03-04-2008
Nederlandse onderzoeker toont invloed van huidtemperatuur op nachtrust
aan
Ondanks een scala van behandelmethoden blijft chronisch slecht slapen
een veel voorkomende klacht. Aan het Nederlands Instituut voor
Neurowetenschappen (NIN-KNAW) in Amsterdam doet het team van Eus van
Someren onderzoek naar de hersenmechanismen van slecht slapen. Het
onderzoek heeft wereldwijd een toppositie veroverd en werd recent door
NWO met de prestigieuze VICI-subsidie bekroond. Teamlid Roy Raymann
heeft nu aangetoond dat een minimale wijziging van de huidtemperatuur
een groot effect op slaap kan hebben. Vooral voor ouderen lijkt een
substantiële verbetering van slaapkwaliteit en -kwantiteit mogelijk.
De bevindingen zijn nu gepubliceerd in het gerenommeerde blad Brain.
Ondanks medicatie, psychotherapie en tal van huis-, tuin- en
keukenmiddeltjes blijft het tobben voor wie kampt met chronische
slaapproblemen. Meer onderzoek is nodig om te achterhalen wat er in de
hersenen nu precies misgaat bij slecht slapen; vervolgens kan
doelgericht naar betere behandelmethoden worden gezocht. Het team van
Van Someren blijkt in ieder geval één veelbelovende behandelmethode
op het spoor: optimalisatie van de huidtemperatuur. Eus van Someren
lanceerde de hypothese dat de huidtemperatuur van invloed is op de
neuronale activiteit van slaapregulerende hersengebieden. Zijn team
heeft nu aangetoond dat zelfs een subtiele manipulatie van de
huidtemperatuur een groot effect op slaap kan hebben. Voor het
onderzoek werd een experimentele opstelling gebouwd. Flexibele holle
buisjes werden in een pyjama geweven en aangesloten op een systeem dat
water van een gecontroleerde temperatuur door de buisjes pompte. Zo
konden de onderzoekers kleine veranderingen in de huidtemperatuur
aanbrengen zonder dat de slapende deelnemers hiervan iets merkten.
Tijdens een gedeelte van de nachten werd de huidtemperatuur op 35^0C
gehouden, een normale huidtemperatuur als iemand slaapt. Gedurende
andere delen van de nachten werd de huid 0.4^0C verwarmd. Deze geringe
verandering bleek grote consequenties te hebben voor de slaap:
deelnemers sliepen dieper en werden minder vaak wakker. Vooral bij
oudere deelnemers waren de effecten opmerkelijk. Veel ouderen worden
vroeger wakker dan ze willen. In dit onderzoek was de kans dat een
oudere deelnemer om 6.00 uur 's ochtends wakker was 58 procent. Met
milde huidverwarming nam deze kans drastisch af tot 4 procent. Ouderen
slapen bovendien vaak minder diep, terwijl juist diepe slaap
onontbeerlijk lijkt voor het dagelijks onderhoud en herstel van het
lichaam, in het bijzonder van de hersenen. In dit onderzoek hadden
ouderen slechts 8 procent diepe slaap, minder dan de helft van het
percentage dat gold voor jongere deelnemers. Met milde huidverwarming
verdubbelde de hoeveelheid diepe slaap.
Met de VICI-subsidie zal het team van Van Someren het onderzoek
voortzetten en een Nationaal SlaapRegister opzetten. Door slechte én
goede slapers via internet regelmatig vragen te stellen en taken te
geven worden de verschillende klachtenprofielen in kaart gebracht,
waarbij het doel blijft meer te begrijpen van de hersenmechanismen van
slecht slapen. Hoewel het Nationaal SlaapRegister pas in 2009 van
start gaat, kunnen potentiële deelnemers zich uiteraard alvast per
e-mail (info@slaapregister.nl) aanmelden.
De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk
tijdschrift Brain, Vol. 31(2).
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen