Stars, neutral hydrogen and ionised gas in early-type galaxies
Datum: 11 april 2008
Promotie: P. Serra, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Titel: Stars, neutral hydrogen and ionised gas in early-type galaxies
Promotor(s): prof.dr. S.C. Trager en prof.dr. J.M. van der Hulst
Faculteit: wiskunde en natuurwetenschappen
Neutraal waterstof in vroeg-type sterrenstelsel
De ontdekking dat vroeg-type sterrenstelsels een grote massa van
neutraal waterstofgas kunnen bevatten, is betrekkelijk recent. Veel
vragen zijn nog onopgelost met betrekking tot de typische
eigenschappen van dit gas en zijn functie binnen de evolutie van
vroeg-type stelsels. In zijn proefschrift probeert Paolo Serra sommige
van deze vragen te beantwoorden door te kijken naar de relatie tussen
neutraal waterstof, stellaire populatie, stellaire kinematica en
geïoniseerd gas binnen een sample van 39 vroeg-type stelsels.
Serra: `Wij vinden dat de stellaire leeftijd en chemische
samenstelling van vroeg-type stelsels niet afhankelijk zijn van de
neutraal waterstofinhoud. Echter, de helft van de objecten met weinig
neutraal gas hebben jongere sterren in het centrum dan op de grotere
radii. Dit is in geen van de stelsels met veel neutraal gas gevonden.
Een mogelijke verklaring van dit resultaat is dat een groot deel van
de vroeg-type stelsels gevormd zijn door de botsing van twee gasrijke
schijfstelsels. Tijdens dit proces kan het overleven van het neutraal
waterstof juist omgekeerd evenredig zijn aan de efficiëntie van
gasinstroom en sterformatie.'
Ook vindt Serra dat de stellaire kinematica niet afhankelijk is van de
eigenschappen van neutraal waterstof. Integendeel, er bestaat een
correlatie tussen het geïoniseerde gas en het neutrale gas. Een grote
massa van geïoniseerd gas is alleen gevonden in stelsels met een grote
massa van neutraal gas, waarbij het neutrale gas reikt tot in de kern.
In al deze stelsels is de kinematica van het geïoniseerde gas
consistent met die van het neutrale gas. Dus, de twee gascomponenten
lijken onderdeel te zijn van dezelfde structuur.
Paolo Serra (Italië, 1980) studeerde natuurkunde aan de universiteit
van Cagliari. Het onderzoek werd uitgevoerd bij het Kapteyn Instituut
voor Sterrenkunde en gefinancierd door NWO. Serra werkt sinds het
afronden van het onderzoek voor Astron. /JS
Rijksuniversiteit Groningen