Hilversum is al negentig jaar mediastad
28 februari 2008
Iedereen die Hilversum binnen rijdt, kan het lezen: Hilversum
mediastad. Afgelopen woensdag was het precies negentig jaar geleden
dat het eerste mediabedrijf zich vestigde binnen deze gemeente: De
Nederlandsche Seintoestellen Fabriek. Een terugblik op de eerste tien
jaar van dit bedrijf.
Ontwikkelingen volgden elkaar in snel tempo op in het begin van de 20e
eeuw. In 1906 vond in Canada de allereerste radio-uitzending ter
wereld plaats, nog geen twaalf jaar later was de apparatuur hiervoor
in bijvoorbeeld de zee- en luchtvaartsector al bijna onmisbaar. Dat
werd helemaal duidelijk toen de import uit Italië stokte, vanwege de
Eerste Wereldoorlog. Om te zorgen dat Nederland niet meer afhankelijk
zou zijn van anderen, werd besloten dat de radio's ergens in ons eigen
land geproduceerd moesten worden. De keuze viel op Hilversum, vanwege
de lage grondprijzen (toen nog wel!) en de gunstige ligging ten
opzichte van Amsterdam. En het was in deze hoofdstad dat op 28
februari 1918 de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek (NSF) werd
opgericht, met als locatie Hilversum. Antoine Dubois had gewerkt bij
de Indische PTT en hij had daar ervaring opgedaan met het draadloze
seinen. Daarom werd hij de eerste directeur van de NSF.
Groest
De radio's waren in eerste instantie nog vooral voor het scheep- en
luchtvaartverkeer, waarbij ook veel gebruik werd gemaakt van morse. De
eerste fabriek werd gevestigd op de Groest, in een voormalige weverij.
De verhuizingen volgden elkaar snel op, onder meer vanwege het succes.
Alleen al de Nederlandse luchtmacht had direct na de oprichting een
order van 150 vliegtuigzenders geplaatst. Daarnaast waren er vijftig
scheepszendinstallaties en twintig scheepsontvangers nodig. In 1919
werd een pand aan de Naarderstraat, tegenwoordig zit daar Euro Cinema,
de arbeidsplaats. Twee jaar later vond de verhuizing naar het bekende
terrein aan de Jan van der Heijdenstraat plaats. Daar heeft de NSF
jaren gezeten, vandaag de dag zit De Gooi en Eemlander op een deel van
dat terrein.
Zingende torens
Nog niet veel particulieren hadden in de jaren twintig van de vorige
eeuw een radio, maar dat kwam ook omdat er nauwelijks
radio-uitzendingen waren. De Hagenaar Hanso Idzerda had het
geprobeerd. Ondanks een paar kleine successen, hij was zelfs tot in
Engeland te beluisteren, werd radio maken voor deze hobbyist toch te
duur. Maar de NSF wilde graag radio's gaan verkopen aan alle inwoners
van Nederland. Om dat mogelijk te maken richtte het in 1923 de
'Hilversumsche Draadlooze Omroep' (HDO) op. Hoe meer uitzendingen in
de ether des te meer radio's zouden er verkocht worden, was het idee.
Ook de Philips-familie uit Eindhoven zag hier wel iets in. Anton
Philips werd lid van de Raad van Commissarissen van de NSF en nog geen
jaar later stonden er twee torenhoge zendmasten in Hilversum, beter
bekend als 'de zingende torens van Hilversum'. Hierdoor had de HDO
overal in Nederland bereik. En werd Hilversum de enige echte
omroepstad in het land.
Gemeente Hilversum