Duurzame landbouw inspireert senaat
woensdag 13 februari 2008
Over het thema duurzame landbouw heeft de Eerste Kamer dinsdag 12
februari een inspirerend debat gevoerd met minister Verburg van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (31.200 XIV en 31.200 F). De
minister zelf noemde het aan het slot 'actueel en toekomstgericht'. En
er komt binnen niet al te lange tijd een vervolg, o.a. over
ontwikkelingen op het gebied van biotechnologie en genetische
modulatie.
Moties
Van alle fracties kreeg de minister steun voor haar beleid, alleen de
Partij voor de Dieren viel haar af. Twee moties van senator Koffeman
van de PvdD (EK 31.200 XIV / 31.200 F, C en EK 31.200 XIV / 31.200 F,
D) werden door minister Verburg ontraden. De ene vroeg voorrang bij de
studie naar de vervanging van dierlijke eiwitten door plantaardige
eiwitten en de andere vroeg om de garantie dat in 2010 10% van de
voedselproductie biologisch is. De minister zei dat dit niet
realistisch is, al wees zij biologische productie niet af. Mede op
initiatief van senator Schuurman (ChristenUnie) zal minister Verburg
over de voor- en nadelen van o.a. biologische landbouw nog een apart
debat aangaan met de Eerste Kamer.
Biologische landbouw
Als woordvoerder van ChristenUnie en SGP had senator Schuurman erop
gewezen dat als meer op de kaart van de biologische landbouw wordt
gezet het leven van mens en dier meer centraal komt te staan bij de
landbouw. Wetenschap en technologie zouden dienstbaar moeten zijn,
terwijl zij nu vaak bepalend zijn. De praktijk is dat wetenschap en
technologie vaak juist een onderdrukkende, vervuilende en soms zelfs
een verwoestende invloed hebben op mensen, culturen, dieren en natuur,
zei senator Schuurman. Volgens hem zien mensen meer en meer in dat de
moderne maatschappij met haar patronen van produceren, beheersen en
consumeren op de verkeerde weg is. Een hoognodige cultuuromslag is
volgens hem geboden om het tij te keren.
Prijsondersteuning
Senator Schaap (VVD) vond Schuurman te pessimistisch. Hij zei dat de
landbouw in een stroomversnelling verkeert. Nederland is nu de tweede
exporteur in de wereld. Maar hij had wel oog voor schade aan natuur en
milieu. Ook treden marktverstoringen op. Mondiaal dreigen weer
voedseltekorten. Het is volgens de VVD-senator het moment om het
Europese landbouwbeleid aan te passen. De prijsondersteuning voor
strategische producten, zoals graan, suiker, zuivel en andere
producten zou nu vergaand teruggedraaid kunnen worden. Deze sectoren
kunnen zich nu richten op een veel opener, mondiale markt. Hij
waarschuwde tegen het gebruik van biobrandstof om in de
energiebehoefte te voorzien. Dat zou ten koste gaan van voedsel en
veevoeders. Over de biologische landbouw zei Schaap: Ook daar wordt
geschoffeld en geploegd, wat heel schadelijk is voor het milieu;
onnatuurlijker kan het bijna niet. Hij was overigens geen tegenstander
van biologische landbouw 'zolang de markt om dergelijke producten
vraagt'.
Voedselschaarste
Senator Willems (CDA) suggereerde in zijn maidenspeech om de naam van
het ministerie te veranderen in ministerie van Duurzame
Voedselvoorziening en Natuurbeheer. Hij wees erop dat voedsel schaars
aan het worden is en duur. Voedselvoorziening in de wereld is de
belangrijke vraag voor de komende jaren. Volgens Willems is er niet
genoeg graan en vlees om de honger de wereld uit te helpen. Voorts is
het zo dat de gemiddelde Chinees in 1985 zo'n 20 kg vlees at per jaar
en nu 50 kg per jaar, terwijl niet is uitgesloten dat dit verder zal
toenemen naar bijvoorbeeld het niveau van Nederland: 84,5 kg per jaar
in 2006. Vleesproductie legt een veel groter beslag op het
landbouwareaal dan graanproductie, aldus Willems. In dit verband
informeerde hij naar het beleid om samen met de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking te voorzien in de water- en
voedselvoorziening. Minister Verburg kondigde aan dat dit gaat
gebeuren.
Verkapte landbouwsubsidies
De CDA-Senator zette grote vraagtekens bij de sterke steun in een
aantal EU landen voor het invoeren van biobrandstoffen. Hier lijkt van
verkapte landbouwsubsidies sprake te zijn. Willems zag veel heil in de
energieproducerende kas. We denken dat dit veel harder kan. In tweede
termijn sprak hij ook namens ChristenUnie en SGP. Willems legde er de
nadruk op dat bij het streven naar veranderingen in het landbouwbeleid
vooral praktisch en nuchter gehandeld moet worden. We moeten de emotie
niet laten prevaleren, zei Willems.
Funest voor Afrika
In zijn eerste toespraak in de Eerste Kamer legde SP-senator Smaling
de nadruk op de voedselschaarste in de wereld, vooral in Afrika. Hij
kritiseerde minister Verburg die de lokale voedselproductie in Afrika
niet wil stimuleren. Het gesleep met voedsel over de aarde is hem een
doorn in het oog. De liberalisering van de wereldhandel is funest voor
Afrika, betoogde hij. Afrika ten zuiden van de Sahara is de afgelopen
20 jaar 270 miljard dollar aan inkomsten misgelopen, becijferde de
SP-senator. Smaling keek vooruit naar 2050, waarin 9 miljard mensen de
aarde zullen bevolken. Het spreekt vanzelf dat er een integrale visie
nodig is op landbouw, natuur en voeding. Het opvoeren van het gebruik
van biobrandstoffen is ook volgens Smaling te ambitieus. Net als de
fracties van VVD en CDA zette hij vraagtekens bij het Europese streven
naar 5,75% bijmenging met biobrandstoffen in 2010 en 10% in 2020.
Windenergie en zonne-energie zijn volgens Smaling betere
alternatieven. Wij galopperen niet als een blind paard achter het
Europese beleid aan, zei minister Verburg in een poging de Eerste
Kamer gerust te stellen op het punt van de biobrandstoffen.
Hervorming Europees landbouwbeleid
Senator Eigeman (PvdA) noemde het ruimtegebrek in Nederland de zwakke
stee van de Nederlandse land- en tuinbouw. Eigeman drong aan op een
steviger hervorming van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid van de
EU dan de regering voorstaat. Hij pleitte voor een fonds voor
voedselvoorziening en plattelandsontwikkeling in Europa in plaats van
de subsidies voor de landbouw waar nu 40% van het EU-budget aan op
gaat. Een duurzame ontwikkeling kan volgens Eigeman alleen van de
grond komen als er draagvlak voor is onder de burgers. Duurzame
landbouw kan alleen een succes worden wanneer mensen inzicht hebben.
In dit verband pleitte Eigeman voor nationale milieueducatie, niet
alleen op scholen, maar ook daarbuiten om mensen te stimuleren.
Kolonisatie
Namens de Partij voor de Dieren trok senator Koffeman een parallel met
het debat in de vorige eeuw over de kolonisatie. Toen wilde men niet
van de revenuen van de koloniën af. Nu wil men niet van de
traditionele veehouderij af, terwijl hier naar het oordeel van
Koffeman het dierenwelzijn met voeten wordt getreden. Hij wees er
bovendien op dat 50% van alle graan wordt verwerkt tot veevoer,
terwijl mensen honger lijden.
Eerste Kamer der Staten Generaal