ChristenUnie
Bijdrage debat over de winstbelasting van multinationals
Bijdrage debat over de winstbelasting van multinationals
donderdag 28 februari 2008 10:08
De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. Ik had graag de grote econoom in deze Kamer voor laten
gaan. Tegenover hem voel ik mij een beetje als David tegenover
Goliath, ook gezien de manier waarop deze discussie zich ontwikkelt en
de felheid waarmee men elkaar bestrijdt. Zoals de heer Remkes al zei,
is dit toch een heel belangrijk onderwerp om met elkaar bij stil te
staan. Multinationals betalen minder dan 1% vennootschapsbelasting,
althans volgens de voorpagina van de NRC, en er zijn allerlei
doorsluisconstructies mogelijk. Hierover verschenen in de afgelopen
week verschillende berichten in de media. Daarin ging het niet over
een of ander exotisch belastingparadijs, nee, het ging over Nederland.
Naar nu blijkt zijn met de Wet werken aan winst diverse
ontwijkconstructies mogelijk geworden. Beoogden wij dit toen wij het
wetsvoorstel aannamen? Wat onze fractie betreft is dat niet zo. Van
ontwijkconstructies profiteren alleen de internationale concerns,
omdat zij de mogelijkheid hebben om geld over grenzen heen te tillen.
Het mkb, dat eveneens te maken heeft met de Wet werken aan winst,
heeft deze mogelijkheden niet. Voorgaande sprekers hebben het hierover
al gehad. Dan is er dus geen sprake meer van een level playing field.
Dit heeft niet alleen nadelige gevolgen voor de Nederlandse schatkist.
Door de gunstige regelingen trekt Nederland buitenlandse
multinationals aan, die dan niet meer in hun eigen land belasting
afdragen. Wij lijken op deze manier actief bij te dragen aan de "race
to the bottom" waardoor andere landen worden gedupeerd. Dat vind ik
een heel zware verantwoordelijkheid. Wat ons betreft moet er dan ook
wel wat gebeuren. De staatssecretaris heeft onlangs al één
ontwijkmogelijkheid in de wet gerepareerd. Er lijken echter nog meer
constructies mogelijk te zijn. Ik vraag de staatssecretaris waarom hij
deze dan niet eveneens gerepareerd heeft. Ook vraag ik hem of hij
alsnog van plan is dit te doen, en wat onze fractie betreft liever
eerder dan later.
Op Europees niveau speelt de discussie over transparantie in de
rapportage. Multinationals rapporteren nu geconsolideerd en niet per
land. Wat ons betreft zou per land duidelijk moeten worden wat iedere
multinational afdraagt. Is de staatssecretaris bereid om zich actief
te mengen in deze discussie en hiervoor in Europa een lans te breken?
De heer Vendrik (GroenLinks):
Kan de heer Cramer ons vertellen van welke belastingconstructies die
dankzij Werken aan winst mogelijk zijn geworden, de fractie van de
ChristenUnie per se af wil?
De heer Cramer (ChristenUnie):
Nee, dat kan ik niet.
De heer Vendrik (GroenLinks):
Ik vraag dit niet voor niets. De heer Cramer zei zojuist: "kom op,
staatssecretaris, repareer dat, en liever eerder dan later". Daarbij
maakt het wel degelijk uit wat de staatssecretaris gaat doen. Moet het
nu met al die constructies, dus ook de rentebox en de octrooibox,
afgelopen zijn? Ook dat zijn immers fiscaalvriendelijke constructies
die mogelijk zijn geworden dankzij Werken aan winst. Moeten die
allemaal worden ingetrokken?
De heer Cramer (ChristenUnie):
Hierop kan ik zo geen "ja" of "nee" zeggen. Daarvoor is de materie mij
ook te complex. Ik verwijs naar de opmerking van de heer Remkes dat
het handig zou zijn geweest als wij hierover meer informatie hadden
gekregen. Dat zou in ieder geval voor mij handig zijn. Ik erken
ruiterlijk dat de heer Vendrik dieper in de materie zit dan ik. Van
belang is wel dat uit het bericht in de NRC blijkt dat er meerdere
constructies zijn waardoor bedrijven in staat zijn om hun winst niet
in Nederland af te dragen maar die afdracht te verminderen door
activiteiten in het buitenland. Daarvoor is niet één oplossing, niet
alleen datgene wat staatssecretaris De Jager begin januari heeft
opgelost. Er zijn meerdere mogelijkheden. Die zijn nog niet
dichtgetimmerd. Wat mij betreft zou dat wel moeten gebeuren. Ik kan
echter niet het hele spectrum van de wetgeving, met de gaten in de
wet, overzien. Daarvoor zijn er ook te veel economen die elkaar op dat
punt bestrijden. Ik heb dan ook niet het ultieme voorstel om zulke
gaten te dichten.
In dat opzicht ben ik een simplist. Ik heb ooit een ondernemersdiploma
gehaald. Ik weet precies hoe je tot een bedrijfsresultaat moet komen.
Over dat bedrijfsresultaat moet ik winst afdragen. De heer Vendrik mag
best weten dat er bij mij een lampje uitgaat als ik zie dat de winst
na mijn bedrijfsresultaat niet de 25,5% is waarover de heer De Nerée
tot Babberich spreekt. Ik heb dan het vermoeden dat er iets tussen
zit, waarvan ik ruiterlijk erken dat ik het niet begrijp. Deze vragen
stellen wij vandaag aan de staatssecretaris. Dat moet opgehelderd
worden. Als wij de constructies hebben gecreëerd die dat veroorzaken,
heeft dit niets te maken met een gunstig vestigingsklimaat. Ik
beschouw dit als een gat in de wetgeving, dat volstrekt onterecht is
ten opzichte van het mkb en gerepareerd moet worden.
De heer Irrgang (SP):
Dit is van belang, omdat dit betekent dat wij mogelijk een politieke
meerderheid hebben voor reparatiewetgeving, ook al wil de heer Cramer
niet zeggen wat dit precies moet inhouden. Zie ik dit goed?
De heer Cramer (ChristenUnie):
De heer Irrgang ziet een heel mooi perspectief, een paradijs.
De voorzitter:
Nog even en het paradijs is hier.
De heer Cramer (ChristenUnie):
De ChristenUnie gelooft absoluut in dat paradijs. In de Bijbel staat
ook: verzamel u geen schatten op aarde, waar ze aangevreten worden
door mot en roest, maar verzamel u schatten in de hemel. Eigenlijk
praten wij hier over aards slijk. Misschien moeten wij maar stoppen.
Wij maken ons in deze materialistische wereld heel druk over iets wat
niet echt belangrijk is. Dit was even een filosofische toets in mijn
tekst.
Ik denk dat het belangrijk is om met elkaar de problematiek helder
voor ogen te hebben. Er moet een gelijk speelveld zijn voor de
multinationals en het mkb. Een van de professoren redeneert dat de
multinationals zo veel bijdragen aan de werkgelegenheid. Ik vind dit
niet het knapste argument. Het mkb draagt ook ongelofelijk veel bij
aan de werkgelegenheid.
De voorzitter:
U mag niet wijzen, mijnheer Vendrik.
De heer Cramer (ChristenUnie):
Ik wil dit ook best aan de heer De Nerée tot Babberich zeggen. Ik
schaam mij daar niet voor. Dit was geen uitlokking. Iedereen die denkt
dat hij moet interrumperen, moet dit laten. Laat ik helder zijn. Wij
vinden dat je een gelijk speelveld moet hebben. Ik vind het niet erg
om te streven naar een gunstig vestigingsklimaat en een goed
belastingklimaat voor de bedrijven. Het moet echter wel op een
eerlijke manier gebeuren, zowel voor de multinationals als voor het
mkb.
De heer De Nerée tot Babberich (CDA):
Ik ben het helemaal eens met de heer Cramer als hij zegt dat ook het
mkb heel veel werkgelegenheid verschaft. Je moet echter ook eens
kijken naar de belastingdruk bij het mkb. Misschien kan de
staatssecretaris dit betrekken bij de vergelijking. Er is een heel
evenwichtig pakket in het leven geroepen. Er wordt heel gemakkelijk
gezegd dat de multinationals proberen minder belasting te betalen. Dit
is gewoon niet waar. Kijk naar wat er in het mkb gebeurt. Dat is
fantastisch.
De heer Cramer (ChristenUnie):
De heer De Nerée tot Babberich suggereert dat het mkb met dezelfde
slimme constructies bezig is als de multinationals. Ik kom dan terug
op wat ik geleerd heb toen ik studeerde voor mijn ondernemersdiploma.
Je hebt bedrijfskosten, je hebt opbrengsten uit de verkoop van je
producten en aan het einde van de rit heb je winst. Daarover draag je
belasting af. Dit is voor mij nog altijd de makkelijkste manier. Wij
maken het met elkaar allemaal zo complex dat wij kennelijk ineens niet
meer goed weten wat precies het laatste stukje was, de winst waarover
de belasting moet worden afgedragen. Wij gaan discussiëren over de
renteaftrek en over buitenlandse investeringen, renteboxen enzovoorts.
Ik begrijp wel dat je de nuance opzoekt als je langer bezig bent met
dit onderwerp. Ik wil voor de kern van het debat echter vasthouden aan
de primaire constatering dat je over winst 25,5%
vennootschapsbelasting betaalt. Dat lijkt mij een briljante oplossing.
Alle bedrijven betalen dan hetzelfde. Dat lijkt mij het doel.
De heer De Nerée tot Babberich (CDA):
Het verschil tussen een bedrijf in het mkb en een multinational is per
definitie dat een multinational over de grens werkt en een bedrijf in
het mkb doorgaans niet. Gelukkig zijn er bedrijven in het mkb die dat
wel doen. Ik hoop dat zij steeds meer over de grens gaan werken.
De heer Cramer (ChristenUnie):
Ik dank de heer De Nerée tot Babberich voor deze les, die ik al had
geleerd in hoofdstuk 3 van bedrijfskunde toen ik voor mijn
ondernemersdiploma studeerde.
Wij praten over economische activiteiten en economische aspecten. Een
belangrijk aspect heb ik vanmorgen echter nog niet gehoord. Dit is
maatschappelijk verantwoord ondernemen, een van de speerpunten van dit
kabinet. Steeds meer bedrijven leggen aan de samenleving
verantwoording af over hun activiteiten, behalve kennelijk over de
belasting die zij betalen.
Ik vraag de staatssecretaris om samen met zijn collega Heemskerk
hiervoor meer aandacht te vragen bij het bedrijfsleven en het zo nodig
zwaarder op de man te spelen.
Tweede termijn
De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. Ik dank de staatssecretaris voor de uitgebreide
beantwoording. Het is goed dat hij inzicht gaat geven via het
toegezegde onderzoek. Dat sluit aan bij de belangrijke discussie die
wij vanmorgen hebben gevoerd.
Ik heb de staatssecretaris ook horen zeggen dat wij ook met Werken aan
winst nog steeds niet meedoen aan de "race to the bottom"; zo heb ik
het maar even vertaald en opgeschreven. Nederland is niet bezig om het
goedkoopste jongetje van de klas te worden. Hij geeft ook aan dat, als
de grondslaguitholling daadwerkelijk plaatsvindt, hij die wil
aanpakken. Ik heb hem nog niet horen zeggen of dat een onderdeel is
van het onderzoek dan wel of hij er op een ander moment op terugkomt.
Ik hoor graag in tweede termijn op welk moment hij verwacht er iets
over te kunnen zeggen.
Ik heb de staatssecretaris horen zeggen dat een jaar te kort is. Maar
een eeuw -- dat suggereerde ik ook -- is te lang. Ik hoor ook graag op
welke termijn wij iets mogen verwachten over de discussie in Europees
verband.
Ik heb de staatssecretaris niet horen antwoorden op mijn vragen over
het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ik kan mij voorstellen dat
ondernemingen op zoek zijn, zoals hoogleraar Jaap Zwemmer zei:
kapitaal zoekt de weg van de minste fiscale weerstand. Maar als je
maatschappelijk onderneemt, kan ik mij ook voorstellen dat je eerlijk
afdraagt wat nodig is en dat bedrijven, ook multinationals, daarop
worden aangesproken. Ik heb de staatssecretaris gevraagd om dat samen
met zijn collega Heemskerk aan te pakken. Ik hoor in tweede termijn
graag zijn visie hierop.