Geachte heer De Wijk, dames en heren,
Hartelijk dank voor de uitnodiging vanmiddag uw nieuwe bedrijfslocatie te
openen. Ik doe dat graag. En met enige jaloezie: u heeft hier aan het Lange
Voorhout werkelijk een prachtig onderkomen gevonden. Daarbij steekt de Aperots
schril af, hoewel het daar ook goed toeven is!
Het Hague Centre for Strategic Studies is één van de jongste telgen van de
Haagse familie van Vrede, Recht en Veiligheid. Zoals u weet gaat de reputatie
van Den Haag als juridische hoofdstad van de wereld mij na aan het hart. Als
minister van Buitenlandse Zaken zet ik me van harte in om deze reputatie gestand
te doen. Ik ben dan ook blij dat óók het Libanon tribunaal zich dit jaar in
Nederland zal vestigen. Een belangrijke aanvulling op de lange rij
internationale juridische instellingen die Den Haag en omstreken rijk is, en
waarop wij buitengewoon trots mogen zijn.
Overigens zag ik dat de gemeente Den Haag vorig jaar een boekje heeft
uitgegeven met juridische rondwandelingen door internationaal Den Haag. Eén
wandeling voert door Park Clingendael en het Haagse Bos, de ander door het
stadscentrum. Hoewel het boekje net een jaar oud is, moeten er op de route dus
al nieuwe tussenstops worden ingevoegd. Wandelaars zullen in de toekomst
ongetwijfeld ook langs het Lange Voorhout no. 16 worden geleid! Voor het Libanon
tribunaal zullen ze dan een kleine omweg moeten maken naar de buurgemeente
Leidschendam-Voorburg, waar het tribunaal in het voormalig AIVD-kantoor
gehuisvest zal worden. Zo snel gaan de ontwikkelingen: in een jaar tijd twee
prestigieuze instituties erbij. Goed voor het aanzien van de stad, goed voor het
aanzien van Nederland.
Ook uw werkterrein is voortdurend in ontwikkeling. De 21e eeuw stelt ons voor
nieuwe uitdagingen, waarop het HCSS door onderzoek en strategische
beleidsadvisering passende antwoorden probeert te vinden. Terrorisme, de
proliferatie van massavernietingswapens, mogelijk ook onder niet-statelijke
actoren, energievoorzieningszekerheid en energieveiligheid, het zijn relatief
nieuwe thema's die een nieuwe manier van denken vergen. Het is goed dat uw
instituut hieraan een kwalitatieve bijdrage wil leveren in samenspraak met
overheden en andere partners. Een geslaagd voorbeeld van zulke samenwerking is
in mijn ogen het seminar dat enkele weken geleden in Brussel plaatsvond over de
rol van de NAVO bij het waarborgen van energieveiligheid. Op initiatief van
Nederland en het Verenigd Koninkrijk discussieerden zo'n 150 deelnemers over
mogelijke NAVO-betrokkenheid bij dit onderwerp. U moet dan denken aan het
uitwisselen van informatie en intelligence, training en capaciteitsopbouw, met
als doel een betere bescherming van kritische infrastructuur. Op de NAVO top in
Boekarest zullen wij de mogelijkheden verder in kaart brengen. HCSS organiseerde
dit seminar samen met Clingendael en TNO. Dergelijke samenwerking op uiterst
relevante thema's, met een toekomstgerichte blik, juich ik van harte toe.
Dames en heren,
Hedendaagse dreigingen komen veelal voort uit landen en groepen die niet
geïntegreerd zijn, die geen deel hebben aan de positieve effecten van
globalisering. Zij plukken niet de vruchten van de wereldwijde economische
mogelijkheden. De Amerikaanse veiligheidsstrateeg Thomas Barnett concludeert dat
die niet-geïntegreerde landen en groepen meegetrokken zouden moeten worden in de
voordelen van economische integratie. Zijn opdracht is: to make
globalization truly global1 (#ftn1).
Ik herken in Barnett's oproep veel van de 3-D benadering die Nederland volgt
in conflict- en post-conflictgebieden. Diplomacy, defence and development,
oftewel: de handen ineen slaan om stabiliteit te waarborgen en economische en
sociale perspectieven van mensen te verbeteren. De 3-D benadering is een
uitvloeisel van ons geïntegreerd buitenlands beleid, waarbij de drie pijlers,
veiligheid, ontwikkeling en diplomatie elkaar versterken. In het regeerakkoord
hebben we gezegd de geïntegreerde benadering verder te zullen uitbouwen, en
meerdere partners te zullen betrekken. Voor HCSS zijn dat geen onbekenden. Naast
Defensie, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking, ook Economische
Zaken, Binnenlandse Zaken en Justititie. En we zoeken partnerschappen met
niet-gouvernmentele instellingen en het bedrijfsleven. Juist omdat het een
relatief nieuwe aanpak is, zijn we veelvuldig met elkaar in gesprek. Dat kost
tijd, en we moeten soms misschien even aan elkaar wennen, maar er is al veel
bereikt. Overigens constateerde de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en
Beleidsevaluatie (IOB) in zijn evaluatie van tien jaar Nederlands Afrika-beleid
hetzelfde. Vanochtend was ik aanwezig bij de presentatie van het IOB-rapport, en
daarin staat een positieve appreciatie van het geïntegreerde beleid. We zitten
op de goede weg, in Afrika, in Afghanistan. Dat wil niet zeggen dat het concept
'af' is, uitontwikkeld. We blijven met elkaar in gesprek over de beste aanpak.
Eén van de gespreksonderwerpen is bijvoorbeeld de balans tussen de drie D's:
waar moet het een tandje meer defence zijn, en waar een
tandje meer development ? Hoe vertalen we de
geïntegreerde benadering naar de situatie ter plaatse, hoe geven we er
institutioneel vorm aan, wat is de beste opzet? En: hoe geven we vorm aan
ownership binnen de 3D-benadering? Allemaal prangende vragen waarover het
laatste woord nog niet is gezegd. We leren elke dag bij, hier in Den Haag, maar
ook binnen de NAVO. Eén ding is zeker: verkokerd denken zal ons niet helpen de
uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden. Alleen een geïntegreerde aanpak
kan uitkomst bieden. Gezien uw eigen multidisciplinaire aanpak bent u zich daar
uitstekend van bewust.
Dat de realiteit weerbarstig is, zag ik vorige week nog met eigen ogen in
Soedan. In mijn gesprekken met mensenrechtenverdedigers als Salim Mahmoud Osman,
kwam de noodzaak van een geïntegreerde aanpak ook aan de orde. Hij zei
letterlijk: 'we zijn dankbaar voor de humanitaire hulp, maar het is niet genoeg.
Wat we echt nodig hebben, is militaire hulp.' En het is waar: de VN
waarnemersmissie in Zuid-Soedan (UNMIS), waar Nederland zo'n 35 militairen en
politiefunctionarissen aan levert, en de nieuwe VN-macht voor Darfur (UNAMID)
moeten in staat worden gesteld hun werk adequaat te doen zodat burgers effectief
bescherming geboden kan worden, een stabiele situatie ontstaat en de
ontwikkeling van de straatarme bevolking in Darfur kan worden opgepakt. Dat
betekent dat ook niet-Afrikaanse troepen moeten kunnen deelnemen aan UNAMID,
anders is het alsnog AMIS maar dan met een blauwe baret. Er zal druk moeten
worden uitgeoefend op de Soedanese regering om niet-Afrikaanse troepen toe te
laten. Zonder veiligheid kunnen wederopbouwactiviteiten onvoldoende effect
sorteren. En daarnaast blijft natuurlijk een diplomatiek offensief nodig.
Vredesbesprekingen, bemiddeling, maar ook: het constant hameren op de noodzaak
van de naleving van mensenrechten, het tegengaan van straffeloosheid en de
noodzaak om daders van misdrijven tegen de menselijkheid te vervolgen. Ik heb
deze zaken vorige week nadrukkelijk onder de aandacht gebracht van de Soedanese
machthebbers.
Dames en heren,
In de geïntegreerde benadering zullen we nadrukkelijk ook vorm moeten geven
aan het bevorderen en beschermen van mensenrechten.
Bijvoorbeeld door ons te richten op de versterking van de rechtsstaat in
derde landen. Door de hervorming van politie, leger en justitie ter hand te
nemen, samen met onze collega's van Defensie, maar ook van Justitie. Als
politie, leger en justitie beter functioneren kunnen we ook meer doen aan het
voorkómen van mensenrechtenschendingen. Ik noem een van de meest schokkende
voorbeelden: het seksueel geweld tegen vrouwen, zoals dat op grote schaal
voorkomt in de Democratische Republiek Congo. Aan dit soort activiteiten dragen
we al veel bij, en dat blijven we doen. In Afghanistan, in Afrika, maar ook in
het Midden-Oosten, waar we bijdragen aan de professionalisering van de
Palestijnse politie. Het zijn grote uitdagingen, maar die schuwen we niet. Ik
niet, en u hier bij HCSS ook niet.
Dit bijzonder mooie kantoorpand draagt ongetwijfeld bij aan een positieve
werkinstelling. Aristoteles merkte het al op: plezier in je baan, leidt tot
perfectie in je werk. Aristoteles was lid van Plato's Akademeia. U heeft hier uw
eigen Akademeia opgericht. In deze inspirerende werkomgeving kan een mooie
wisselwerking ontstaan tussen wetenschap en praktijk, en hier en daar een
vleugje filosofie, dat is uw Directeur wel toevertrouwd. Ik wens u veel
vruchtbare uren toe hier aan het Lange Voorhout.
Dank u wel.
1 (http://www.minbuza.nl:80#): Thomas P.M. Barnett, The Pentagon's New Map: war
and peace in the twenty-first century, Berkley Books, New York, 2004
Ministerie van Buitenlandse Zaken