Geachte redactie,

In persbericht 2008-3 hebben wij een verkeerde promotiedatum genoemd. De promotie van Shital Dixit zal pas vrijdag aanstaande plaatsvinden.

Hierbij ontvangt u het bericht daarom nogmaals, maar nu met de correcte datum. Mijn excuus voor het ongemak.

Vriendelijke groeten, Erik Toussaint

De Plant Sciences Group van Wageningen UR is de samenwerking van:
- Plant Research International B.V.

- Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V.

- Wageningen Universiteit

--------------------------------------------

Persbericht 2008-3 van Plant Research International, Wageningen UR 10 maart 2008

Wageningse onderzoekster vindt genen die voedselopbrengst op marginale gronden verhogen

Met genetische modificatie kunnen planten worden ontwikkeld die op droge en zoute gronden veel beter presteren dan bestaande plantenrassen. Dat blijkt uit het onderzoek waarop mevrouw Shital Dixit op 14 maart 2008 hoopt promoveren aan Wageningen Universiteit. Dixit vond genen die rijst- en arabidopsis-planten in staat stellen een behoorlijke zaadproductie te leveren onder droge en zoute omstandigheden. De resultaten zijn van groot belang vanwege de groeiende vraag naar voedsel en de verandering van het klimaat.

De steeds groter wordende wereldbevolking en de verandering van ons klimaat maken het noodzakelijk dat we in de toekomst ook gewassen kunnen telen op gronden waar de huidige rassen niet of nauwelijks opbrengst leveren. Deze zogenaamde marginale gronden zijn vaak te droog of bevatten te veel zout om bestaande rassen te kunnen verbouwen. Wereldwijd zijn er veel van dergelijke marginale gronden, die nu nog niet gebruikt kunnen worden voor bijvoorbeeld voedselproductie. Door de klimaatverandering zal het areaal marginale gronden naar verwachting sterk toenemen.

Rassen met tolerantie voor droogte en/of zout zouden het mogelijk maken om marginale gronden óók te gebruiken. In de plantenbiologie zijn mechanismen bekend die planten in staat stellen om zichzelf te beschermen tegen zogenoemde 'abiotische stress', zoals droogte en zout. Met de genen die deze mechanismen op gang brengen, kunnen via genetische modificatie rassen veredeld worden die deze mechanismen optimaal gebruiken en daardoor bestand zijn tegen droogte en zout.

Shital Dixit bestudeerde zogenoemde 'HARDY' gen, dat gevonden was in een verzameling Arabidopsis mutanten waarin extra activering van genen veroorzaakt werd door bepaalde springen genen.

Dixit ontwikkelde via genetische modificatie arabidopsis-planten waarin het HARDY-gen extra actief was. Ze ontdekte dat de genetisch gemodificeerde planten onder droogtestress veel beter groeien dan gewone arabidopsis-planten. De 'HARDY-planten' bleken zuiniger om te springen met water dan gewone planten. Tijdens de indroging van de grond, bleken de planten aanzienlijk minder water te verdampen, terwijl de groei in stand bleef. Als de grond droog was, bleven de HARDY-planten in leven. De planten herstelden zich, nadat weer water werd gegeven. De HARDY-planten bleken ook betand tegen hoge zoutconcentraties in de bodem.

Dixit bracht het HARDY-gen via genetische modificatie over in rijst. Ook de HARDY rijstplanten bleken tolerant voor droogte én zout. Tot haar verbazing bleken de HARDY rijstplanten in optimale groeiomstandigheden ten minste net zo goed te presteren als de gewone rijstplanten. In de plantenbiologie wordt namelijk als algemene regel gehanteerd dat planten met verhoogde tolerantie tegen stress, onder optimale omstandigheden minder presteren dan planten zonder die stresstolerantie. Dat maakt het HARDY systeem extra belangrijk voor de praktijk.

Het HARDY-gen codeert voor een zogenaamde transcriptiefactor. Dat betekent dat HARDY een hele reeks van genen reguleert. Via één schakelaar kan een plant zo een heel mechanisme van droogte- of zouttolerantie aan- of uitschakelen. Dixit vond dat het zogenoemde SHINE-gen, dat ook codeert voor een transcriptiefactor, ook in staat is om rijst tolerant te maken voor droogte.

Dixit toonde in haar onderzoek aan dat een grote groep van planten met mutaties waarmee genen extra actief zijn gemaakt, waardevol is voor het opsporen van genen die stresstolerantie verhogen. In een dergelijke groep planten selecteerde Dixit twee mutanten waarbij uit nader onderzoek bleek dat ze zuiniger omspringen met water en tolerant zijn voor hoge zoutconcentraties.

Dixit deed haar onderzoek bij Plant Research International van Wageningen UR. Het onderzoek werd gefinancierd door het WOTRO-programma van NWO.


---