PH.Nieuwsbrief 297.10


Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


WIE VALT DOET NIET MEER MEE


In Nederland bestaan 22 valpoliklinieken voor kwetsbare ouderen. Zij meestal ondergebracht bij ziekenhuisafdelingen geriatrie. Zij zien onder meer patiënten die zijn verwezen door Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's). Meestal zijn dat patiënten met kneuzingen, gebroken ledematen of een gebroken heup. Hun wordt een vragenlijst (de CAREFALL lijst) afgenomen naar factoren die meespelen bij een val: aanwezigheid osteoporose, valangst, problemen met balans houden, polyfarmacie. Daarna geven verpleegkundigen of geriaters een behandeladvies bijvoorbeeld een andere mix van medicatie, gebruik van een rollator of woninginspectie. De poli's breiden zich snel uit. Deze mededeling deed Sophia de Rooij, internist en geriater van de AMC afdeling Geriatrie, afgelopen donderdag. Zij deed dat tijdens een symposium De rol van ICT in de ouderenzorg: case study valmanagement. Dat vond plaats in De Rode Hoed te Amsterdam. Ondergetekende trad er op als discussieleider en hield een inleiding over Disease management en valpreventie. Aan de discussie nam Wouter Hogervorst deel. Hij is huisarts en directeur van GAZO, een keten van Amsterdamse gezondheidscentra. Hij merkte op dat een val vaak een cruciale ommekeer betekent in het leven van en kwetsbare oudere. Na deze life event komen ze niet meer buiten. Of ze worden opgenomen in een verpleeghuis. Of ze krijgen een delier, waarna de dementie volledig wordt. Wie valt doet niet meer mee. Wil je contact met genoemde Sophia de Rooij? Zij heeft als emailadres s.e.deRooij@amc.uva.nl Wil je de PPP's inzien van alle inleiders? Surf naar de website van symposiumvoorzitter Ameen Abu-Hanna op http://kik.uva.nl/home/aabuhanna/profit De PPP's van mijn gastcollege tref je aan op www.integratedcare.nl doorklikken op lezingen en voordrachten. Op 19 september komen de valpoli's aan de orde op het congres Recente ontwikkelingen bij SEH's, huisartsenposten, thuiszorg, crisisdiensten GGz en ambulancezorg. Dat vindt plaats op de Universiteit Utrecht. Meld je aan door een mail te sturen naar Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl Op 14 mei houdt het kennisnetwerk Valpreventie Senioren een congres. Spreker is onder meer Chris Todd die directeur is van het Prevention of Falls Network Europe (Profane). Wil je erheen? Stuur een mail naar Grazina Schreuder op g.schreuder@veiligheid.nl


KWETSBARE OUDEREN VALLEN VAKER DAN ÉÉN KEER


Niet alleen op SEH's signaleren artsen en verpleegkundigen valrisico's (zie bericht hierboven). Ook huisartsen en professionals van thuiszorgorganisaties doen dat. Daarom hebben Amsterdamse huisartsen, de Thuiszorg Amsterdam, de AMC afdeling Geriatrie en de AMC afdeling klinische informatiekunde het initiatief PROFIT genomen. Dat woord betekent in deze context Prevention of Falls and Information Technology. Huisartsen en wijkverpleegkundigen gaan samenwerken met valpoli's van het AMC en andere ziekenhuizen. Zij verwijzen patiënten met een hoog valrisico en patiënten die reeds zijn gevallen naar deze poli. Ameen Abu-Hanna bereidt de evaluatie van dit initiatief voor. Hij ontving hiervoor subsidie van ZonMw, ICT Regie en NWO. Tijdens het symposium in de Rode Hoed presenteerde hij het initiatief PROFIT. Symposiumdeelnemers verwachtten grote gezondheidswinst ervan voor de kwetsbare ouderen. Want van de ouderen die op de SEH verschijnen, is de helft al eens eerder gevallen. Met PROFIT wil men reeds bij de eerste val en liefst daarvòòr interveniëren. Wil je contact met de enthousiaste Ameen? Stuur een mail naar a.abu-hanna@amc.uva.nl


PREVENTIEF GEZONDHEIDSONDERZOEK SIGNALEERT OOK VALRISICO


Juliusonderzoeker dr. Henk van Stel evalueert in Zeeland en Amersfoort effecten van jaarlijks preventief gezondheidsonderzoek (PGO) bij 75 plussers. Daar lopen twee clinical trials onder ouderen met respectievelijk zonder PGO. In dat PGO stellen verpleegkundigen ook het valrisico vast. Henk van Stel: Tijdens het PGO komen wij verhoogd valrisico vaak tegen, al hebben wij nog geen exacte cijfers. Tijdens het symposium in De Rode Hoed (zie berichten hierboven) heb ik ingebracht om in het PROFIT initiatief ook verwijzingen mee te nemen vanuit PGO's. Deze suggestie viel in goede aarde bij de deelnemers. Wil je contact met Henk van Stel? Stuur een mail naar H.vanStel@umcutrecht.nl


KINDEREN WILLEN VERBOD OP WEBSITES OVER ANOREXIA EN BOULIMIA


Er bestaan twee websites gericht op kinderen waarop anorexia en boulimia worden verheerlijkt en aangemoedigd. De ene heet pro ana en de andere pro mia . Dat vertelden veertienjarige scholieren van de Werkplaats Kindergemeenschap Kees Boeke (WP) in een presentatie aan hun leeftijdsgenoten op woensdag 2 april. Zij deden dat op het UMC Utrecht bij de afsluiting van een weken durend project waarin zij lesmateriaal over (on)gezonde leefstijlen voor elkaar hadden gemaakt. Drie scholieren hadden het thema eetstoornissen gekozen. Ondergetekende leidde samen met schoolleider WP Marijn Backer de discussies. Desgevraagd stemden alle kinderen voor een verbod op dergelijke, ziek makende websites. Volwassen docenten en ondergetekende sloten hierop aan. Op 8 april houden WP en Julius Centrum een congres over dit type gezondheidsonderwijs, dat gebaseerd is op het principe van peer education. Wil je naar dat congres? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing. Je kunt ook een email sturen naar congresorganisator Margriet Hageman g.m.c.hageman@umcutrecht.nl


OVERDRACHTEN ZIJN EEN BRON VAN FOUTEN EN PATIËNT ONVEILIGHEID


Dagelijkse dragen artsen taken over aan collega's, bijvoorbeeld van de dagdienst naar de avonddienst. Verpleegkundigen doen dat ook, bijvoorbeeld in de loop van de middag als de avondshift de dagploeg vervangt. Deze overdrachten zijn in de USA een bron van fouten. Bijvoorbeeld omdat iets niet wordt overgedragen of verkeerd. Onderzoeker Julie Johnson van de Universiteit van Chicago werkt een jaar op het AMC. Haar levensmissie is het terugdringen van fouten bij overdrachten. Zij hield een lezing met de titel Improving Hand-Off Communication tijdens het symposium in de Rode Hoed (zie het eerste bericht hierboven). Ondersteund door vele Amerikaanse onderzoeken pleitte zij voor elektronische overdrachten in ziekenhuizen. Hergebruik van informatie via een elektronische statussen en overdrachtmodules daarin verkleint de kans op fouten en verlicht de administratieve belasting van professionals. Zij attendeerde de symposiumdeelnemers op haar website www.clinicalmicrosystems.org met tal van suggesties ter reductie van fouten bij de overdracht. Haar lezing is van grote betekenis bij de invoering van ketenzorg en disease management. Daar vinden vaak overdrachten plaats tussen professionals en bij het overnemen van de diensten. Wil je de PPP inzien van Julie Johnson uit Chicago? Surf naar de website van symposiumvoorzitter Ameen Abu-Hanna op http://kik.uva.nl/home/aabuhanna/profit


WORKFLOW ANALYSE GAAT VOORAF AAN AUTOMATISERING


Stel dat er steun komt voor een disease management programma, hoe kun je dan het beste beginnen? Deze vraag legde ik voor op 3 april aan een aantal automatiseringsdeskundigen van ICT Regie en van software bedrijven tijdens een symposium in De Rode Hoed te Amsterdam (zie ook berichten hierboven). Hun antwoord was eensluidend. Begin met een goede analyse van de bestaande werkprocessen ofwel doe een workflow analyse. Herontwerp daarna de werkprocessen tot zo kort mogelijke klinische paden en zorgstraten. Voer die in en ondersteun ze met digitale informatievoorziening. Professionals kunnen dan op dat nieuwe zorgpad makkelijker communiceren en krijgen via de ICT decision support. Patiënten en mantelzorgers kunnen voor educatie surfen naar ondersteunende subpages. Gebruik voor een enkel Disease Management Programma, zoals voor mensen met een verhoogd valrisico, geen eigen centrale website. Beter is het om mee te liften met andere transmurale websites zoals Zorgdomein, Point of de binnenkort beschikbaar komende Schakelpunten van NICTIZ. Tot zover een kort verslag van een inspirerende brainstorming om in Amsterdam het initiatief PROFIT van de grond te krijgen.


NIEUW HANDBOEK UIT VOOR EPIDEMIOLOGEN EN ZORGONDERZOEKERS


Clinical epidemiology: Principles, Methods and Applications for Clinical Research, dat is de titel van het Handboek dat Rick Grobbee en Arno Hoes schreven. Zij zijn hoogleraren epidemiologie bij het Julius Centrum en schreven het boek samen met bijdragen van zeven andere epidemiologen van dit centrum. Het boek behandelt twaalf thema's: 1. Introductie met een overzicht van onderzoeksontwerpen 2. Etiologisch onderzoek 3. Diagnostisch onderzoek 4. Prognostisch onderzoek 5. Interventie onderzoek 6. De bijeffecten van interventie onderzoek 7.Het ontwerpen van een dataverzameling 8. Cohort- en cross-sectionele studies 9. De Case Control Study 10. De Randomized Trial 11. De meta-analyse 12. De analyse van (routinematig) verzamelde klinische data. Dit handboek richt zich op beginnende epidemiologen en niet-epidemiologen. Graag beveel ik het aan. Het is ideaal voor epidemiologen, zorgonderzoekers, GGD medewerkers en kwaliteitsmedewerkers van grote zorgorganisaties. Medewerkers van instanties die veel met kwantitatieve gegevens te maken hebben, hebben hieraan een grote steun. Het boek is uitgekomen bij Jones and Bartlett Publishers in de USA, Canada en Londen. Surf naar website www.jbpub.com en bestel het. Doen!


EERSTE RESULTATEN BESCHIKBAAR OVER ONDERZOEK GEZONDHEIDSONDERWIJS


Op 8 april komen de resultaten van en vragenlijst onderzoek onder bijna (meer dan 90% response) alle leerlingen van de Werkplaats Kindergemeenschap Kees Boeke (WP) te Bilthoven. Onderwijsleider Marijn Backer en ondergetekende hebben op deze school gezondheidsonderwijs ontworpen volgens drie principes: 1. Alle ongezonde leefstijlen worden tegelijk aangepakt 2. De nadruk ligt op peer education: leerlingen onderwijzen elkaar 3. Niet alleen het onderwijs, maar ook de schoolomgeving, de zorgverlening en de reglementering worden aangepakt. Op 8 april presenteren Julius onderzoeker dr. Gerdien de Weert en ondergetekende de resultaten van een nulmeting die vooraf ging aan dit nieuwe onderwijs. Deze meting vond plaats op 27 september door middel van een vragenlijst over kennis over en praktiseren van van (on)gezonde leefstijlen. Rond 8 april verschijnt een persbericht. Journalisten die deze nieuwsbrief lezen, kunnen voor meer informatie terecht bij de rector van de WP drs. Henk Zijlstra via H.Zijlstra@wpkeesboeke.nl en bij ondergetekende via a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl Wil je naar het congres op 8 april? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing. Je kunt ook een email sturen naar congresorganisator Margriet Hageman g.m.c.hageman@umcutrecht.nl


BINENKORT MOOIE OPLOSSING VOOR CASE MANAGERS VOOR PSYCHOGERIATRISCHE PATIENTEN


In de vorige Nieuwsbrief stond het bericht dat Staatssecretaris Bussemaker het groene licht heeft gegeven voor de invoering van de functie case manager voor psychogeriatrische patiënten. Mijn beeldspraak groen licht van Bussemaker is te kort door de bocht en is niet zo gezegd door CIZ man Marcel de Krosse. Ik had moeten opschrijven: medewerkers van het Ministerie van VWS en koepelorganisaties hebben op 28 maart met elkaar gesproken over een meer structurele inbedding van de ketenzorg voor patiënten met dementie. De aanwezige partijen waren overtuigd van nut en noodzaak van dit casemanagement. Mede dankzij het belang wat Bussemakers aan dit onderwerp hecht, heeft De Krosse er veel vertrouwen in dat hiervoor binnenkort wel eens een mooie oplossing kan worden gerealiseerd.


MASTERCLASS PERFORMANCE MANAGEMENT GAAT IN AUGUSTUS VAN START


Door de introductie van marktwerking zijn financiële en kwaliteitsvraagstukken steeds meer met elkaar verbonden. RVB's en managers zijn tegenwoordig integraal verantwoordelijk voor beide. De pure financiële controller en de pure kwaliteitsmanager verdwijnen geleidelijk: hun functies gaan in elkaar over. Om inzicht, begrip en competenties over het kunnen van beide type managers te verbeteren organiseren het Julius Centrum en Accountantskantoor Deloitte voor de vierde maal de Masterclass Performance Management. Deze bestaat uit 12 dagdelen van 1500 -1900 uur (geen files!) over 1. Zorgontwikkelingen 2. Verantwoordelijkheden Raad van Toezicht 3. De vertaling van de strategie naar structuren en bedrijfsplannen 4. Organisatievormen en prestaties 5. Verhouding lijnmanagement en staf (control) 6. Verankering van prestatie indicatoren in de P&C cyclus 7. De uitwerking van een planning & control cyclus 8. Cost accounting en prijsstelling 9. Infovoorziening en automatisering 10. Financiering van de huisvesting (nieuw, actueel onderdeel!) 11. Eindopdracht bespreken 12. Terugkommiddag met individuele coaching gesprekken. Deze Masterclass staat onder leiding van ir. Edwin Sinnema, Juliusdocent dr. Henk van der Steeg en ondergetekende. Per keer treden één of twee gastdocenten op. Deelnemers aan de vorige Masterclasses hebben deze hoog gewaardeerd vanwege de juiste mix van academische en praktische kennisoverdracht, de ruimte voor discussie en de ontmoeting met professionals van een andere (financiële of kwaliteits) wereld. Meer informatie geven de enthousiaste docenten Edwin Sinnema (esinnema@deloitte.nl) en Henk van der Steeg (hvdsteeg@euronet.nl) Dezer dagen gaat de folder de deur uit naar tal van zorgorganisaties. Wil je er een ontvangen? Stuur dan een mail naar masterclass organisator Margriet Hageman op g.m.c.hageman@umcutrecht.nl


SUBSIDIE MOGELIJK VOOR ONDERZOEKSVOORSTELLEN OVER PIJNZORG


Het disease management programma DALI voor PIJN is een initiatief van Pfizer om de pijnzorg te optimaliseren. Binnen DALI worden kennis, kunde en middelen gebundeld om de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg voor patiënten met (neuropathische) pijn te optimaliseren. Het is een programma waarin op landelijk en regionaal niveau pijnverbeteringsprojecten worden ondersteund en waarbij de onderlinge interactie wordt versterkt. DALI roept geïnteresseerde onderzoeksgroepen op om een onderzoeksvoorstel in te dienen. Op basis van relevantie en kwaliteit wordt een aantal Kernprojecten geselecteerd door het DALI Kernteam. Informatie over DALI voor PIJN, vooraanmeldingsformulieren, uitgangspunten en procedure voor de selectie van projecten vind je op de website: www.dalivoorpijn.nl Je kunt ook contact opnemen met Annemarie Trip, telefoon: 010 4064304 en/of e-mail: info@dalivoorpijn.nl


ZORGGROEP ALMERE BIEDT STAGEPLAATS AAN OVER KETENZORG COPD


Zorggroep Almere wil de kwaliteit en de organisatie van de zorg aan astma/COPD-patiënten verbeteren. Om dit te bereiken is het astma/COPD-project gestart. Belangrijk onderdeel van de zorg is educatie en zelfmanagement van de patiënten. Het is belangrijk dat de hulpverleners informatiemateriaal uitdelen van voldoende kwaliteit en dat er binnen de Zorggroep overeenstemming is over wat wel en wat niet uitgedeeld kan worden. Internet neemt een steeds belangrijker plaats in de informatievoorziening bij chronische ziekten. Onderzocht moet worden hoe via de startpagina van de Zorggroep patiënten informatie kunnen vinden over de organisatie van de zorg in Almere en over achtergronden van de ziekte met behulp van links naar geschikte sites bijvoorbeeld van het NHG en het Astmafonds. Voor medewerkers is handig als zij snel informatie over astma/COPD op intranet kunnen vinden, bijvoorbeeld protocollen. Om dit project te realiseren zoekt huisarts Ineke Mol van de Zorggroep Almere een stagiair gedurende twee tot drie maanden. Ben jij in de laatste fase van je medische, verpleegkundige of vergelijkbare studie? Meld je dan aan bij assistent onderwijs coördinator Marijke van Straaten op M.C.vanStraaten@umcutrecht.nl


VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar PH.Nieuwsbrief@planet.nl Bij afmelding of wijziging graag vermelden welke versie (bv 293.1, 293.2, etc) je ontving.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356