IP/08/313
Brussel, 27 februari 2008
Staatsinvesteringsfondsen en financiële stabiliteit: voorstellen van de
Commissie aan de Europese Raad
Vandaag is de Europese Commissie gekomen met een mededeling over
staatsinvesteringsfondsen en een mededeling over een aanpassing van de
Europese en mondiale financiële systemen om de financiële stabiliteit te
bevorderen. Deze mededelingen vormen de inbreng van de Commissie in het
overleg van de EU-leiders over deze zaken tijdens hun voorjaarsbijeenkomst
op 13 en 14 maart. Wat betreft staatsinvesteringsfondsen, stelt de Commissie
de EU-leiders een gemeenschappelijke EU-aanpak voor om de transparantie,
voorspelbaarheid en verantwoordingsplicht van deze fondsen te vergroten. Met
zo´n aanpak zal Europa een duidelijker stempel drukken op het internationale
overleg over een gedragscode met daarin onder meer normen voor transparantie
en governance. Wat de financiële stabiliteit betreft, wil de Commissie dat
de Europese Raad de uitgangspunten bekrachtigt waardoor de EU zich zal laten
leiden bij haar inspanningen om de transparantie op de financiële markt te
vergroten en het prudentiële toezicht en het risicobeheer te versterken.
Voorts moet de Europese Raad de grote lijnen uitzetten voor de vereiste
maatregelen.
De voorzitter van de Commissie, José Manuel Barroso, zei hierover:
"Europa moet open blijven voor investeerders van buitenaf, daarover
bestaat geen twijfel. Een staatsinvesteringsfonds is geen boze wolf
die op de deur klopt. Dergelijke fondsen voorzien de financiële
markten van vers kapitaal en zijn daarmee een stabiliserende factor.
Ze kunnen betrouwbare kapitaalverstrekkers zijn voor ondernemingen die
behoefte hebben aan langetermijninvesteringen. Daarom moet er een
mondiale vrijwillige gedragscode komen. De mededeling van vandaag is
onze inbreng in de discussie daarover. Voorkomen moet worden dat
onduidelijk blijft hoe staatsinvesteringsfondsen opereren, of dat ze
gebruikt worden voor niet-commerciële doeleinden. De EU-lidstaten
moeten met een gemeenschappelijke aanpak komen. Als elke lidstaat op
zijn eigen manier reageert, kan de interne markt versnipperd raken. Ik
heb al duidelijk gemaakt dat we eventueel toch met Europese wetgeving
komen als op vrijwillige basis niets bereikt wordt. Wat de
internationale financiële markten betreft, vragen we de EU-leiders
duidelijk te maken dat de Europese landen gezamenlijk iets gaan doen
aan de zwakke punten die tijdens de recente onrust aan het licht zijn
gekomen."
Staatsinvesteringsfondsen
In de mededeling van de Commissie over staatsinvesteringsfondsen wordt
de EU-leiders een evenwichtige en evenredige gezamenlijke EU-aanpak
voorgesteld om legitieme beleidsdoelstellingen te beschermen zonder in
de val van protectionisme te lopen.
Het is de bedoeling dat het investeringsklimaat open blijft, maar dat
de investeringen van de fondsen een transparanter en voorspelbaarder
karakter krijgen en daarbij meer verantwoording wordt afgelegd.
Daarvoor is het nodig dat grotere duidelijkheid wordt verkregen over
en inzicht wordt verkregen in hun governance en dat zij de markten
betere informatie verstrekken over hun omvang,
investeringsdoelstellingen, strategieën en over de herkomst van hun
middelen.
De EU moet een drijvende kracht worden achter het internationale werk
op dit gebied. In oktober 2007 hebben de ministers van Financiën van
de G-7 internationale organisaties, en met name het IMF en de OESO,
verzocht zich te bezinnen op de rol van staatsinvesteringsfondsen. Het
IMF werkt momenteel samen met de eigenaars van deze fondsen aan een
gedragscode. De OESO brengt de best practices in kaart voor de landen
waar de fondsen investeren. De gemeenschappelijke aanpak die in de
mededeling uiteen wordt bepleit, moet de inbreng van de EU op dit
internationale podium worden.
De mededeling noemt vijf uitgangspunten:
* het investeringsklimaat moet open blijven, zowel in de EU als
elders, en dus ook in de landen waaruit de fondsen afkomstig zijn;
* multilaterale werkzaamheden in internationale organisaties zoals
het IMF en de OESO, worden gesteund;
* er wordt gebruikgemaakt van bestaande nationale en
EU-instrumenten;
* het EG-Verdrag en internationale verplichtingen (bijvoorbeeld de
verplichtingen in het kader van de WTO) worden nageleefd;
* evenredigheid en transparantie.
Verder worden in de mededeling een aantal essentiële governance- en
transparantienormen genoemd die opgenomen moeten worden in een
internationaal vast te stellen vrijwillige gedragscode voor
staatsinvesteringsfondsen en die aansluiten bij de lopende
werkzaamheden van het IMF. Een internationale vrijwillige gedragscode
is het meest effectieve en evenredige instrument om te voorkomen dat
staatsinvesteringsfondsen met hun transacties de werking van de
markteconomie kunnen verstoren.
Bezorgdheid bestaat onder meer over de ondoorzichtige werkwijze van
een aantal staatsinvesteringsfondsen, die niet bekendmaken wat de
waarde van hun activa is, wat de investeringsdoelstellingen zijn en
wat voor risicobeheersystemen ze hebben. Verder wordt gevreesd dat
eigenaars van staatsinvesteringsfondsen deze fondsen kunnen gebruiken
voor strategische belangen, en niet gewoon voor commerciële
doeleinden. Daarmee verstoren ze de markten en kan de veiligheid in de
EU en haar lidstaten in het gedrang komen.
Met de gemeenschappelijke aanpak die de Commissie voorstelt, worden
ongecoördineerde, nationale reacties voorkomen. Die zouden alleen maar
leiden tot een versnippering van de interne markt en schadelijk zijn
voor de Europese economie als geheel. Ook is deze aanpak in het belang
van het EU-handelsbeleid. Dit is er immers op gericht de markten van
derde landen open te breken voor investeerders uit de EU. Dit zou
alleen maar moeilijker worden als de EU de indruk zou wekken dat zij
zelf onnodige belemmeringen in Europa opwerpt. De Commissie vraagt de
Europese Raad in te stemmen met deze aanpak. Op basis daarvan kunnen
de landen waarin staatsinvesteringsfondsen investeren, hun markt
openhouden, investeringen toetsen aan duidelijke richtsnoeren en (het
liefst voor eind 2008) samen met de eigenaars van
staatsinvesteringsfondsen een gedragscode vaststellen.
Financiële stabiliteit
In oktober 2007 is de Raad (Ecofin) gekomen met een stappenplan om de
financiële reglementering en het financiële toezicht in Europa en de
wereld te verbeteren. Door de financiële onrust als gevolg van de
crisis op de Amerikaanse markt voor risicovolle hypotheekleningen
waren namelijk bepaalde lacunes aan het licht gekomen. Het stappenplan
heeft vier pijlers: vergroting van de transparantie, een betere
waardering van financiële producten, aanscherping van de prudentiële
regelgeving en een betere werking van de markten.
In haar mededeling van vandaag over de financiële stabiliteit vraagt
de Commissie de EU-leiders om op dit stappenplan voort te bouwen en
nog een stap verder te gaan door zich te scharen achter de
uitgangspunten waardoor de EU zich intern en in internationale fora
zal laten leiden: de afzonderlijke financiële instellingen en
investeerders moeten primair verantwoordelijk blijven voor het
risicobeheer, de nationale toezicht- en reglementeringskaders moeten
gelijke tred kunnen houden met de snelle veranderingen en innovaties
van financiële producten en de samenwerking tussen EU-toezichthouders
moet worden geïntensiveerd.
Ook wil de Commissie dat de Europese Raad een reeks lijnen uitzet die
bij het interne beleid en in internationale fora gevolgd moeten
worden:
* de informatie van ratingbureaus moet verbeteren. Als de bureaus
niet zelf actie ondernemen, moet worden ingegrepen;
* de financiële verslagleggings- en waarderingsregels moeten zodanig
worden aangepast dat iedereen kan achterhalen welke vorderingen
banken en andere financiële instellingen hebben op vehikels die
niet op de balans staan;
* financiële instellingen moeten al hun verliezen snel bekendmaken;
* de systemen voor vroegtijdige waarschuwing inzake de financiële
stabiliteit moeten verbeteren;
* financiële toezichthouders moeten in EU-verband effectiever
samenwerken en er moet streng en effectief toezicht worden
gehouden op internationale groepen;
* er moet gewerkt worden aan een gemeenschappelijk toetsingskader
voor de systeemgevolgen van een mogelijke crisis.
De Commissie wenst een politiek akkoord met de Raad en het Europees
Parlement om nog voor april 2009 met de nodige wetgevingswijzigingen
te kunnen komen.
In de mededeling wordt benadrukt dat dringend actie nodig is op de
bovengenoemde gebieden, maar dat dit niet wegneemt dat de Europese
economie de financiële onrust, de vertraging in Amerika en de hoge
energie- en grondstoffenprijzen relatief goed heeft weten op te
vangen. De EU-groei komt in de recente voorlopige economische
prognoses van de Commissie ondanks een geringe neerwaartse bijstelling
ervan nog altijd uit op 2%. Dankzij de hervormingen in het kader van
de Lissabon-strategie voor groei en werkgelegenheid zijn de Europese
economieën veerkrachtiger geworden. De volgende cyclus van de
strategie, waarmee de Europese Raad waarschijnlijk zal instemmen, zal
een nog betere bescherming bieden, mocht in de toekomst weer onrust op
de internationale markten uitbreken.
Meer informatie over de mededelingen is te vinden in de MEMO´s 08/123
en 08/126. De mededelingen zelf zullen zo spoedig mogelijk op internet
worden gepubliceerd onder:
http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/index_en.htm.
European Union