Gemeente Utrecht


2008 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
14 Vragen van de heer drs. C.J. Verhoef
(ingekomen d.d. 12 februari 2008
en antwoorden door het college verzonden op 4 maart 2008).

Wat staat centraal voor de gemeente Utrecht?
De Euro of de gezondheid van haar inwoners?
Een aanzet tot een modern bomen beleid.

De onderzoeker Tonneijck van de Universiteit Wageningen kent bomen een economische waarde toe. Een daarvan is dat ze een belangrijke rol vervullen bij de bestrijding van luchtvervuiling. Bomen vangen namelijk:

1. Amoniak, ozon, stikstofoxide, zwaveldioxide en bepaalde andere vluchtige organische stoffen op.

2. Via huidmondjes op de bladeren vervuiling af.

Daarnaast kan hout waarde hebben als materiaal voor in de bouw en b.v. meubels, maar ook als brandstof. Iets wat de laatste tijd steeds meer weer in het vizier komt.
Maar denkt de gemeente Utrecht ook zo? Voor de gemeente is iedere boom vervangbaar. Of het er een het bomen aan de binnenzijde van de Catharijnesingel is (ontwerp van Zogger) (bv. de beoogde parkeergarage) of de 8200 bomen in Leidsche Rijn. Je hakt de bomen om en je poot gewoon weer jong boompjes. Als je gelukkig bent is het boompje al een paar jaar uit en meet het vier meter, maar het gebeurt ook dat het slechts een armzielig takje is met wortels en een hoogte van een meter. Met deze laatste vervangingstruc worden de burgers gewoon voor de gek gehouden. De gemiddelde boom die omhakt wordt is rond de veertig jaar. Met andere woorden een sprietje dat dient als herplant staat in geen enkele relatie met de opname kwantiteit van een dergelijk volwassen boom. Wij kunnen niet meer veertig jaar wachten tot we weer de zelfde opname kwantiteit hebben. De behoefte aan opnamen van allerlei gassen en fijnstof neemt door de groei van het aantal inwoners en het daarmee gepaard gaande verkeer aanzienlijk toe. De bestaande aanwezigheid van bomen is al onvoldoende voor de huidige behoefte, laat staan voor de toekomstige. Over de snelwegen rond Utrecht rijden per dag bijna 500.000 voertuigen. Dit levert de nodige vervuiling op en uitstoot van mens onvriendelijke gassen. In Rotterdam sterven volgens een onderzoek van de Erasmus Universiteit de inwoners gemiddeld anderhalf jaar eerder dan in de rest van Nederland. In Utrecht zullen de mensen ook eerder sterven. Helaas heeft onze universiteit daar nog geen onderzoek naar gedaan.
De houding van volwassen bomen kappen en jonge takken planten is langzaam een standaard houding van de Nederlandse overheid geworden. Binnen bestuurlijk Nederland ontstaan nieuwe bouwplannen op de tekentafel. En daar is geen enkele barrière. Pas als de tekeningen gereed zijn blijkt dat nu net op de te bebouwen plaats of een aan te leggen weg bomen te staan.
Om het lukraak kappen tegen te gaan zijn er regels opgesteld. De gemeente heeft de regel gemaakt dat je een velvergunning moet aanvragen.... Maar daar wordt doorlopend de hand mee gelicht. Economische redenen lijken daar de oorzaak van te zijn. Echter dit probleem ligt bij de hiervoor genoemde tekentafel. Onvoldoende rekenschap geven van de huidige situatie van het betreffende terrein leidt tot verkeerd ingestoken wegen. Zaken dan terug draaien leidt tot economisch verlies.
De Groen Links wethouder is daardoor al enkele keren in verlegenheid gebracht. Zeker van een Groen Links wethouder zou je mogen verwachten dat hij met zijn eigen lichaam tussen de motorzaag en de bomen in gaat staan om te voorkomen dat de natuur nog verder verkracht wordt ten gunste van geldelijk gewin.
Maar ook de ligging van het J.P. Thijssenlint zou de kap van twee oude windhagen van honderden meters lengte al gekapt zijn omdat ze de zichtlijnen zouden verstoren. De arme J.P. Thijssen, de bioloog die de natuur een dergelijk warm hart toedroeg, draait zich om van zoveel dommigheid en gebrek aan het aanschouwen wat jaren natuur al gedaan heeft. Gelukkig is inmiddels een haag dankzij een journalist als een foxterriër (Wouter de Heus) gered en staan zijn tanden in de andere haag.


Naast deze journalist is er nog een foxterriër, voor sommige een bloedhond, namelijk Cees van Oosten. Hij is de Ivanhoe voor de redding van o.a. de weerloze bomen en ander onrecht. Ja, hij is fel en drukt zich soms niet altijd volgens de geldende regels uit. Maar ook dat is begrijpelijk daar hij zich onmachtig voelt tegenover zo weinig inlevingsvermogen bij bepaalde ambtenaren en bestuurders.

Deze man verdient respect en dient niet gedemoniseerd te worden, wat nu gaande is binnen het Utrechtse. Wij moeten blij zijn dat er zulke mensen bestaan. Zij leggen de vinger op de zere plek in onze samenleving. Hij verdient volgens ons een koninklijke onderscheiding.
Het starre beleid van de schone tekentafel is de genadeslag voor de creativiteit. Zo zouden al veel van de hiervoor genoemde 8200 kunnen worden gered door creativiteit. De WRL-waterleiding loopt vanuit de duinen naar Utrecht als één buis. Pas in de buurt van de Stadsdam wordt het gesplitst. De bundeling kan je gewoon voortzetten. Bovendien geeft de eigenaar Waternet uit Amsterdam aan dat niet zij, maar de gemeente en Rijkswaterstaat het huidige omleidingtracé hebben aangedragen en dat ze zelf wat beducht zijn voor een extra leiding
langs het kanaal.
Duidelijk is dat het zo niet verder mag en kan gaan. Er dient een nieuw bomen en planten beleid binnen de gemeente Utrecht te komen. Als deze raad en dit college nog enig eigen waarde heeft dan moet op korte termijn de koppeling gemaakt worden tussen de werkelijke economische waarde van bomen (maar ook van planten) in het zicht van de kwaliteit van het leven van de inwoners van de gemeente Utrecht. Dit beleid dient de volgende elementen te bevatten:
1. De boom wordt "heilig" verklaard. Daarmee bedoelen wij dat er heel erg zwaarwegende redenen moeten bestaan om deze te verwijderen. Economische redenen worden niet langer geaccepteerd.
2. Voor er begonnen wordt met ontwerpen dient er eerst een situatietekening te komen van de situatie zoals die op dat moment bestaat. Hierbij is van belang dat dar het groen goed wordt aangegeven. Op basis daarvan worden de bouwpercelen en wegen ingetekend met in achtneming van de bestaande bomen structuur. Bomen blijven daardoor vanzelfsprekend overeind.
3. In de onder punt één genoemde zwaarwegende redenen dient de betreffende boom als het mogelijk is verplaatst te worden. Copijn kan dat allemaal voor de gemeente regelen.
4. Er wordt een aparte ambtenaar met hoge bevoegdheden aangesteld. Deze ambtenaar dient alle plannen te controleren op het feit of de plannen de kap van bomen tot gevolg heeft. Hij legt bij het constateren van het niet in acht nemen van het behoud van de bomen direct alle (bouw)activiteiten stil en meldt dit direct aan de gemeenteraad.
5. Het college komt met een plan waarop aangegeven is waar overal binnen de gemeente bomen geplant kunnen worden. Dit plan wordt vergezeld van een plan van aanpak voor de realisering hiervan voor de komende vier jaar. Hierbij dienen ook kleine stukken plantsoen als beplantingsmogelijk-heid van bomen en struiken te worden aangedragen. Deze kleine "bosjes" kunnen dan ook worden ingezet als speelmogelijkheid voor de kinderen.
6. Binnen de plannen wordt ook aandacht besteed aan welke stoffen het best kunnen worden afgevangen met welke soort boom en bladersoort. Volgens de literatuur zijn brede en dunne bladeren zeer effectief. Bladeren met een dikke huidlaag vangen veel vluchtige organische stoffen weg. Bomen met ruwe, harige bladeren vangen fijn stof op. Verontreiniging wordt het best bestreden met een beplanting van verschillende soorten bomen met verschillende bladeigenschappen. Bij een juiste toepassing geven bomen 15 tot 20% reductie van fijn stof, 10% minder stikstofoxide en 8% minder ozon. Een boom kan per jaar voor 30.000 autokilometers CO2 uit de lucht halen.
Op grond van het bovenstaande verzoekt Burger en Gemeenschap:
1. Dit onderwerp te agenderen in de eerstvolgende raadscommissie-vergadering.


U kunt dit met de griffie opnemen. Wij adviseren het onderwerp bomenbeleid te agenderen nadat ons College u een vernieuwd gemeentelijk bomenbeleid heeft gepresenteerd, dat wij op dit moment, als toegezegd aan uw Raad, in samenspraak met belanghebbenden en bewoners, voorbereiden. Voorstellen voor het gemeentelijk bomenbeleid zullen wij in het tweede kwartaal van 2008 aan de Raad voorleggen.


2. Binnen de gemeente al het kappen stilgelegd wordt en de plannen conform het nieuwe beleid aangepast worden.


De ontwikkeling van de stad, maar ook het bewaren van veiligheid voor gebruikers van de openbare ruimte verdraagt zich niet met het stilleggen van alle kap.

3. Met de eigenaar van WRL-waterleiding in overleg treden over andere alternatieven voor de betreffende leidingen.


Alternatieven zijn in een eerdere fase onderzocht en bleken niet realiseerbaar. Zie hiervoor onze brief van 20 februari 2008, kenmerk 08.039284.


4. Bij het opstellen van het bestemmingsplan Rijnvliet uit te gaan van de aanwezigheid van de bomen en de bouwlocaties van de woningen daarop aan te passen.


De uitwerking van voorstellen voor Rijnvliet houdt rekening met relevante landschappelijke kenmerken. Dat is een goed stedenbouwkundig gebruik.


5. De universiteit van Utrecht uit te nodigen in navolging van de Erasmus Universiteit een onderzoek te laten doen naar de levensverwachting binnen de gemeente Utrecht.


Wij zien niet welke bijdrage een specifiek op de stad Utrecht gericht onderzoek kan hebben. Het lijkt ons voldoende waar mogelijk rekening te houden met de resultaten van bestaand wetenschappelijk onderzoek.


---- --