Date : 08 April 2008
Sender Name: VLAAMS INSTITUUT VOOR DE ZEE (VLIZ)
Uitreiking Prijs Dr. E. Delcroix (Oostende, 11 april 2008)
vrijdag, 11 april 2008, 19.00 uur
Belgisch Zee Instituut voor Orthopedie - BZIO
Zeedijk, 286-288
8400 Oostende
Leuvens professor bekroond met prestigieuze 'Prijs Dr. Edouard Delcroix' voor baanbrekend onderzoek naar werking en behandeling van kwallenbeten.
Kwallen kunnen venijnig netelen, sommige exotische soorten zijn zelfs dodelijk. In acht nemend dat kwallen wereldwijd in aantal toenemen o.i.v. overbevissing en klimaatseffecten, is behandeling van kwallenbeten meer dan ooit een hot topic. Met zijn inzending 'Toxins from jellyfish and sea anemones: a 'sea' of molecules with therapeutic potential' wint Prof. Jan Tytgat (° Borgerhout, 1963) niet alleen de prestigieuze prijs Dr. Edouard Delcroix. Hij zette ook belangrijke nieuwe stappen in de ontrafeling van de werking van kwallen- en zeeanemonengif, en in de therapeutische behandeling ervan. De internationale, tweejaarlijkse Prijs Dr. Delcroix vertegenwoordigt een waarde van 12.500 EUR en wordt door de vzw 's HYDRO en VLIZ toegekend aan een onderzoeker of onderzoeksploeg ter bekroning van een originele wetenschappelijke studie over gezondheidsbepalende aspecten van het mariene milieu in de breedst mogelijke zin. In de toekomst zal de Prijs Dr. E. Delcroix driejaarlijks georganiseerd worden en 25.000 EUR bedragen.
Het bekroonde werk
Neteldieren, zoals kwallen en anemonen, bezitten netelcellen die het dier toelaten prooien te vangen en rovers af te schrikken. De netelcellen bevatten een opgerold harpoentje dat bij de minste aanraking naar buiten wordt geslingerd en gif inbrengt in de huid van de belager of de prooi. Ook mensen kunnen onvrijwillig geneteld worden bij het baden in zee, wat kan leiden tot huidirritatie, brandende pijn, ontstekingen, ja zelfs de dood. Merkwaardig genoeg is op heden de kennis over het vergiftigingsmechanisme en - als gevolg daarvan - over de te volgen behandelingswijze eerder beperkt te noemen. Net in dit domein hebben Professor Tytgat en zijn team van de Katholieke Universiteit Leuven nu een belangrijke doorbraak gerealiseerd.
Prof. Tytgat onderzocht de rol van de TRPV1 receptor in pijngevoelige zenuwcellen. Deze receptor werd vroeger vooral genoemd voor zijn rol t.a.v. vanilloïde gifstoffen en de bijtende stof in chili pepertjes, capsaïcine. Later ontdekte men dat TRPV1 ook een werking heeft bij schadelijke stimuli zoals hitte, zuren en bepaalde polluenten. Prof. Tytgat ontdekte nu bij proeven met extracten van verschillende kwallen- en anemonensoorten (o.a. zeewesp, Portugees oorlogsschip, gele haarkwal) dat de TRPV1 receptor ook in deze een rol van betekenis speelt en door het gif wordt beïnvloed. Meer nog, bij laboratoriumproeven met ratten kon worden aangetoond dat de toediening van BCTC, een selectieve TRPV1-antagonist, de pijn met 79% kon stillen. Op die manier wordt een belangrijke opening gemaakt naar nieuwe therapeutische toepassingen bij kwallenbeten.
Belang van dit onderzoek
Door de identificatie van de receptor TRPV1 als sleutelelement in de lichaamsreacties op kwallen- en anemonenbeten, ligt de weg open voor een symptomatische behandeling. Verder onderzoek zal moeten aantonen of de menselijke TRPV1 variant op dezelfde wijze reageert als die bij ratten, en of andere TRP-receptoren alsnog een bijkomende rol van betekenis kunnen spelen. In afwachting hebben Prof. Tytgat en zijn doctorandus, Apr. Eva Cuypers, nauw betrokken bij dit onderzoek, alvast een patent aangevraagd op selectieve TRPV1 antagonisten voor de behandeling van kwallenbeten.
De laureaat
Jan Tytgat is sinds 1999 hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij is er sindsdien diensthoofd van het Laboratorium voor Toxicologie, binnen de faculteit Farmaceutische Wetenschappen. Na zijn studies in de Farmaceutische Wetenschappen behaalde hij in 1990 een doctoraat Geneeskunde (fysiologie) aan de KULeuven. Daarna ging hij voor een postdoctorale opleiding naar de Harvard Medical School (Boston, USA), waar hij zich - met fondsen van het NFWO - verder verdiepte in de moleculaire biologie. In 1992 keerde hij terug naar Leuven waar zijn verdere carrière in de forensische en analytische toxicologie gestalte kreeg. Hij is auteur van meer dan 120 artikels in internationale gereviewde tijdschriften en boeken, en won meerdere awards voor verdienstelijk wetenschappelijk werk in binnen- en buitenland (Nederland, Duitsland, USA). Daarnaast is Prof. Tytgat voorzitter van de Europese Sectie van de International Society on Toxinology (IST) en lid van diverse redactieraden van vaktijdschriften. Hij is tevens lid van het wetenschappelijk comité van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) en consultant voor diverse internationale farmaceutische en biotechnologische spin-off
bedrijven. Voor diverse parketten in België levert hij en zijn team belangrijke wetenschappelijke diensten op het vlak van gerechtelijke toxicologie.
Prijs Dr. Edouard Delcroix 2007
Jan Tytgat zal de prijs 2007 worden overhandigd ter gelegenheid van een plechtige zitting in het Belgisch ZeeInstituut voor Orthopedie (BZIO) te Oostende. Dit instituut vormt de geknipte locatie voor dit gebeuren, vanwege de onafscheidelijke binding tussen het instituut en de familie Delcroix. Het was immers Dr. Edouard Delcroix, notoir Belgisch orthopedisch chirurg en pionier in de thalassotherapie (1891-1973), die de inspirator was van deze prijs. Dr. Stéphane Delcroix, zoon van Dr. Armand-Jacques Delcroix, zal de prijs officieel overhandigen. In 1997 werd de prijs voor de eerste maal uitgereikt aan Dr. J.-F. Rees ('Les luciférines d'organismes marins de profondeur: de nouveaux antioxydants très performants pour des applications thérapeutiques' - UCL) en Dr. M. Witvrouw & Prof. Dr. E. De Clercq ('Sulphated polysaccharides extracted from sea algae as potential antiviral drugs' - KUL). In 1999 en 2001 werd de prijs respectievelijk niet georganiseerd en niet uitgereikt omdat de jury van mening was dat geen van de ingediende werken voldeden aan het beoogde, uitmuntende wetenschappelijke niveau. Prof. Dr. René Van Grieken (Universiteit Antwerpen) ontving de onderscheiding 2003 voor zijn levenswerk over de kwaliteit van zeelucht ('Quality of the marine air: an overview of 30 years of research') en Dr. Farid Dahdouh-Guebas (VUB) mocht zichzelf de trotse winnaar noemen in 2005 met het werk 'Degradatie van mangrove-ecosystemen en het effect op de levenskwaliteit van de ervan afhankelijke kustgemeenschappen in derdewereldlanden'.
Prijsuitreiking
Vrijdag 11 april 2008, vanaf 19.00 uur.
Belgisch ZeeInstituut voor Orthopedie (B.Z.I.O.), Zeedijk 286-288, 8400 Oostende
Programma
De plechtige uitreiking van de 'Prijs Delcroix 2007' vindt plaats tijdens volgend avondprogramma.
* Vanaf 18.30 : ontvangst (in de cafetaria van het BZIO)
* 19.00-19.10 : Verwelkoming door Dr. J. Mees, VLIZ
* 19.10-19.20 : Historiek van het BZIO en de Prijs Dr. E. Delcroix door Dr. G. Casteur
* 19.20-19.35 : Laudatio laureaat Prijs Dr. E. Delcroix 2007 door Prof. Dr. C. Janssen
* 19.35-20.15 : Uiteenzetting van het bekroonde werk door Prof. Dr. J. Tytgat
* 20.15-20.25 : Overhandiging Prijs
* 20.25-20.35 : Slotwoord
Perscontact:
Mogelijk:
(1) Jan Seys, Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) (*) Tel: +32-(059)-34.21.30; GSM: 0478/37.64.13; E-mail: jan.seys@vliz.be (2) Jan Tytgat, Laboratorium voor Toxicologie (KULeuven) (inhoudelijk)
Tel: +32-(016)-32.34.03; E-mail: jan.tytgat@pharm.kuleuven.be (3) Nathalie Keersebilck (VLIZ) (praktische organisatie) Tel: +32-(059)-34.01.51; E-mail: nathalie.keersebilck@vliz.be
(*) Jan Seys zal de week van 07 t.e.m 11 april 2008 quasi niet bereikbaar zijn vanwege een expeditie op zee.
URL: