Radboud Universiteit Nijmegen
Overlevingsstrategieën diersoorten in kaart gebracht
Bioloog Wilco Verberk van de Radboud Universiteit ontwikkelde een
methode om de relaties tussen verschillende diersoorten, hun
overlevingsstrategieën en hun omgeving in kaart te brengen. Door
soorten te groeperen in een beperkt aantal overlevingsstrategieën,
kunnen complexe, soortenrijke gemeenschappen worden begrepen en
teruggebracht tot een beperkt aantal sleutelrelaties. Wilco Verberk
promoveert 7 maart op deze studie.
Verberk heeft voor aquatische ongewervelden (onder andere kevers,
libellen, muggen, bloedzuigers) uitgezocht welke eisen zij aan hun
omgeving stellen. Doordat er zoveel soorten zijn die elk verschillende
eisen aan hun omgeving stellen, is het voor ecologen vaak lastig om in
een ecosysteem door de bomen het bos te zien. Verberk zette per soort
de aanpassingen op een rijtje.
Soortkenmerken vormen de sleutel voor het begrip van de koppeling
tussen soorten en hun omgeving. Elke soort heeft namelijk in de loop
van de evolutie kenmerken ontwikkeld om zich aan te passen aan de
heersende leefomstandigheden: een verhard exoskelet, diapause in het
eistadium, een korte ontwikkelingsduur en broedzorg - het zijn slechts
enkele voorbeelden van dergelijke aanpassingen.
Door blootlegging van de relaties tussen kenmerken en door het
interpreteren van combinaties van kenmerken, groepeerde Verberk
verschillende soorten naar hun overlevingsstrategieën. Zo zetten
sommige soorten een heleboel kleine eieren af op één plek, terwijl
andere soorten minder, maar grotere eieren afzetten op verschillende
plekken. Deze eerste overlevingsstrategie gaat gepaard met een lange
ontwikkeling en werkt daarom goed in wateren die lange tijd geschikt
blijven.
Met Verberks methodiek kunnen bestaande patronen op hun algemene
geldigheid worden getoetst. Deze overlevingsstrategieën kunnen tevens
worden gebruikt om effecten van verandering in landschappen en andere
stressfactoren te evalueren en ecologische herstelmaatregelen te
onderbouwen. Verberks methode van overlevingsstrategieën biedt een
verklaring waarom sommige soorten wel en andere soorten niet aanwezig
zijn op een bepaalde locatie. Zo kwamen er duidelijke verbeterpunten
naar voren toen een natuurherstelproject werd geëvalueerd op basis van
de overlevingsstrategieën van Verberk.
Wilco Verberk (Oploo, 1976) studeerde biologie in Nijmegen en heeft
veel ervaring met ecologisch veldwerk in verschillende gebieden in
Nederland en daarbuiten. Op het ogenblik is hij lid van verschillende
nationale deskundigenteams in het kader van Ontwikkeling + Beheer
Natuurkwaliteit (O+BN). Zijn promotieonderzoek maakt deel uit van het
programma van het Institute for Water and Wetland Research (IWWR) van
de Radboud Universiteit Nijmegen.