BCG: Hoofdkantoren binden door "industriepolitiek nieuwe stijl"

31/03/2008 13:00

The Boston Consulting Group

PERSBERICHT
Embargo tot 31 maart 2008, 13.00 uur

THE BOSTON CONSULTING GROUP:
NEDERLAND MOET HOOFDKANTOREN AAN ZICH BINDEN DOOR "INDUSTRIEPOLITIEK NIEUWE STIJL"

Amsterdam, 31 maart 2008. Hoofdkantoren van grote multinationals dragen jaarlijks zo'n 13 miljard euro bij aan de Nederlandse economie. Met 16 multinationals die tot de top 500 van de wereld horen, is Nederland een wereldspeler van formaat. Maar de Nederlandse positie wordt bedreigd. Niet alleen door fusies en overnames, maar ook doordat hoofdkantoren actief op zoek gaan naar de beste locatie om zich te vestigen. BCG pleit voor een industriepolitiek nieuwe stijl: door het vestigingsklimaat gericht en selectief te verbeteren kan Nederland hoofdkantoren aan zich binden. Clustering van bedrijven en het leefklimaat van werknemers spelen in dat beleid een cruciale rol.

Industriepolitiek nieuwe stijl: niet beschermen maar verleiden The Boston Consulting Group pleit voor een 'industriepolitiek nieuwe stijl'. Het komt erop aan clustering van bedrijven (naar sector of expertise) aan te moedigen en meer aandacht te besteden aan het leefklimaat van werknemers, ook van expats. Emile Gostelie, Managing Partner van The Boston Consulting Group: "Bedrijven zullen dan zelfs na een fusie of overname sneller geneigd zijn met - delen van - het hoofdkantoor in Nederland te blijven. Bovendien kan Nederland op deze manier nieuwe buitenlandse hoofdkantooractiviteiten aantrekken."

Hoofdkantoren van grote multinationals zijn belangrijk voor Nederland Met 16 multinationals die tot de top 500 van de wereld behoren (in 2006), is Nederland een wereldspeler van formaat. Samen met 14 Europese hoofdkantoren van grote buitenlandse multinationals dragen zij jaarlijks 13 miljard euro bij aan de economie. Daarmee zijn 150 duizend directe en indirecte banen gemoeid. BCG heeft in zijn analyse onderscheid gemaakt tussen de verschillende onderdelen van hoofdkantoren: de besliscentra, de fiscaal-juridische centra en de expertisecentra (zoals R? of wereldwijde inkoop). Het blijkt dat naast de mondiale besliscentra (40 duizend banen), ook de expertisecentra een grote bijdrage leveren aan de economie. Ze creëren zo'n 85 duizend banen.

Nederlandse hoofdkantoren worden bedreigd
De historisch sterke positie van Nederland wordt bedreigd. Dat komt niet alleen door internationale fusies en overnames. In toenemende mate gaan bedrijven ook zonder dat er sprake is van een fusie of overname op zoek naar de beste vestigingslocatie.Het gaat dan vooral om individuele onderdelen van hoofdkantoren. Zo verschuiven de R? activiteiten van veel bedrijven steeds vaker naar Azië en wordt inkoop vaak naar Zwitserland verplaatst.

Clustervorming: kies kansrijke clusters en durf op onconventionele wijze te stimuleren Bedrijven zijn meer en meer op zoek naar 'clusters' van gelijksoortige bedrijven of activiteiten. De besliscentra van Philips, Akzo Nobel, Numico en Ahold verhuisden de afgelopen jaren naar Amsterdam, dat zich mede daardoor ontwikkelde tot een sterk stadscluster voor besliscentra. Voorbeelden van expertiseclusters zijn Silicon Valley (software, ict) en, veel kleiner, in Nederland de regio's Wageningen (R? op het gebied van voeding) en Eindhoven (high tech R?). Succesvolle clusters hebben een sterke aantrekkingskracht op bedrijven en Nederland zou hier dan ook in haar hoofdkantorenbeleid op moeten inspelen. Gostelie: "Bij het stimuleren van clusters gaat het om 3 zaken: kiezen, gericht stimuleren en dit lange termijn volhouden. Investeringen zijn alleen gerechtvaardigd als het een cluster helpt om kritieke massa te creëren en een leidende wereldpositie te bereiken en te behouden. Dit vereist focus en durf. Een voorbeeld is om R? activiteiten op het gebied van voeding in de regio rondom Wageningen méér te stimuleren dan vergelijkbare activiteiten elders."

Leefklimaat: besteed meer aandacht aan de leefomgeving van internationaal mobiele werknemers De mondialisering creëert een toenemende schaarste van hoogopgeleide kenniswerkers. Die schaarste is inmiddels zo groot, dat voor bedrijven de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel een belangrijke factor is geworden bij hun vestigingskeuze. Omdat deze werknemers bij veel bedrijven aan de slag kunnen, kiezen zij voor locaties waar het leefklimaat goed is waardoor bedrijven worden 'gedwongen' de werknemers te volgen. Voor de toekomst van Amsterdam als cluster van besliscentra is het leefklimaat dus cruciaal. Gostelie: "Bij het verbeteren van het leefklimaat voor werknemers gaat het in de eerste plaats om factoren die voor iedereen van belang zijn, zoals goed onderwijs, veel groen, een toegankelijke woningmarkt en weinig vervuiling. Daarnaast is meer aandacht nodig voor zaken waar internationaal mobiele werknemers specifiek mee te maken hebben. Autoriteiten zouden meer aandacht moeten besteden aan hun klachten. Die betreffen bijvoorbeeld de langdurige bureaucratische procedures bij immigratie, problemen bij het vinden van een huisarts of tandarts en het gebrek aan internationale scholen."

Bij ontvangst van het rapport reageerde Minister van Economische Zaken Van der Hoeven: "Ik ben trots dat Nederland tot de wereldtop behoort, maar dat betekent niet dat we nu klaar zijn. Nederland moet deze positie behouden en daarom blijven we werken aan een goed vestigingsklimaat."