Bodemdaling bij Franeker dendert door
FRANEKERADEEL, 20080402 -- De bodemdaling in de gemeente Franekeradeel blijft een heet hangijzer. Het ministerie van Economische Zaken heeft recentelijk de metingen van 2007 vrijgegeven. Deze zijn geanalyseerd door Ir. Houtenbos, specialist in het meten van bodemdaling. Hieruit blijkt onder andere dat de bodemdaling ten westen van Franeker inmiddels tot drieëntwintig centimeter is opgelopen en voort dendert met een snelheid van tweeëntwintig millimeter per jaar.
In het onderzoek zijn alle metingen in Noordwest Friesland sinds het begin van de gaswinning in 1988 gebruikt.
Sinds 1995 vindt zoutwinning plaats ten zuiden van Pietersbierum. Zoutwinning ten oosten van Sexbierum is in 2004 gestart. De bodemdaling door deze zoutwinningen verloopt volgens verwachting. Bij de Frisia zoutwinninglocatie ten zuiden van Pietersbierum bedraagt de daling nu ruim tweeëndertig centimeter. Hiervan is dertig centimeter veroorzaakt door zoutwinning en twee door gaswinning bij Franeker. De daling door zoutwinning ten zuiden van Pietersbierum is nagenoeg gestopt. Wel verbreedt de dalingschotel zich nog. Boven de zoutwinning ten oosten van Sexbierum is twaalf centimeter bodemdaling gemeten. Hiervan is tien centimeter veroorzaakt door zoutwinning ter plaatse. Deze dalingscomponent heeft een snelheid van vijfentwintig millimeter per jaar.
Boven het Vermilion gasveld, twee kilometer west van Franeker bedraagt de bodemdaling maximaal drieëntwintig centimeter. Hiervan is ruim eenentwintig centimeter veroorzaakt door gaswinning en iets meer dan twee centimeter door zoutwinning. In de be-bouwde kom van Franeker is de bodemdaling tot veertien centimeter opgelopen. De bodem in dit gebied daalt met een snelheid van zeventien millimeter per jaar. Deze daling komt in zijn geheel voor rekening van de gaswinning.
Vóór aanvang van de delfstofwinning en buiten de invloedsfeer van de delfstofwinning is geen bodemdaling van betekenis gemeten. Het patroon van de daling boven het gasveld en de ontwikkeling in de tijd zijn ook onverenigbaar met andere mogelijke oorzaken van bodemdaling. Desondanks schrijven EZ en Vermilion de snelle bodemdaling ten westen van Franeker toe aan niet nader omschreven `autonome daling'. Het analyserapport plaatst dan ook kritische kanttekeningen bij de objectiviteit van de EZ regie in de vaststelling van bodemdaling door delfstofwinning.
De relatie tussen de snelheid van gaswinning en de daardoor veroorzaakte bodemdaling blijft uiterst zorgwekkend. Terwijl de productiesnelheid halveerde, vervijfvoudigde de dalingssnelheid zich tot 22 mm per jaar bij laatste meting. Een dergelijk gedrag is elders in Nederland onbekend en zal afdoende moeten worden verklaard voordat betrouwbare voorspellingen kunnen worden gemaakt. Het Wetterskip Fryslân houdt rekening met twintig centimeter bodemdaling ten westen van Franeker. Die grens is al ruim overschre-den. Zo lang de oorzaak van de snelle bodemdaling bij Franeker wordt miskend als `autonome daling', kan de oorzaak niet worden aangepakt en de maat van schadebeperkende ingrepen niet worden bepaald. Door het beroep van EZ en de gaswinner op `autonome daling' wordt schade door gaswinning onterecht afgewenteld op gedupeerden.
Tussen gaswinner Vermilion en de verschillende overheden is een limiet van dertien centimeter met een marge van 20 procent afgesproken voor de bodemdaling door gaswinning. Nu de werkelijk gemeten bodemdaling door gaswinning al drieëntwintig centimeter bedraagt, kan deze afspraak slecht leiden tot gecompliceerde juridische twisten over aansprakelijkheid.
Door de sterke bodemdaling zonder polderpeilaanpassing is de kans op scheurvorming in de bebouwing ten zuiden van Pietersbierum en ten westen van Franeker significant toegenomen.
De weigering om de manier waarop de bodemdaling door gaswinning is vastgesteld vrij te geven voedt de scepsis ten aanzien van de objectiviteit en transparantie, waarmee de overheid aansprakelijkheid voor schade door delfstofwinning afhandelt. Ondanks de stevige kritiek op de deskundigheid en onpartijdigheid, waarmee EZ de bodemdaling door delfstofwinning vast stelt, is onafhankelijke wetenschappelijke evaluatie tot dus verre uitgebleven.
Het analyserapport is onder de titel `Bodemdalinganalyse NW Friesland 1988-2007' digitaal opvraagbaar bij houtenbos@home.nl.
Ingezonden persbericht