Van Gogh Museum
Amsterdam, 12 maart 2008
Van Gogh Museum verwerft schilderij van Maurice de Vlaminck
Â
Maurice de Vlaminck (1876-1958), De Seine bij Nanterre, 1907, Van Gogh
Museum, Amsterdam Het Van Gogh Museum heeft onlangs de collectie
verrijkt met De Seine bij Nanterre van Maurice de Vlaminck
(1876-1958). Het vormt een waardevolle aanvulling op de collectie van
het Van Gogh Museum en het is het derde werk van de kunstenaar in
Nederlands openbaar kunstbezit. Het schilderij is een aansprekend
voorbeeld van de aanwezige invloed van Vincent van Gogh op latere
kunstenaars, in dit geval de vroeg 20ste-eeuwse schildergroep de
Fauves. De Vlaminck was een bewonderaar en navolger van Vincent van
Gogh. Naast de Van Gogh-collectie heeft het museum schilderijen van
(Post)impressionisten waar De Vlaminck zich direct door liet
inspireren, zowel wat betreft thema en compositie als kleurkeuze en
schilderstijl. De Seine bij Nanterre, vanaf 12 maart te zien op de
derde verdieping van het Rietveldgebouw, is aangekocht met steun van
de BankGiro Loterij (ruim de helft van de aankoopprijs), de Mondriaan
Stichting, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij het Prins Bernhard
Cultuurfonds) en het VSBfonds.
De kunstenaar en zijn werk
Maurice de Vlaminck produceerde in 1906 en 1907 een grote hoeveelheid
schilderijen met als onderwerp het landelijke leven rond zijn
woonplaats Chatou (omgeving Parijs). Hij probeerde de idealen van
eenvoud, vrede en afzondering, die hij met de dorpen rond de hoofdstad
associeerde, op het doek over te brengen. De autodidact schilderde
zonder systeem maar met in zijn gedachten de erfenis van de
Postimpressionisten. Door zijn snelle en vrije werkwijze liepen de
werken stilistisch behoorlijk uiteen. Zelfs binnen één werk
hanteerde De Vlaminck vaak verschillende schilderstijlen, daarmee de
harmonie of eenheid ondergeschikt makend. Een aantal werken van De
Vlaminck uit de betreffende periode is vlot en spontaan van karakter,
zoals De Seine bij Nanterre. Andere doeken zijn zorgvuldiger afgewerkt
en daardoor ook conventioneler en minder verrassend.
De Seine bij Nanterre
De Vlaminck schilderde De Seine bij Nanterre omstreeks 1907. Nanterre
was een klein industrieel dorp aan de Seine, even buiten Parijs. De
kunstenaar hield hier weliswaar vast aan de figuratieve traditie, maar
hij bracht nieuwe energie in het landschap door de dynamische
compositie, het pure kleurgebruik en de uitgesproken, haast tastbare
verfstreken. De horizontale compositie is verlevendigd door de twee
schepen die in een diagonaal op de voorgrond van het schilderij zijn
gepositioneerd, en door een sterk verticaal element: de schoorsteen op
een van de boten. De robuuste, fysieke benadering waardoor het
werktuiglijke van het schilderen aandacht opeist, zijn typerend voor
de Fauves. Het felle, primaire kleurgebruik â zelfs in de
schaduwpartijen â met de inbreng van complementaire contrasten en de
haast schematische weergave van de voorstelling passen in De Vlamincks
streven naar de âpurificatieâ van het landschap.
De Fauves
De groep kunstenaars waar De Vlaminck deel van uitmaakte en die zich
de Fauves noemden werd verenigd door onderlinge vriendschappen en een
gedeelde zoektocht naar een moderne stijl. Kunstenaars als Maurice de
Vlaminck, Henri Matisse, Kees van Dongen en André Derain lieten zich
grotendeels inspireren door de Postimpressionisten Seurat, Signac, Van
Gogh, Gauguin en Cézanne. Zij voelden echter wél de
verantwoordelijkheid hun artistieke verworvenheden een stap verder te
brengen. Het schilderen zelf, de fysieke eigenschappen van het doek en
de verf vormden de kern van het Fauvisme en hun vernieuwingen speelden
zich dan ook op dit gebied af. Ze vereenvoudigden hun landschappen in
vergaande mate, en hun kunst baande daarmee de weg voor de latere
abstracties binnen het Modernisme.
---