27-03-2008
Samenvatting:
In vervolg op het AO van 25 maart jl. over het besluit van de regering deel
te nemen voor 10 maanden aan de militaire operatie van de EU in Tsjaad en de
Centraal Afrikaanse Republiek (EUFOR Tchad/RCA) informeert de regering u als
volgt nader.
Onpartijdigheid van de missie
Wij zijn ons ervan bewust dat de onpartijdigheid van EUFOR essentieel is voor
het welslagen van deze missie. Dit betekent dat de missie onpartijdig dient te
zijn en zo moet worden gezien door alle partijen in de conflicten in Tsjaad en
de CAR en juist ook als zodanig door de bevolking moet worden ervaren. Daarom
zal EUFOR een duidelijk onderscheid handhaven met de Franse bilaterale militaire
aanwezigheid in beide landen.
Tijdens het Algemeen Overleg merkten wij op dat de minister van Buitenlandse
Zaken bij diverse gelegenheden aandacht heeft gevraagd voor deze kwestie,
bilateraal zowel als in de RAZEB. Daarbij is gebleken dat Frankrijk zich ten
zeerste bewust is van het belang van de noodzaak het onpartijdige,
multinationale en onafhankelijke karakter van deze missie te waarborgen. Het
feit dat Frankrijk 1850 manschappen levert voor EUFOR en zich onderwerpt aan
EU-commandostructuren is naar ons oordeel een goede illustratie van dit
bewustzijn. Daarnaast nemen nog 13 andere EU-landen deel aan de missie die onder
leiding staat van een Ierse commandant.
De regering zal zich ook na de ontplooiing van EUFOR ten volle bewust blijven
van de noodzaak de onpartijdigheid te handhaven. In de RAZEB zal de regering
daarvoor telkens de aandacht blijven vragen, zoals de regering dat tot op heden
ook heeft gedaan. Ook in bilaterale contacten met Frankrijk zal Nederland dit
punt met klem blijven uitdragen. Daarbij zal de regering aandacht geven aan de
wijze waarop EU-lidstaten communiceren over de missie en de noodzaak daarbij
eenduidig het mandaat en de onpartijdigheid uit te dragen.
Tijdens de duur van de EUFOR-missie zal Frankrijk de sinds 1986 lopende
operatie Epervier voortzetten. Hierbij bestaat geen risico op verwarring of
vermenging met EUFOR, en als op enige manier blijkt dat dat toch het geval is,
zullen adequate maatregelen worden genomen. Zowel uniformen als voertuigen van
EUFOR zullen zich kenmerkend onderscheiden van die van Epervier. Deze operatie
speelt zich bovendien af op vele honderden kilometers afstand van het
operatiegebied van EUFOR. Ook heeft Epervier geen operationele opdracht in het
operatiegebied van EUFOR.
Tot slot zal de onpartijdigheid van de missie in een informatiecampagne onder
de bevolking worden benadrukt. Via deze campagne zal het informatiebereik
vergroot worden, zullen geruchten worden tegengegaan en zal de bekendheid van de
doelstelling van de missie bij de bevolking en de vluchtelingen worden vergroot.
Naast de informatiecampagne zullen de acties van EUFOR bepalend zijn voor de
perceptie van onpartijdigheid.
Mandaat
Een ander belangrijk aspect van onpartijdigheid betreft de rol van EUFOR vis-
à-vis de gewapende groeperingen en de strijdkrachten van Tsjaad en de CAR. EUFOR
heeft een duidelijk omschreven mandaat: bescherming van vluchtelingen,
hulpverleners en VN-personeel. EUFOR zal dit mandaat nauwgezet moeten handhaven.
Op grond van haar mandaat en de Rules of Engagement zal EUFOR niet aarzelen in
voorkomend geval proportioneel geweld toe te passen om vluchtelingen,
ontheemden, burgers, VN-medewerkers en humanitaire hulporganisaties die worden
aangevallen te beschermen. Het valt niet binnen het mandaat van EUFOR om zich te
mengen in het conflict tussen de regering van Tsjaad en de rebellen. Op basis
van de kwaliteit van de strijdkrachten en de ter beschikking staande
inlichtingen afkomstig van de EU en haar lidstaten, zal het onderscheid gemaakt
kunnen worden dat bepalend is voor de wijze van optreden, zodat adequaat
gereageerd kan worden op alle situaties, inclusief eventuele provocaties. De
regering is zich ervan bewust dat er een risico is dat EUFOR betrokken raakt bij
het conflict en zet zich er dan ook voor in om dit te voorkomen. De
onafhankelijkheid van de inlichtingen is daarbij belangrijk. Juist de inzet van
Nederlandse verkenners kan aan de onafhankelijke vergaring van inlichtingen een
bijdrage leveren.
Politiek proces
EUFOR Tchad/RCA is de grootste militaire operatie van de EU tot nu toe. Een
besluit van de EU tot een operatie als deze schept de verantwoordelijkheid voor
lidstaten om hieraan een bijdrage te leveren. Het kabinet acht dergelijke
bijdragen nodig voor de verdere ontwikkeling van een Europees Veiligheids en
Defensiebeleid en om de Europese Unie ook op dit terrein met één stem te laten
spreken.
Vanzelfsprekend is het van belang om vanuit de EU ten aanzien van Tsjaad een
geïntegreerd (3-D) beleid te voeren. Dat wil zeggen dat naast de humanitaire
inspanningen en de inzet van EUFOR er nadrukkelijk aandacht besteed moet worden
aan het politieke proces. Alleen zo kan een structurele oplossing voor de
problemen in Tsjaad gevonden worden.
De EU heeft sinds de verkiezingen van 2006 al een belangrijke rol gespeeld
bij het tot stand komen van de dialoog tussen regering en oppositie. Laatstelijk
heeft de EU op 18 februari 2008 opgeroepen tot een politieke dialoog tussen de
partijen. Ook heeft de EU sinds de presidentsverkiezingen van 2006 verscheidene
malen een EU-trojka missie naar Tsjaad gestuurd om het politieke proces in
Tsjaad te ondersteunen. Daarnaast zijn de Hoge Vertegenwoordiger van de EU
Solana en zijn gezant Brylle in constante dialoog met de Tsjadische
autoriteiten. Verder vindt onder het Verdrag van Cotonou een politieke dialoog
plaats tussen Tsjaad en de EU. Door al deze inspanningen is de mogelijkheid voor
het opstarten van een politiek proces groter.
De EU heeft het afgelopen jaar een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand
komen van het politieke akkoord tussen president Déby en de oppositie op 13
augustus 2007. Dit akkoord ziet toe op het politieke proces in de aanloop naar
de verkiezingen van 2009. De EU ondersteunt de nationale dialoog met de
oppositie en onderhoudt met name via haar lokale vertegenwoordigingen, inclusief
de delegatie van de Europese Commissie, veelvuldig contact met regering en
president om druk uit te oefenen op vreedzame oplossingen voor het conflict.
Juist omdat de EU-lidstaten, behoudens Frankrijk en Duitsland, slechts beperkte
bilaterale mogelijkheden hebben in Tsjaad en de CAR, is voor een inzet door de
EU gekozen en niet zozeer voor een extra nationale bilaterale inzet.
Naast de militaire inzet via EUFOR en de EU-diplomatieke inzet in het
binnenlandse politieke proces, zal de EU-inzet tevens plaatsvinden op het '
Development' deel van de 3-D benadering. Onder het tiende Europese
Ontwikkelingsfonds (2008-2013) is een bedrag van ¤311 mln. beschikbbaar voor
Tsjaad en ¤142,8 mln. voor de CAR. Nederland zal hieraan bijdragen met 15 mln.
euro voor Tsjaad en ca. 7 mln. euro voor de CAR. Op deze wijze ondersteunt
Nederland via de EU een geïntegreerde benadering van het politieke proces.
Gevangenen
Het is noch verwachtbaar, noch het oogmerk dat de Nederlandse mariniers, die
verkenningstaken uitvoeren, te maken zullen krijgen met gevangennemingen. Dat
ligt anders voor EUFOR in het algemeen. De regering wil dat er een goede
regeling voor de behandeling en overdracht van gevangenen tot stand komt,
vergelijkbaar met de bestaande afspraken in het kader van de Nederlandse ISAF
bijdrage. Wij zullen hierover spoedig afspraken maken met Ierland en de overige
EU-partners binnen EUFOR, met de regering van Tsjaad. De regering zal conform de
toezegging gedaan tijdens het Algemeen Overleg de Kamer informeren over de te
maken afspraken over gevangennemingen en overdracht van gevangenen aan de
Tsjadische regering.
Solidariteit
In NAVO en EU geldt dat met meer succes een beroep op solidariteit van
partners gedaan kan worden door Nederland, als Nederland solidariteit jegens de
partners toont. Als lid van de NAVO en de EU kan Nederland met meer recht een
beroep doen op partners en bondgenoten wanneer het zelf ook zijn aandeel levert
aan de crisisbeheersingsmissies van beide organisaties. De Nederlandse bijdrage
aan de NAVO-inzet in Afghanistan en de EU operatie in Tsjaad-CAR moet mede in
die context worden gezien. Met zijn bijdrage aan beide missies voegt Nederland
de daad bij het woord wat betreft deze solidariteit. Andere partners en
bondgenoten doen dat ook. Gisteren, 26 maart, heeft de Franse president in
Londen bijvoorbeeld toegezegd dat Frankrijk meer troepen zal inzetten in
Afghanistan.
Luchttransport
Momenteel kan de veldcommandant van EUFOR Tchad/RCA over zeven
transporthelikopters en twee transportvliegtuigen beschikken. Deze capaciteit
wordt gedurende de operatie voor kortere perioden aangevuld met C-130
transportvliegtuigen van verschillende landen, waaronder Nederland. De
operatiecommandant heeft laten weten met deze capaciteit de missie te kunnen
ontplooien. Hoewel kan worden geconstateerd dat ten behoeve van de
ontplooiingsfase afdoende is voorzien in luchttransport, blijft de EU zich
inzetten om ook in de resterende behoefte aan transporthelikopters te voorzien.
Hoewel geen garantie kan worden gegeven, vertrouwen wij erop dat de huidige
eventuele aanvullende wensen worden ingevuld, bijvoorbeeld uit Rusland. Na de
ontplooiing zal de behoefte aan luchttransport voor de Nederlandse
verkenningseenheid beperkt zijn.
Luchtsteun
Voor luchtsteun beschikt de EU-operatie permanent over twee
gevechtsvliegtuigen en twee gevechtshelikopters. Dit wordt door de operationele
commandant afdoende geacht om de grondtroepen van EUFOR Tchad/RCA bij te staan.
In het onwaarschijnlijke geval dat meerdere eenheden gelijktijdig een beroep
doen op luchtsteun en de veldcommandant hier met de beschikbare capaciteit niet
in kan voorzien, kan een beroep worden gedaan op additionele in Tsjaad aanwezige
Mirages van Frankrijk.
De Minister van Buitenlandse ZakenDe Minister van Defensie
...............
??????
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking
Ministerie van Buitenlandse Zaken