Prospect Park III
Fransje Killaars
18.03.08 - 01.06.08
Kleur als onderdeel van het dagelijks leven
De derde editie van Prospect Park, de halfjaarlijkse presentatie van
recente aankopen van kunstenaars uit eigen land en (Eu)regio, is
ditmaal geheel gewijd aan de installatie 24 Hours I, 2005 van Fransje
Killaars (1959 Maastricht - Amsterdam). De in Maastricht geboren en
getogen Killaars heeft in Nederland en daarbuiten naam gemaakt met
extreme make-overs van interieurs. Met behulp van in India
vervaardigde felgekleurde vloerkleden, wandkleden en bedspreien weet
Killaars museale white cubes en zelfs kille kantoren een warme,
zinnelijke en aaibare uitstraling te geven. Opgegroeid met een moeder
die textielkunstenaar is (en de beeldhouwer Piet Killaars als vader)
zou je zeggen dat de appel niet ver van de boom valt.
Killaars begon haar loopbaan niettemin als schilder. Al snel
ontwikkelde ze tijdens haar studiejaren op de Rijksacademie in
Amsterdam een zeer ambivalente houding tegenover dit klassieke medium.
Schilderen deed ze graag en liefst met felle en fluorescerende kleuren
maar het tweedimensionale, platte doek ervoer ze als té beperkend. De
begrenzing van kleur, het gebrek aan tactiliteit en fysieke présence,
maar vooral de afwezigheid van zeg maar realiteit, frustreerden haar.
Twee indringende ervaringen zetten haar op het spoor van haar huidige
praktijk. In 1984, het jaar dat Killaars afstudeerde, werd ze gevraagd
om mee te werken aan een overzichtstentoonstelling van de Amerikaanse
kunstenaar Sol LeWitt in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Haar
ervaringen als assistent van deze invloedrijke conceptkunstenaar en
het collectief uitvoeren van zijn grootschalige, kleurrijke
wandschilderingen vormde de eerste belangrijke schakel naar haar
latere kunstopvatting. Daarin is kleur bevrijdt uit het keurslijf van
het platte vlak en heeft een ambachtelijk en gezamenlijk werkproces
het individuele handschrift vervangen.
Vervolgens was er een studiereis naar India die Killaars er definitief
van overtuigde dat haar uitdrukkingsmiddelen nauw met het leven zelf
verbonden moeten zijn. 'Achteraf bezien heeft India me krachtiger in
een baan gebracht dan welke andere kunstervaring ook', aldus
Killaars. 'In 1990 reisde ik er voor het eerst heen en al op de
eerste dag was er een gevoel van herkenning. Al die kleuren op straat.
Het was of ik in mijn eigen schilderijen rondliep. Het straatbeeld van
India is ongelofelijk hectisch, en je ziet er ook de meest
afschuwelijke dingen. De hele dag door komt het leven ongecensureerd
op je netvlies. Al je zintuigen worden continue geprikkeld. En alles
in die chaotische wereld heeft kleur - de straat is één groot
overweldigend palet. De prachtige mensen, de architectuur, de beesten,
de stank, het lawaai, de ellende - alles was zo hevig, zo intens. En
toch voelde het alsof ik thuiskwam.'
Terug in Nederland werd Killaars in 1995 gevraagd om mee te doen aan
de tentoonstelling De koffer van de celibatair, in het station van
Maastricht. Ze had een grote hal ter beschikking, die ze helemaal vol
legde met tapijten. Mensen konden er met overtreksloffen overheen
lopen, gaan zitten, een tijdje verblijven en werden zo ongemerkt deel
van de kleurrijke en warme installatie. Met kleur en textiel een
ruimte activeren en zodanig transformeren dat bezoekers zich
ontspannen en weer ontvankelijk worden voor hun omgeving is sindsdien
een constante in Killaars' werk. Dit aspect van participatie moeten we
overigens niet te letterlijk nemen. De kunstenaar blijft in hart en
nieren een schilder die een 'ervaring van kleur' wil overbrengen. De
transparante behuizing met ligbanken (Non-Stop) uit 1998, diverse
rijkelijk met textiel beklede schommels (Swing, 1996-98 en Toko
(Maastricht), 2000) en de hier opgestelde installatie met bespreide
bedden zijn dus niet voor fysiek gebruik. Dit in tegenstelling tot
bijvoorbeeld het werk van Franz West (1947 Wenen). Deze belangrijke
voorloper van de sociaal georiënteerde kunst van de negentiger jaren
beschouwt zijn Passtücke en sofa's pas als 'af' als een bezoeker ze
respectievelijk ronddraagt of er op gaat zitten.
Een redelijk recente ontwikkeling bij Killaars komt voort uit haar
fascinatie voor de sari, de traditionele omslagdoek die onlosmakelijk
met de Indiase cultuur verweven is. In 24 Hours I, echter roept het
verticaal gedrapeerde kleed onwillekeurig een ander, inmiddels
zwaarbeladen cultureel fenomeen in herinnering: de boerka. Daarmee
plaatst Killaars haar werk in de politieke actualiteit zonder dat ze
partij kiest in een discussie die helaas weinig nuances kent. Het
lijkt niet meer dan een logische stap voor iemand die textiele kunst
emancipeerde van het letterlijk stoffige 'huis-tuin-en-keuken'-imago
en die al ruim tien jaar Westerse en Oosterse invloeden mengt en het
sociale karakter van kleur en textiel haar installaties benadrukt.
Biografie
1959 Geboren in Maastricht
1979-1982 Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam
1990 Eerste verblijf in India
1994 Touche Prijs
1995 Centraal Museum, Utrecht (solo)
1998 Unlimited.nl, De Appel, Amsterdam (groeps)
1998 De Vleeshal, Middelburg (met Joep van Lieshout)
2000 Fullcolor, Badischer Kunstverein, Karlsruhe (D) (solo)
2003 Stoffen, Stalen, Sits (Een keuze uit de textielcollectie door
Fransje Killaars), Museum De Lakenhal, Leiden
2003 Sfera Exhibition, Kyoto, Japan (solo)
2003 Opdracht Rijks Gebouwen Dienst voor de entreehal van het
Ministerie van OC&W, Den Haag
2003 Opdracht voor de entreehal van de Nps/Vara, Hilversum
2004 MDS Gallery, The Miyake Issey Foundation, Tokio (solo)
2005 Ensemble, Muhka, Antwerpen (groeps)
2003/2005 Opdracht Rijks Gebouwen Dienst voor de inrichting van de
Herenkamer van het Catshuis, Den Haag
2006 Raid Projects, Los Angeles, Californië (groeps)
2007 Installation: Figures, Colors First, Mass MoCa, Massachusetts
(groeps)
2008 Stedelijk Museum Schiedam (solo)
Beeldmateriaal
lees de voorwaarden voordat u het beeldmateriaal download. Wij stellen
het erg op prijs om een bewijsexemplaar van de publicatie te
ontvangen!
Fransje Killaars, 24 Hours I, 2005, Bonnefantenmuseum 24 Hours
I, 2005
Fransje Killaars
Bonnefantenmuseum
Bonnefanten Museum Maastricht