* woensdag 5 maart 16.15 uur
Janine Ubink
In the land of the chiefs. Customary law, land conflicts, and the
state in peri-urban Ghana
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Promotor: prof.dr. J.M. Otto
Strijd om grond bron van onrust in Afrika
Veel conflicten in Afrika worden mede veroorzaakt door strijd om
grond. Bevolkingsgroei, bodemerosie, en commerciële landbouw
hebben in veel gebieden een tekort aan grond veroorzaakt, wat
spanningen oplevert tussen de verschillende gebruikers. Dit was
bijvoorbeeld een achterliggende oorzaak van de recente onlusten in
Kenia, maar ook een belangrijke aanleiding voor de genocide die in
1994 plaatsvond in Rwanda. Deze factor wordt vaak over het hoofd
gezien bij verklaringen die zich geheel concentreren op de
etnische aspecten van dergelijke conflicten.
Ook in het West-Afrikaanse Ghana, dat gezien wordt als een
voorbeeld van rust en democratie voor de regio, leiden
grondconflicten tot aanzienlijke spanningen. Maar hoe ontstaan
grondconflicten, wie zijn erbij betrokken, en hoe kunnen ze worden
opgelost? Deze vragen worden beantwoord in dit promotieonderzoek.
Ubink deed 16 maanden veldwerk in Ghana, waar zij zowel lokale als
nationale actoren bestudeerde.
Haar onderzoek richt zich vooral op dorpen die dichtbij grote
steden liggen, waar een grote vraag naar percelen voor de bouw van
nieuwe woningen een bedreiging vormt voor de landbouwgrond van
kleine boeren. Deze communale grond wordt beheerd door de
traditionele leiders van de dorpen. Hoewel deze chiefs in het
belang van hun mensen zouden moeten handelen, vond Ubink veel
gevallen waarin zij hun positie misbruikten om zich te verrijken
door de communale grond te verkopen en de opbrengst grotendeels in
eigen zak te steken.
Dit grondverlies tast de bestaanszekerheid van de dorpelingen aan
en leidt daarom vaak tot grote onrust of geweld. Het ontbreekt de
dorpelingen echter vaak aan macht en mogelijkheden om de chief ter
verantwoording te roepen. Niet alleen zijn de traditionele
controlemechanismen sterk verzwakt, maar ook de gang naar de
overheid levert zelden iets op. De sterke banden tussen de
traditionele leiders en de statelijke elite maken de overheid
onwillig om in te grijpen in de dorpen. Rechtbanken kiezen wel de
kant van de boeren, maar de procedures duren zo lang dat hun grond
dan al lang en breed is verkocht en het geld verdwenen.
Naast een gedetailleerde analyse van de situatie in Ghana laat
Ubinks onderzoek op een algemener niveau zien dat de huidige
tendens van beleidsmakers en ontwikkelingsdeskundigen om de nadruk
te leggen op de erkenning van traditie, cultuur en traditioneel
bestuur, niet moet leiden tot een klakkeloze acceptatie van lokale
machtsstructuren en ongelijkheid.
The central themes of this book are customary law, traditional
leadership and local land management. International policy is
currently witnessing a renewed interest in customary tenure
systems as well as traditional leadership, through which it aims
to enhance the efficiency of local governance, and create general
access to and secure rights in land. Contrary to these ideas,
practice reveals a lack of security of customary tenure in many
areas. Mounting evidence of increasingly restricted and insecure
access to land for the poor majority and increasing inequity in
the face of land shortage and competition displays that customary
systems often evolve inequitably and that traditional elites
benefit disproportionally from commodification of land.
In an effort to understand customary land management by
traditional authorities, and the role policymakers, lawmakers,
judges and civil servants play in this process, this book studies
practices of land management in peri-urban Kumasi, a rapidly
expanding city and the capital of the Ashanti Region where
traditional leadership even more than in other parts of Ghana
forms a vibrant part of social life.
This book combines local case studies with theories about
efficient land management, the resilience of traditional
leadership, the negotiability of customary law and the gap between
judges customary law and local practices. Doing so, it offers a
unique body of empirical and theoretical knowledge for those
interested in customary land management, as well as those
interested in how customary law functions both at the local level
and at the level of the state, in interaction with judges,
lawmakers, policymakers, and civil servants.
In verband met de verbouwing in het Academiegebouw vinden de promoties
plaats in de Lokhorstkerk (Pieterskerkstraat)
Universiteit Leiden