Ministerie van Algemene Zaken

NOS, Met het oog op morgen, Radio 1

Radio / TV-interview | 07-03-2008

Minister-president Balkenende, na afloop van de wekelijkse ministerraad, over de film van Tweede Kamerlid Wilders

SLOTBOOM:
Is de boodschap die u vorige week heeft willen afgeven over de film in het buitenland aangekomen?


BALKENENDE:
Ik kreeg heel recent een signaal vanuit de VS, iemand die in de moslimwereld daar een behoorlijke rol speelt. En die was zeer ingenomen met de manier waarop Nederland dit doet. Informeren, aangeven hoe posities zijn, hoe je aankijkt tegen de vrijheid van godsdienst in een land, en dat je ook duidt wat de rol is van het parlement en van de regering. Ik hoor van de minister van Buitenlandse Zaken bovendien dat in andere landen ons signaal goed is begrepen en dat er ook waardering voor bestaat. En die verklaring zelf heeft natuurlijk de nodige aandacht ook getrokken. Dat zijn de signalen die wij krijgen. Maar goed, daarmee is het debat niet afgelopen.

SLOTBOOM:
U bent ook op bezoek geweest deze week bij de Franse president Sarkozy. Gaat het daar dan ook gelijk over?


BALKENENDE:
Nee, het gesprek met president Sarkozy dat natuurlijk plaatsvond in het kader van het komende voorzitterschap van Frankrijk in de EU dat ging natuurlijk in eerste instantie over de onderwerpen die dan aan de orde zijn: klimaat, veiligheid, toekomst van het landbouwbeleid en dergelijke onderwerpen. We zijn begonnen met de veiligheidssituatie van mevrouw Hirsi Ali. Want er waren toch wat merkwaardige signalen vanuit Frankrijk gekomen dat Frankrijk zou betalen of dat ze de Franse nationaliteit zou aannemen.

SLOTBOOM:
Dat blijkt niet het geval te zijn?


BALKENENDE:
Nee. Er was grote waardering zoals Nederland dit aanpakt. Men zegt: Nederland heeft meer gedaan dan je van een land als Nederland kunt verwachten. Het principe dat elk land verantwoordelijk is voor de veiligheid van de mensen op dat grondgebied en dat andere landen verantwoordelijk zijn voor de mensen die zich daar bevinden, dat principe werd door ons beiden ondersteund. En hij zei ook zelfs: Ik vind dat Nederland ondergewaardeerd is. Dus wat dat betreft was het goed om dat nog eens tegen elkaar te zeggen. We hebben het ook over een financieel fonds gehad. We zijn het over de principes volstrekt met elkaar eens. Hij zei: In die situatie waarin er helemaal geen sprake zou zijn van bepaalde mogelijkheden van beveiliging dan kun je aan z'n fonds denken. Ik heb gezegd: Ik wil daar ook over nadenken.

SLOTBOOM:
Voor de helderheid: Dat is een fonds waaruit dan de beveiliging wordt betaald van bijvoorbeeld Hirsi Ali.


BALKENENDE:
Dan heb ik ook weer tegen hem gezegd: Als je situatie van Hirsi Ali neemt, uiteindelijk is het natuurlijk ook weer een zaak van de Amerikaanse autoriteiten. Maar goed, dat is een zaak die zullen we dan verder met elkaar bediscussiëren. Maar in ieder geval waardering van zijn kant voor onze aanpak ten aanzien van de beveiliging van mevrouw Hirsi Ali. En later kwam in het gesprek het onderwerp Wilders aan de orde. Toen heb ik aangegeven hoe het debat in Nederland is, wat de zorgen van ons zijn, wat voor signalen we uit andere landen krijgen. Het feit ook dat Wilders met zijn opmerking over de islam, hij kaartte dat aan als een probleem. En dat heb ik ook gezegd: Natuurlijk zijn er soms ook bepaalde problemen, daar loop ik niet voor weg. Alleen je mag niet zomaar mensen op één grote hoop gooien vanwege hun geloof. Dat kan juist destabiliserend werken, dat kan groepen tegen elkaar opzetten. Daar hebben we het met elkaar over gehad.

SLOTBOOM:
En heeft hij toen gezegd: Ik kan ook in deze iets doen?


BALKENENDE:
Ja, hij heeft tegen mij gezegd van: Weet dat ik je steun. He punt is: je kunt niet veel verder gaan dan dat want we kennen de film nog niet, we weten nog niet wat voor reacties er allemaal zullen gaan komen.

SLOTBOOM:
Ik had eigenlijk verwacht dat hij na afloop naar buiten zou komen met een statement en zou zeggen van: Ik heb met mijn collega uit Nederland gesproken enzovoort, enzovoort.


BALKENENDE:
Dat is niet zo gebruikelijk. Maar het was belangrijk dat we in ieder geval dit onderwerp hebben besproken. En ook om aan te geven dat er sprake is van zorgen en dat je die zorgen met collega's deelt.

SLOTBOOM:
Ik kan me herinneren dat Denemarken zich met die cartoonrellen zich enigszins alleen voelde in het begin omdat het in Europa wat moeizaam ging qua steun. Probeert u dat ook een beetje te voorkomen, dat Nederland straks alleen staat in Europa?


BALKENENDE:
Wat ik probeer te doen is in een vroeg stadium aan te geven wat zich voordoet, wat de dilemma's zijn waarvoor we staan, wat de signalen zijn van de kant van Wilders en wat op het spel staat.

SLOTBOOM:
Maar het kan ook zijn dat u in het buitenland kunt vragen: Maak als Europa duidelijk ten opzichte van bijvoorbeeld landen waar rellen kunnen ontstaan van dat het niet alleen om Nederland gaat maar om Europa. Dat staat bijvoorbeeld voor de vrijheid van meningsuiting.


BALKENENDE:
Dat zijn natuurlijk allemaal signalen die met elkaar besproken worden. Kijk, we zitten nu in een fase dat de minister van Buitenlandse Zaken en ik, maar vooral natuurlijk de minister van Buitenlandse Zaken - die komt zijn collega's tegen, die is vaak in het buitenland - die geeft aan van: wat doet zich in Nederland voor, wat is de benadering van de Nederlandse regering, wat zijn de signalen die wij kunnen geven, en hoe werkt de Nederlandse rechtsorde. Want in andere landen kijkt men er heel anders tegenaan. Die denken: als een regering vind dat iets niet moet gebeuren, dan verbied je dat toch even. Dat is nu eenmaal niet zo bij ons. Die zaken worden dan met elkaar besproken. En dan is het ook heel goed om in Europa tegen elkaar te zeggen: Wat is de stand van zaken nu? Dat men weet dat het gebeurt. We zijn er vroeg bij. En ook de wens uitspreken dat er ook samen wordt opgetrokken als daar aanleiding voor is.

SLOTBOOM:
Het ziet er toch naar uit dat die film niet op televisie wordt uitgezonden. Bent u daar eigenlijk blij over?


BALKENENDE:
Ik heb vorige week tijdens mijn presconferentie gezegd dat dit een verantwoordelijkheid is van de media. Daar treed ik niet in. Maar ik kan me wel voorstellen dat omroepen alles afwegend tot die conclusie komen. Maar zoals gezegd, dat is hun verantwoordelijkheid. En dat heeft men natuurlijk gedaan met inachtneming van alle argumenten die dan ook aan de orde zijn.

SLOTBOOM:
Het internationale perscentrum Nieuwspoort zegt van: Wilders is welkom.


BALKENENDE:
Laat ik er niet te veel over zeggen. Ik weet dat er maandag weer een gesprek is over diverse aspecten. Ik heb me wel verbaasd over de uitlatingen van de heer Van Weezel moet ik zeggen. Want er was een verhaal van 'een grote meerderheid'; ik begreep dat het een 6-5 stemming was. Hij heeft het niet gehad over het feit dat medewerkers van Nieuwspoort zich behoorlijk bedreigd voelen. En hij had het ook zelfs over een presentatie met buikdanseressen. Nou, ik moet zeggen als je het zo formuleert dan heb je echt niet door waar het op het ogenblik om draait. Het heeft mij verbaasd dat je deze bewoordingen gebruikt. Maar goed, het is een besluit en we zullen afwachten wat de verdere contacten gaan opleveren.

SLOTBOOM:
Het wordt natuurlijk zo langzamerhand in zoverre een beetje vervelend dat mensen denken: Poe, gaan we het weer over die film hebben? Nou kan het nog drie weken gaan duren voordat die film op internet komt. Het kan ook sneller.


BALKENENDE:
U slaat denk ik de spijker op zijn kop. Nederland is eigenlijk een land dat internationaal het echt op een hele goede manier doet. Volgende week praten we ook bijvoorbeeld over de Lissabon-agenda. Dat betekent: wat is de economische toekomst van Europa, hoe zit het met innovatie en ondernemerschap? Er is nou heel recent een onderzoek waarbij Nederland bij de top drie hoort van landen die presteren. Hoge werkgelegenheid, hoge productiviteit. Dat dien we goed. We zijn actief op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. We zijn actief in Afghanistan en andere delen van de wereld. En dan is het buitengewoon jammer dat de reputatie van Nederland die zo sterk is dat die feitelijk nu in het gedrang komt door de voortdurende aandacht voor zo'n film. En de vraag is dus: hoe wil Nederland zich presenteren? Ik kan niet helpen dat Wilders met zijn film komt. Maar dat trekt buitengewoon veel aandacht. En ik moet zeggen dat ik veel liever heb dat Nederland zich op een andere manier zou kunnen presenteren.

SLOTBOOM:
U doet het zelf natuurlijk ook.


BALKENENDE:
Ik moet wijzen op de risico's. En ik vind het ook mijn taak om juist aan te geven wat de sterke en mooie kanten van Nederland zijn. En wanneer iemand meent om met een dergelijke film te komen die andere op het hart kan trappen dan vind ik dat ik ook behoor te spreken. En dat heb ik ook gedaan vorige week.

SLOTBOOM:
Ik zou bijna zeggen: we houden er nu maar even over op.


BALKENENDE:
Ik wens u een goed weekend.

SLOTBOOM:
Bedankt voor dit gesprek.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)

vrijdag 7 maart 2008