Hoe insecten evolueren nadat exoten hun ecosysteem zijn binnengedrongen
Menno Schilthuizen benoemd tot bijzonder hoogleraar
Datum: 04 februari 2008
De Amerikaanse vogelkers, het Aziatisch lieveheersbeestje, de
Australische inktviszwam. Allemaal soorten die zich in de Nederlandse
natuur hebben gevestigd, maar eigenlijk van elders komen. De
ecologische effecten van zulke `exoten' baren veel natuurbeschermers
en beleidsmakers terecht grote zorgen. Maar het hoeft niet bij
ecologische effecten te blijven. Menno Schilthuizen, aangesteld als
bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, wil weten of
de Nederlandse insecten ook mee-evolueren met deze veranderingen in
hun ecosystemen. Naar aanleiding van de instelling van de leerstoel
zal er op 8 februari 2008 het symposium Insects in a Changing World
plaatsvinden.
Dat exoten ecosystemen kunnen verstoren is algemeen bekend. Zogenoemde
`invasieve soorten' concurreren met inheemse soorten of ze decimeren
inheemse dieren en planten door ze als voedselbron te gebruiken, met
alle gevolgen van dien. En ecologen proberen al jaren met
computermodellen te voorspellen wat die gevolgen kunnen zijn. Daarbij
wordt meestal aangenomen dat de betreffende soorten onveranderlijk
zijn, maar dat hoeft niet zo te zijn. `We weten dat insecten
razendsnel kunnen evolueren,' zegt Schilthuizen. `Een invasieve soort
in hun voedselweb kan zo'n sterke natuurlijke selectie teweegbrengen
dat de insecten zich aan de nieuwe situatie gaan aanpassen.' In
theorie kan dit zelfs binnen enkele mensengeneraties tot nieuwe
soorten leiden, zegt hij.
Kennishiaat
Evolutie als gevolg van invasie is dus een belangrijke ontbrekende
component in het voorspellen van de veranderingen in de Nederlandse
ecosystemen, en met de leerstoel wil Schilthuizen ervoor zorgen dat
deze kennishiaat wordt gevuld. Daarvoor gaat hij samen met studenten
en amateur-entomologen onderzoek doen aan de Nederlandse insecten die
zich hebben gevestigd op invasieve planten zoals de Amerikaanse
vogelkers. Maar ook bijvoorbeeld aan sluipwespen die het Aziatisch
lieveheersbeestje parasiteren.
Symposium
Het startschot voor het onderzoeksprogramma wordt op 8 februari 2008
gelost tijdens het symposium Insects in a Changing World in het Centre
for Ecological and Evolutionary Studies in Haren. De leerstoel is
ingesteld door de Uyttenboogaart-Eliasen Stichting die als doel heeft
het bevorderen van de entomologische wetenschap in Nederland. De
nieuwe hoogleraar, evolutiebioloog en publicist Menno Schilthuizen, is
tevens verbonden als Hoofd Onderzoek aan het Nationaal
Natuurhistorisch Museum 'Naturalis'.
Het symposium vindt plaats op het Biologisch Centrum, Kerklaan 30 te
Haren en begint om 13.30 uur. Het programma is te vinden op
http://www.rug.nl/biologie/onderzoek/onderzoekinstituten/cees/index
Noot voor de pers
Meer informatie over de leerstoel, het onderzoeksprogramma en het
symposium:
prof. dr. Menno Schilthuizen, Nationaal Natuurhistorisch Museum
'Naturalis' en Rijksuniversiteit Groningen, e-mail:
schilthuizen@naturalis.nl, tel. 071-568 7769 (werk); 06-22030313
(mobiel); 0318-300380 (privé)
prof. dr. Leo Beukeboom, Centre for Ecological and Evolutionary
Studies, Rijksuniversiteit Groningen, e-mail: l.w.beukeboom@rug.nl,
tel. 050-363 8448 (werk)
Rijksuniversiteit Groningen