Kaaskoppen & Waterlanders
Een bevlogen redenaar en een wereldberoemde boekenkist
Woensdag 12 maart 2008
19.25 uur, Nederland 2
Wie Hugo de Groot zegt, zegt boekenkist, Loevestein
Daarmee doen we hem eigenlijk tekort, want Hugo de Groot heeft
belangrijkere prestaties geleverd dan ontsnappen in die inmiddels
wereldberoemde boekenkist. (Er zijn trouwens minstens 3 kisten die
claimen de originele kist te zijn waarin hij ontsnapt is!)
Hij heeft boeken over volkerenrecht geschreven die vandaag de dag
rechtsgeleerden en filosofen nog steeds inspireren. Aan Hugo de Groot
hebben we te danken dat het Internationale Gerechtshof gevestigd is in
het Haagse Vredespaleis. Eeuwige roem valt hem ten deel, maar toch
voelde hij zich zeer miskend door zijn eigen land- en tijdgenoten.
Hugo de Groot raakte betrokken bij het conflict tussen Prins Maurits
en Van Oldenbarnevelt over de opstelling van de Nederlanden in de
80-jarige oorlog. Van Oldebarbevelt werd onthoofd en Hugo als
landverrader opgesloten in Loevestein. Na zijn ontsnapping volgde
verbanning en het kwam nooit meer goed tussen hem en zijn Vaderland.
Zelfs niet na de dood van Prins Maurits. Hugo de Groot keerde pas
terug in zijn doodskist en werd, hoe ironisch, in dezelfde kerk
bijgezet als aartsvijand Maurits.
Tot 1874 was het heel normaal dat kinderen net zo hard werkten als
volwassenen. Toen de industriële revolutie doorzette waren vele
goedkope kinderhanden nodig in de fabrieken om productie te draaien.
Schrijver Jacobus Jan Cremer was geschokt en verbijsterd door de
ellende die hij aantrof.
Hij was een begenadigd voordrachtskunstenaar en hield voor
uitverkochte zalen een vlammend betoog voor afschaffing van die
immorele kinderarbeid. De druk op de regering Thorbecke werd groter,
maar het duurde nog jaren voor er iets gebeurde. Pas in 1874 diende
Van Houten het bekende Kinderwetje van Van Houten in. Het was een
eerste stap op weg naar verbetering. De allerergste vorm van
uitbuiting van kinderen werd officieel verboden. Pas toen de
Leerplicht in 1900 werd ingevoerd behoorde kinderarbeid helemaal tot
het verleden. Cremer maakte dat niet meer mee, hij was toen al twintig
jaar dood.
In het 13-delige NCRV-programma Kaaskoppen & Waterlanders gaat Ernst
Daniël Smid op zoek naar de idealen en drijfveren van mannen en
vrouwen die Nederland hebben gemaakt tot wat het nu is.
De serie is gebaseerd op de Canon van Nederland: een selectie van de
vijftig belangrijkste personen en gebeurtenissen die de loop van de
vaderlandse geschiedenis in belangrijke mate hebben bepaald.
Hoe groot de daden van deze illustere voorouders ook zijn en hoe
belangrijk hun betekenis voor onze vaderlandse geschiedenis ook is, ze
blijven één van ons. En uiteindelijk zijn we allemaal Kaaskoppen &
Waterlanders.
NCRV