donderdag 10 april 2008:
17e eeuwse kademuren blootgelegd in Damsterdiep
Bij de archeologische opgravingen in het Damsterdiep zijn nagenoeg
intacte 17e eeuwse kademuren blootgelegd. De archeologen hebben de
noordelijke kademuur vrijgemaakt. Het stuk kademuur is eigelijk het
fundament van de waterpoort die destijds als poort boven het diep
fungeerde. De waterpoort was onderdeel van de stadswal.
In het verlengde van de kade, in oostelijke richting werd vanaf de
aanleg van de stadswal en -gracht (ca 1620) het water van het diep
gescheiden gehouden van het grachtwater. Daarvoor werd er een
zogenaamde beer gemetseld (rood op onderstaande tekening). Om
insluipers buiten de stad te houden verrees halverwege de beer een
monnik, een soort torentje. Een en ander is goed zichtbaar op de kaart
van Egbert Haubois uit ca 1643.
oude kaart van kademuur
Overigens, een soortgelijke constructie was aanwezig op alle plekken
waar grachtwater (donkerblauw - tekening) het kanaalwater (lichtblauw
- tekening) kruiste, ook bij de Ebbingepoort. De beer is tenminste
drie maal fors gerepareerd, in de 18e eeuw en in de vroege 19e eeuw.
Bij die laatste reparatie zijn de vertandingen in de voet gerepareerd,
zodat de beer aan de basis nu een breedte heeft van ca 4 meter.
Onder de stadswal bevindt zich een gemetselde keermuur (donkerrood -
zie tekening), om te voorkomen dat de stadswal in de gracht afglijdt.
In het begin van de 19e eeuw is een soort omleidingsriooltje, een
kwartrond lopend tunneltje ingehakt door de keermuur en door de beer
heen (donkerblauw - zie tekening). Waarschijnlijk was het bedoeld om
het peil van het grachtwater te kunnen reguleren door middel van een
schuif, die van bovenaf bedienbaar was.
Dit deel van het kanaal is in 1953 gedempt door er zand in te spuiten.
Voor ca 1900 is ook een deel van de gracht gedempt, om plaats te maken
voor het verlengde van de laad- en loskades van het Damsterdiep, en de
Steentil- en Damsterkade. De stadswal zelf is dan met stads- en
waterpoort al lang en breed weg.
Het onderzoek is via een webcam live te volgen op:
www.damsterdiep.groningen.nl
Gemeente Groningen