bos op te stellen.
Het resultaat is het rapport 'Samen wonen met het bos'. Het beheerplan geeft praktische richtlijnen en tips voor inrichting, beheer en onderhoud, zoals herstel van spreng en bosvijver, het aanbrengen van natuurvriendelijke oevers, het revitaliseren van de taxushaag en het aanleggen van takkenrillen. Het perceel wordt ingedeeld in een 'bos', een 'tuin' en een 'park'. Het wordt geen reservaat waar niets meer mag, maar een plek die voor de bewoners en zoveel mogelijk dieren en planten aantrekkelijk moet zijn.
De ambities en afwegingen die spelen in Driebergen, spelen op diverse plekken in het land. Daarom koos de Wetenschapswinkel voor een vergelijkend onderzoek waarin naast de casus van Driebergen vijf andere bouwprojecten zijn bestudeerd. In alle projecten ging het om bouwen in het bos. Gekeken is wat er in de beleving van de betrokkenen terecht kwam van de doelstelling om zoveel mogelijk van de groene kwaliteit te handhaven, en vooral waarom. Daaruit blijkt dat onder meer persoonlijke motivatie, kennis en informatie, beleid en regelgeving, begeleiding in de uitvoeringsfase en de betrokkenheid van de toekomstige bewoners belangrijke factoren zijn voor het wel of niet behalen van de dubbele doelstelling. Bouwen in het bos leidt bijna automatisch tot ecologische schade, die zich niet zo eenvoudig laat verzachten of compenseren. Het laten staan van bomen heeft echter een groot effect op de landschappelijke kwaliteit na afronding van het bouwproject. De menselijke factor is van grote invloed op het succesvol bouwen in het groen. De onderzoekers geven daarom ook aanbevelingen voor gemeenten en projectontwikkelaars. De bevindingen van het vergelijkende onderzoek zijn door de Wetenschapswinkel in een apart rapport uitgegeven: 'Bouwen in het groen: is het te doen?'
De beide rapporten zijn op 12 april 2008 in het parkbos zelf door de Wetenschapswinkel aangeboden aan de Vereniging Zonnespreng in aanwezigheid van de toekomstige bewoners, omwonenden en enkele raadsleden van de gemeente Utrechtse Heuvelrug.