Radioactieve stof moet oorzaak medicijnresistentie opsporen
9 april 2008
Na langdurig medicijngebruik treedt bij veel patiënten gewenning op:
de medicijnen helpen niet meer voldoende. Om te achterhalen waar dit
door komt, start op 10 april een omvangrijk Europees wetenschappelijk
onderzoek, Euripides. De afdeling nucleaire geneeskunde en
PET-research van VU medisch centrum kreeg 1,4 miljoen euro van de
Europese Commissie voor de ontwikkeling van zogenoemde PET-tracers.
Dat zijn kortlevende radioactieve stoffen die kunnen bepalen of de
medicijnen bij deze patiënten wel op de plaats van bestemming
terechtkomen. Als dat bekend is, wordt het wellicht mogelijk om
medicijnresistentie te voorkomen.
Er bestaat een vermoeden dat medicijnresistentie bij
neurologiepatiënten veroorzaakt kan worden door de werking van de
zogeheten bloed-hersenbarrière (BHB). Dat mechanisme zorgt ervoor dat
lichaamsvreemde stoffen in het bloed niet zomaar de hersenen kunnen
binnendringen. Transporteiwitten (multi-drugtransporters, MDT's) in de
hersenen herkennen de lichaamsvreemde stoffen en pompen ze meteen
terug in de bloedbaan. Zijn dat medicijnen, dan is de patiënt
resistent.
De afdeling nucleaire geneeskunde en PET-research van VU medisch
centrum zal in het kader van het Euripides-project speciale tracers
ontwikkelen die deze transporteiwitten kunnen herkennen. De
radioactieve stof wordt bij mensen die medicijnen tegen epilepsie
slikken ingespoten. Dankzij de - tijdelijke en onschadelijke -
radioactiviteit is vervolgens op een PET-scan van de hersenen te zien
of er sprake is van een verhoogde concentratie of activiteit van
MDT's. Dat duidt er namelijk op dat de medicijnen actief uit de
hersenen worden geweerd.
Niet alleen mensen met epilepsie, ook Alzheimerpatiënten worden bij
dit onderzoek betrokken. Mensen met Alzheimer hebben mogelijk namelijk
juist een te láge concentratie transporteiwitten in hun hersenen. Met
behulp van de ontwikkelde tracers zal het mechanisme van de
bloed-hersenbarrière ook bij deze patiënten in kaart worden gebracht.
Het uiteindelijke resultaat, meer inzicht in de oorzaak van
medicijnresistentie, is ook van belang voor andere patiëntgroepen,
zoals kankerpatiënten en mensen met depressies. Ook bij hen komt
resistentie tegen medicijnen voor.
Euripides
EURIPIDES staat voor EUropean Research initiative to develop Imaging
Probes for early In-vivo Determination and Evaluation of response to
therapeutic Substances. Het doel is te achterhalen welke mechanismen
een rol spelen bij medicijnresistentie bij bepaalde patiëntengroepen.
Bij het vier jaar durende project zijn 14 Europese instituten
betrokken. De Europese Commissie heeft in totaal 7 miljoen euro
subsidie toegekend.
Vrije Universiteit Amsterdam