Stoelriemen vast; klaar voor Clean Sky Take-off

07/02/2008 15:46



Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium



In Brussel is 5 februari het Joint Technology Initiative Clean Sky van start gegaan. Het initiatief is een van Europa's grootste publiek-private onderzoeksprojecten en draagt bij aan een verdere 'vergroening' van de luchtvaart.

Het totale beschikbare budget voor dit zeven jaar durende project is naar schatting 1600 miljoen euro. Dit bedrag wordt gezamenlijk opgebracht door de Europese Commissie en de Europese luchtvaartsector, waaronder een aantal Nederlandse consortia. Fred Abbink, Algemeen Directeur van het Nationaal- Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) schetste aan een gehoor van zo'n 600 experts de bijdrage van de Europese kennisinstituten aan Clean Sky en presenteerde tevens een visie op de toekomst van de luchtvaart.

Luchtvaart is een niet meer weg te denken maatschappelijke activiteit. Het brengt mensen en culturen bij elkaar en draagt wereldwijd bij aan de groei van de welvaart. Tegelijk levert het uitstoot van broeikasgassen op: de bijdrage van de luchtvaart aan de uitstoot van broeikasgassen bedraagt 2-3%.

De luchtvaartsector is zich bewust van de groeiende zorgen over het milieu, zoals luchtverontreiniging, vliegtuiggeluid en de opwarming van de aarde door uitstoot van broeikasgassen. Maar afremmen van de groei is geen optie gezien de economische en sociale voordelen van luchtvaart, stelde Janek Potocnik Eurocommissaris voor Wetenschap en Onderzoek in zijn openingstoespraak. Daarom moet voortvarend aan groene technologieën worden gewerkt voor nieuwe generaties vliegtuigen. De doelstellingen van Clean Sky noemde hij ambitieus: zo moet met de nieuwe technologieën een reductie van de broeikasgassen met 40% worden bereikt per passagierkilometer. Deze doelstelling werd later door Ake Svensson, Algemeen Directeur SAAB, bondig samengevat als "roken niet langer toegestaan".

Clean Sky wil de haalbaarheid demonstreren door deze technologieën te integreren in een zestal 'Integrated Technology Demonstrators'. Het gaat om een intelligente vleugel met aanzienlijk minder luchtweerstand, een geluidarm en lichtgewicht groen regionaal vliegtuig, een groene helikopter met intelligente rotorbladen, een geluidarme, zeer efficiënte duurzame en groene vliegtuigmotor, systemen voor groene operaties voor energie- en vlucht management, en methodieken voor milieuvriendelijke ontwerpen en recycling (eco-design). Om de prestaties van deze demonstratie-systemen te monitoren wordt daarnaast nog een technology evaluator ontwikkeld.

Fred Abbink schetste de betrokkenheid bij Clean Sky van de luchtvaartkennisinstituten - waaronder het NLR - verenigd in de European Association of Research Establishments in Aeronautics (EREA). Met zo'n 4000 onderzoekers en meer dan 300 miljoen euro jaarlijks budget voor onderzoek en technologieontwikkeling kunnen deze instituten belangrijke bijdragen leveren op het gebied van aerodynamica, aero-acoustiek, motortechniek, avionica, composietmaterialen en -structuren. Daarnaast voeren ze validatietesten uit met hun grote onderzoeksfaciliteiten, zoals windtunnels, onderzoeksvliegtuigen en simulatoren. De EREA-instituten zijn vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van Clean Sky en als Associates betrokken bij de meeste demonstratiesystemen en bij de technology evaluator.

Fred Abbink stelde verder dat door technologische verbeteringen in de afgelopen decennia al veel is bereikt op het gebied van brandstofverbruik (een factor vier beter dan in 1960), geluidreductie en de prijs van een ticket. Clean Sky is een zeer goede stap voorwaarts, maar er is volgens Abbink meer nodig om de door de luchtvaartsector voor 2020 geformuleerde doelstellingen te halen, mede gezien de groei van de luchtvaart: de verwachting is dat het aantal passagiers de komende decennia met 5% per jaar groeit. "We moeten de gedemonstreerde technologie doorontwikkelen en daadwerkelijk aantonen in een complete, vliegende technologie demonstrator, die is beproefd in de dagelijkse operationele omgeving van een luchtvaartmaatschappij. Als financieringsbron kunnen we de opbrengst van het Europese Emission Trading Scheme gebruiken", zo stelde hij voor.

Hans Bouland, Chief Operations Officer van Stork N.V., die namens de aan Clean Sky geassocieerde luchtvaartindustrie sprak, was verheugd over de goede rol van de Nederlandse luchtvaartsector in Clean Sky: een viertal consortia - waarvan twee onder leiding van Stork- draagt bij aan de intelligente vleugel, de groene helikopter, systemen voor groene operaties en aan eco-design. Het NLR participeert in elk van deze consortia en is ook actief betrokken bij de technology evaluator. Het NLR is met andere woorden klaar voor 'Clean Sky take-off'.