Toezegging aan senaat: aanpak identificatiefraude
woensdag 9 april 2008
Minister Klink van VWS gaat in overleg treden met zijn collega Hirsch
Ballin van Justitie om fraude met identiteit in de zorg tegen te
kunnen gaan. De minister van volksgezondheid deed deze toezegging
dinsdag 8 april aan de Eerste Kamer naar aanleiding van een opmerking
van senator Franken (CDA) tijdens het debat over invoering van het
burgerservicenummer in de zorg (BSN-Z, 30.380). Franken had betoogd
dat identiteitsfraude dreigt na invoering van dit servicenummer, dat
het bestaande sofinummer gaat vervangen.
Elektronisch patiëntendossier
De Eerste Kamer stemde in met invoering van het BSN-Z. Minister Klink
zei dat hij vanaf 1 juli geleidelijk met de invoering wil beginnen.
Voorts komt de minister over twee weken met een wetsvoorstel over de
invoering van elektronische patiëntendossiers. Over invoering van dit
EPD moeten zowel de Tweede als de Eerste Kamer nog een besluit nemen.
In het debat over het BSN-Z in de Eerste Kamer werden veel kritische
vragen gesteld, vooral rond de thema's veiligheid en privacy.
Privacy
Mevrouw Swenker (VVD) was het wel eens met de opzet om door invoering
van het burgerservicenummer in de zorg te voorkomen dat behandelaars
langs elkaar heen werken, maar wees er tevens op dat zo'n centraal
nummer privacygevoelig is. Mevrouw Swenker spitste haar bijdrage aan
het debat toe op twee vragen: wie mogen het BSN gebruiken en hoe is
het inzage- en correctierecht geregeld?
Staatssecretaris Bijleveld van BZK, die voor invoering van het
algemene BSN verantwoordelijk is, heeft in een brief
Voor vragen over dit pdf-document kunt u contact opnemen met de
redactie van deze website: telefoon 070-3129200; e-mail
cip@eerstekamer.nl. U kunt ook via het reageerformulier een bericht
sturen aan de Redactie.
begin maart aangegeven welke normen gelden voor het gebruik van het
BSN. De VVD-fractie vindt dit een 'bescheiden aanzet' voor de
bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Mevrouw Swenker vroeg of
niet ook bijvoorbeeld de Belastingdienst straks van BSN-gegevens
gebruik kan maken om na te gaan of iemand wel of niet recht heeft op
aftrek van ziektekosten. Staat er niet een luikje open? Minister Klink
ontkende dit. Ook wilde mevrouw Swenker weten welke gegevens wel en
welke niet worden opgeslagen. Huiselijke, familiale situaties zou men
in de dossiers niet moeten kunnen terugvinden. Tevens vroeg mevrouw
Swenker hoe de minister de onvermijdelijke vervuiling van de bestanden
gaat bestrijden. Komt er straks jaarlijks een digitale schoonmaakploeg
langs?
Fouten
Mevrouw Swenker wees erop dat het College Bescherming Persoonsgegevens
geen individuele klachten in behandeling neemt en dat het daarom voor
patiënten veel lastiger wordt om fouten te laten corrigeren. Dat geldt
ook voor het Elektronische Patiënten Dossier (EPD) dat nog in de maak
is. Mevrouw Swenker vond een oordeel over het BSN-Z lastig te geven nu
het wetsvoorstel voor het EPD nog door de Tweede Kamer behandeld moet
worden en de Eerste Kamer nog niet exact weet hoe dat wordt geregeld.
Identificatieplicht
Mevrouw Tan wees namens de PvdA-fractie op de kwetsbaarheid van
computerbestanden met een verwijzing naar de Gemeentelijke
Basisadministratie. Nog onlangs is iemand 'vader' geworden van een
kind van een ander als gevolg van een fout in deze GBA, zo haalde zij
een voorbeeld aan uit het blad Binnenlands Bestuur. Volgens
gezaghebbende bronnen zou 5% van de GBA-bestanden fouten bevatten.
Mevrouw Tan haalde tevens hardnekkige geruchten aan dat groepen
zorgverleners voortijdig en onrechtmatig gebruik maken van het BSN.
Evenals haar collega Swenker van de VVD stelde mevrouw Tan vragen over
de vervanging van de identificatieplicht door een vergewisplicht. In
grotere instellingen als ziekenhuizen zou een identificatieplicht
misschien toch beter zijn. Volgens minister Klink staat identificatie
voorop en is de vergewisplicht daar een uitvloeisel van.
Gebrekkige voorlichting
Verontrust is de PvdA door de mate van gedetailleerdheid van
informatie die ziektekostenverzekeraars wensen over psychiatrische
patiënten. Wat zijn de consequenties op de arbeidsmarkt voor deze
groepen als elke willekeurige werkgever een goede bekende die bij een
zorginstelling werkzaam is, kan verzoeken 'even' het bestand te
raadplegen van een sollicitant?, vroeg mevrouw Tan. Kritiek had de
PvdA-fractie op de gebrekkige voorlichting. Burgers worden nauwelijks
attent gemaakt op de risico's van deze persoonsnummers. Zeker als het
gaat om gegevens over de eigen gezondheid zijn de risico's letterlijk
levensgroot, zei mevrouw Tan.
Betere garanties
Namens de fractie van de SP hamerde mevrouw Ten Horn op betere
garanties en maatregelen om de persoonlijke levenssfeer van de burger
te beschermen. Zij hekelde het nog steeds ontbreken van een uitgewerkt
beoordelingskader bij de staatssecretaris van BZK waaraan de invoering
van het BSN in de verschillende sectoren, zoals in de zorg, kan worden
getoetst. Zij kondigde alvast aan dat de SP bij het debat over het EPD
op deze zaken terugkomt.
Mevrouw Ten Horn citeerde risicomanager Pocorni die in de
Staatscourant liet noteren: ICT kan een zegen zijn voor de zorg, maar
wordt een nachtmerrie als de veiligheid van de informatie niet
volledig is gegarandeerd. Fouten in of met het BSN kunnen in de zorg
levens kosten, constateerde mevrouw Ten Horn. Zij wees erop dat in
ziekenhuizen de beveiliging van gegevens nog veel te wensen overlaat.
Net als de fracties van VVD en PvdA zette mevrouw Ten Horn vraagtekens
bij de capaciteit van de Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) om de
beveiliging van dossiers te garanderen. Minister Klink zei dat de IGZ
'tanden' krijgt in de vorm van de mogelijkheid bestuurlijke boetes uit
te delen.
Zwaar punt
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie zei senator Van den Berg
dat deze fracties alleen akkoord gaan als invoering zorgvuldig kan
gebeuren. Hij vroeg of onrechtmatige gegevensuitwisseling en het
mogelijk ongeoorloofd gebruik van het BSN door bedrijven voldoende
wordt afgedekt door de Wet Bescherming persoonsgegevens en de Wet
algemene bepalingen burgerservicenummer. De privacy is voor SGP en CU
een zwaar punt. Van den Berg wees op de keerzijde van technologie. Het
gevaar is reëel aanwezig dat de dokter steeds meer als technicus, als
ingenieur zal gaan functioneren. De mens als machine!, waarschuwde
senator Van den Berg. Minister Klink onderstreepte deze zienswijze.
Bureaucratisme
GroenLinks-senator Laurier lanceerde enkele voorbeelden waaruit
afgeleid kan worden dat opslaan van gegevens van mensen ook vreemde
situaties kan leiden. Hij vroeg daarom de garantie van de minister dat
koppeling van gegevens in de zorg niet leidt tot het opstellen van
risicoprofielen waar bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen de hand
op kunnen leggen. Senator Laurier wees op een discussie in medische
kring over de term 'noodzakelijke zorg'. De wet laat zorg toe aan
patiënten zonder BSN, maar dan moet het gaan om 'medisch noodzakelijke
zorg'. Hij vroeg de zekerheid dat invoering van het BSN-Z niet leidt
tot meer bureaucratisme.
Zegeningen
Senator Franken legde namens de CDA-fractie meer de nadruk op de
zegeningen van de informatie- en communicatie technologie. Dankzij ICT
kan men sneller, nauwkeuriger en efficiënter werken. Hij sloot
overigens zijn ogen niet voor de kwetsbaarheid van centrale
databestanden. Men kan er misbruik van maken, zei senator Franken, net
zoals men misbruik kan maken van een mes of zelfs van een film. Het
gaat er dan ook om standaarden en protocollen te ontwikkelen om een
juist gebruik te waarborgen. In dit verband prees hij het
toetsingskader aan dat tijdens een besloten expertmeeting in de Eerste
Kamer vorige maand tot stand is gekomen. Hij vroeg en passant of de
patiëntenrechten die nu in verschillende regelingen staan in een
alomvattende regeling opgenomen kunnen worden. Minister Klink zegde
toe dat de patiëntenrechten in de Wet kwaliteit en zorg opgenomen
worden.
Meer controle dan service
Senator Yildirim (Fractie Yildirim) zei al meteen in eerste termijn
weinig te voelen voor invoering van het BSN-Z. Hij veronderstelde dat
dit nummer meer te maken heeft met controle van de burger dan met
service aan de burger. Bovendien zou het teveel kosten en illegale
praktijken in de hand werken.
Eerste Kamer der Staten Generaal