Radboud Universiteit Nijmegen


We zeggen liever 'I'll be back' dan 'tot ziens'

'Goeiesmorgens', 'Toedeledoki' , 'Jemig de pemig' en 'I'll be back': het zijn slechts enkele voorbeelden van de vele citaten uit reclames, films en tv-series die populair zijn in alle lagen van de bevolking. Dat blijkt uit een artikel van taalkundige Peter-Arno Coppen van de Radboud Universiteit in het aprilnummer van Onze Taal.

Coppen inventariseerde het gebruik van catchphrases: citaten uit televisie, film of cabaret die zich hebben
genesteld in het gewone taalgebruik. Uit een peiling blijkt dat vooral catchphrases uit Jiskefet en Van Kooten en De Bie veel gebruikt worden.

Sociale binding
Volgens Coppen zorgt de catchphrase voor een positieve stemming: 'Wie bij het weggaan met een zware stem 'I'll be back' zegt, zoals Arnold Schwarzenegger in The Terminator, verlaat een vertrouwd gezelschap waar een uitstekende sfeer heerst.' Maar bovenal zorgen de catchphrases voor sociale binding. Coppen: 'Als je ergens binnenkomt met een joviaal `Hallo boppers!' (Paul de Leeuw als Bob de Rooij), dan zeg je daarmee: `Wij hebben dezelfde culturele voorkeuren en interesses. Wij staan op goede voet met elkaar.'

Ook kan de catchphrase helpen een vervelende boodschap te verzachten. Een verzoek als `Hou eens even vast' klinkt al snel vriendelijker als je ervan maakt: 'Hou eens even vast, Mamaloe' (uit Pipo de Clown).

Wel komt het er bij de catchphrase op aan precies de goede te kiezen. Wat in de ene groep populair is, kan in de andere groep de plank volledig misslaan. 'De grens tussen een goed geplaatste catchphrase en oubolligheid is niet altijk makkelijk te bepalen', aldus Coppen.