10 apr 2 008

De zuiverende werking in de tropische atmosfeer is veel groter dan tot nu toe werd aangenomen. Wetenschappers, waaronder de Wageninger Laurens Ganzeveld, maten boven een Surinaams regenwoud een verrassend hoge concentratie hydroxyl. Het stofje is cruciaal voor de afbraak van veel gassen in de atmosfeer, waaronder broeikasgassen. Nature publiceert de ontdekking op 10 april.

Hydroxyl is een radicaal dat broeikasgassen als methaan afbreekt door chemische verbindingen met ze aan te gaan. De functie van dit stofje was al wel bekend, zegt Laurens Ganzeveld van de leerstoelgroep Aardsysteemkunde en klimaatverandering van Wageningen Universiteit. âWe noemen hydroxyl ook wel het wasmiddel van de atmosfeer.â Tot nu toe konden wetenschappers de concentratie in de lucht echter niet exact meten. Het radicaal heeft namelijk een heel korte levensduur. âHet wordt snel gevormd maar door de reacties met de andere stoffen verdwijnt het ook weer razendsnel.â

vliegtuig voor de start Berekeningen van de concentratie hydroxyl in de atmosfeer waren tot nu toe op basis van aannames en modellen. Dankzij ontwikkelingen in de meetapparatuur konden onderzoekers van het Duitse Max Planck Instituut voor Chemie met een vliegtuigje boven het tropisch regenwoud het radicaal meten. âDaaruit blijkt dat we de concentratie altijd substantieel hebben onderschatâ, zegt Ganzeveld, die aan het onderzoek meewerkte.

Onderzoekers gingen er vanuit dat de hydroxylradicalen in het regenwoud reageerden met de grote hoeveelheden reactief koolwaterstof die de planten uitstoten, waardoor er minder radicalen overbleven om te reageren met andere gassen. De vliegtuigmetingen laten zien dat er tijdens de reacties met koolwaterstof ook weer hydroxyl gevormd wordt. Dat is volgens Ganzeveld het âontbrekende puzzelstukje in de tropische atmosferische chemieâ en verklaart de gevonden hoge concentratie.

âDe tropen zijn blijkbaar nog veel beter in staat om de vervuiling uit de lucht halen dan we dachtenâ, zegt Ganzeveld. De ontdekking heeft ook gevolgen voor de voorspellingen van klimaatverandering. Door verstoringen van het regenwoud als ontbossing, wordt de atmosfeer veel minder natuurlijk gezuiverd dan werd aangenomen. âWe zullen onze modelanalyses over de effecten van ontbossing op klimaat, chemie en luchtverontreiniging moeten herzienâ, concludeert Ganzeveld. / Laurien Holtjer

Foto boven: Tropische bui; Beneden: Vliegtuig aan de grond (foto's: Bert Scheeren)

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op http://www.resource-online.nl.