20-02-2008
Herinrichting Stadsdommel: voorbereiding in volle gang
Medio maart 2008 starten waterschap Aa en Maas en de gemeente
's-Hertogenbosch gezamenlijk met de herinrichting van de Stadsdommel.
Over een lengte van anderhalve kilometer krijgt de nu rechte waterloop
in de binnenstad van Den Bosch een meer natuurlijk karakter. Met het
aanleggen van deze ecologische verbindingszone (EVZ) worden
tegelijkertijd de vestingwerken langs de Dommel in ere hersteld. Met
deze ingrijpende `restyling' van de Stadsdommel, worden het
natuurlijke én het cultuurhistorische karakter van de binnenstad
versterkt. Hiermee geven gemeente en waterschap een belangrijke impuls
aan een duurzame en bijzondere leefomgeving voor mens, plant en dier.
Keurslijf
Natuurgebieden liggen vaak verspreid en worden door allerlei barrières
(bijvoorbeeld wegen en stedelijke bebouwing) doorsneden en
versnipperd. Een ecologische verbindingszone is een natuurstrook die
de natuurgebieden weer met elkaar verbindt. Zo kunnen planten en
dieren zich veilig verplaatsen en krijgen ze meer leefruimte. De
provincie heeft de Dommel aangewezen als Ecologische Verbindingszone.
Deze rivier en zijn oevers vormen voor veel plant- en diersoorten een
belangrijk leefgebied en veel natuurgebieden grenzen aan de Dommel.
Vlak voor het uitmonden van de Dommel in de Maas stroomt de rivier
dwars door 's-Hertogenbosch en hier zit Dommel nu in een strak
keurslijf. Mede door de aanleg van de EVZ Stadsdommel komt daar
verandering in. Gemeente en Waterschap zijn gezamenlijk
verantwoordelijk voor de realisatie van de EVZ en de totale kosten van
EUR 900.000,- worden voor 50% gesubsidieerd vanuit de provincie. Het
is de bedoeling de EVZ in de toekomst verder uit te breiden richting
de Dieze en de Maas. De aanleg van de EVZ Stadsdommel is één van de
eerste uitvoeringsprojecten die behoren tot het uitvoeringsprogramma
van De Groene Delta.
IJsvogel
Om de uitwisseling van planten- en diersoorten tussen verschillende
natuurgebieden mogelijk te maken, wordt de EVZ zo optimaal mogelijk
ingericht voor de doelsoorten. Voor deze EVZ zijn dat verschillende
vissoorten, de weidebeekjuffer, de lange ereprijs en ook de ijsvogel.
De steile oevers worden hier schuin afgegraven (flauwe, natuurlijke
oevers), want een gevarieerde oever, van nat naar droog, zorgt voor
een grote variatie aan verschillende plantensoorten. Hier komen weer
allerlei zoogdieren, insecten en amfibieën op af. In het water zullen
eilandjes worden aangelegd en paaiplaatsen voor de verschillende
vissoorten. Speciaal voor de ijsvogel worden op enkele plaatsen steile
oeverwanden gemaakt, zodat er broedplaatsen ontstaan voor deze
bijzondere en mooie watervogel.
Vestingwerken
De uitvoering van de EVZ gaat hand in hand met de
restauratiewerkzaamheden aan de stadsmuur op basis van het
Ontwikkelingsplan `Westwal Keert Weer'. In maart wordt een begin
gemaakt met het weer zichtbaar maken van zo'n 200 meter vestingmuur
aan de St. Janssingel. De restanten van de vestingmuur tussen de
Wilhelminabrug en Bolwerk St. Jan bevinden zich onder de parkeervakken
aan de St. Janssingel. De oude stadsmuur ligt hier direct onder het
maaiveld en wordt vrijgegraven zodat hij weer zichtbaar wordt. Ten
zuiden van het Bolwerk St. Jan zijn alleen funderingsresten gevonden.
Hier wordt de vestingmuur met nieuwe stenen gereconstrueerd c.q.
gerestaureerd. De grond die door het graafwerk vrijkomt, wordt
gebruikt voor de aanleg van de EVZ. Tegelijk met restauratie van de
vestingmuur starten de werkzaamheden aan het zuidelijker gelegen
Bastion Maria en bergbezinkbassin. De plannen voor de aanleg van het
Bolwerk St. Jan zijn in ontwikkeling en vermoedelijk wordt de
uitvoering gestart in 2009. Wanneer alle projecten langs de
Stadsdommel gereed zijn, wordt de St. Janssingel opnieuw ingericht
door het plaatsen van nieuwe bomen en een nieuwe bestrating.
Instemming
In het voortraject is een aantal specifieke bezwaren ingediend tegen
het project. De roeivereniging was tegen de plaatselijke versmalling
van de Dommel en de veranderingen in de waterloop. Na intensief
overleg is er inmiddels overeenstemming bereikt en kan het project
rekenen op een brede steun. De gemeente neemt een aantal maatregelen
om de negatieve effecten van de bezwaarmakers weg te nemen of te
verzachten. Dit door bijvoorbeeld alternatieve ligplaatsen te creëren
voor boten tijdens piekmomenten en door het zoeken naar alternatieve
roeigelegenheid voor de roeivereniging.
Vooronderzoek explosieven
Vooruitlopend op de uitvoering van de restauratiewerkzaamheden en
aanleg van de EVZ wordt aanvullend bodemonderzoek gedaan. Uit
historisch- en detectie onderzoek is namelijk gebleken dat er mogelijk
niet gesprongen explosieven uit WOII in de grond aanwezig zijn.
Eventueel aanwezige explosieven moeten uiteraard vóór aanvang van de
werkzaamheden veilig worden verwijderd. Het bodemonderzoek vindt
plaats aan weerszijden van de Stadsdommel tussen Willemsbrug en
Wilhelminabrug en aan de westzijde van de Stadsdommel langs de
Havensingel.
Tijdens het onderzoek wordt op ca. 13 "verdachte" locaties de grond in
lagen afgegraven. De eventueel aanwezige explosieven kunnen vervolgens
door de Explosieven Opruimings Dienst verwijderd worden. De
gecontroleerde werkwijze garandeert een volkomen veilige uitvoering.
De aanwonenden worden door de gemeente 's-Hertogenbosch geïnformeerd
over de werkzaamheden.
Gemeente 's-Hertogenbosch