Senternovem
09-01-2008 | Brief aan Tweede Kamer inzake bodemsaneringsbeleid
Op 4-1-2008 heeft de minister van VROM aan de Tweede Kamer de
langverwachte brief over een aantal bodemsaneringsonderwerpen
gestuurd. De brief besteedt aandacht aan: - de prioritering ten
aanzien van de aanpak van verontreinigde locaties; - de evaluatie van
het instrument kostenverhaal; - de financiering van de sanering van
historische verontreinigingen; - de uitkomsten van onderzoek naar
verontreiniging met MTBE; - de vervolgacties naar aanleiding van de
maatschappelijke kosten-baten analyse bodemsanering; - de
modernisering van de bodemwetgeving.
Inleiding
Op 18 januari 2007 heeft een Algemeen Overleg plaatsgevonden van de
Vaste Kamercommissie VROM van de Tweede Kamer met de toenmalige
staatssecretaris Van Geel. Dat overleg ging over de uitkomsten van de
Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse (MKBA) Bodemsanering. Met de
brief die de huidige minister naar de Tweede Kamer heeft gestuurd zijn
een aantal toezeggingen uit dat desbetreffende overleg ingevuld.
Prioritering aanpak verontreinigde locaties
De brief schetst een aantal dilemma's in het bodemsaneringsbeleid.
- Het huidig wettelijk instrumentarium is vooral gericht op sanering
van een geval van bodemverontreiniging terwijl in sommige situaties
behoefte is om beheer (en eventueel sanering) gebiedsgericht te
organiseren.
- De huidige praktijk van bodemsanering is vooral gericht op het
geschikt maken voor het gewenste gebruik van de bodem (ondersteunen
ruimtelijke dynamiek) en veel minder op wegnemen van risico's bij
huidig gebruik (aanpakken spoedlocaties). Hierdoor dreigt vertraging
bij de sanering van spoedlocaties.
- Er is een groot aantal verontreinigde locaties maar er is ook een
tekort aan financiële middelen.
De minister stelt in de brief dat het stellen van prioriteiten binnen
het bodemsaneringsbeleid niet uitsluitend een zaak van de minister van
VROM is. Zij is voornemens met de decentrale overheden de afspraak te
maken om zoveel mogelijk prioriteit te leggen bij de aanpak van
locaties waarbij sprake is van risico's op het gebied van gezondheid,
ecologie en verspreiding van ernstige grondwaterverontreiniging.
Binnen deze prioriteit moeten de locaties waar sprake is van
gezondheidsrisico's met voorrang worden aangepakt. Haar inzet is om
uiterlijk in 2010 een overzicht beschikbaar te hebben waarop de
locaties zijn opgenomen waar op grond van bodemonderzoek met voldoende
zekerheid is vastgesteld dat sprake is van gezondheidsrisico's bij
huidig gebruik. In dit overzicht is per locatie aangegeven welke
(tijdelijke) maatregelen zijn genomen of zijn voorzien. Aangezien naar
verwachting bij circa 75% van de spoedlocaties sprake is van
ongecontroleerde verspreidingsrisico's vindt de minister het van groot
belang om met de overheden afspraken te maken over gebiedsgericht
beheer van grootschalige grondwaterverontreinigingen. Omdat het
overheidsbudget voor bodemsanering niet toereikend is om alle
prioriteiten direct aan te pakken dient bij herstructurering de
financiering voornamelijk plaats te vinden door marktpartijen vanuit
de baten van deze herstructurering. De overheid zal de sanering bij
herstructurering stimuleren door aan te bieden tegen betaling van een
afkoopsom door marktpartijen het beheer van verontreinigingen in het
grondwater te verzorgen.
De minister realiseert zich dat de overheden in de uitwerking en
uitvoering van de prioriteiten het voortouw zullen moeten nemen en dat
dit gevolgen heeft voor de wijze waarop het aan hen toegekende budget
zal worden ingezet. In het voorjaar van 2008 zal een
bestuurdersconferentie plaatsvinden waarin de minister met de bevoegde
overheden afspraken zal maken over het realiseren van deze
gezamenlijke prioriteiten, mede in het kader van de verdeling van de
budgetten voor de programmaperiode 2010-2014.
Het voornemen is om tijdens die conferentie ook onderwerpen als
ontwikkeling van gebiedsgericht beheer en de samenhang met
ontwikkelingen in de ondergrond aan de orde te laten komen.
Evaluatie kostenverhaal
Hoofdconclusie van het evaluatieonderzoek is dat het instrument
kostenverhaal niet heeft opgebracht wat de ontwerpers ervan hadden
verwacht namelijk een eenduidige aansprakelijkheid van het
bedrijfsleven. De jurisprudentie heeft hier een aanzienlijk inperkend
effect op gehad. Wel is kostenverhaal effectief gebleken tegenover de
veroorzaker die na 1 januari 1975 de bodem heeft verontreinigd en de
eigenaar de onrechtvaardig verrijkt is.
De brief geeft aan dat voor situaties van historische verontreiniging
(veroorzaakt vóór 1975) nadere afspraken met het bedrijfsleven nodig
zijn over het meebetalen aan het oplossen van de problematiek.
Financiering sanering historische verontreiniging
De brief constateert dat vooral de financiering van verontreiniging
van de ondergrond van bedrijfsterreinen en van verontreiniging van
boven- en ondergrond van buiten bedrijf zijnde bedrijfsterreinen
uitermate moeilijk is. De minister kondigt voor de tweede helft van
2008 een brief aan waarin uitkomsten van een onderzoek naar de
oprichting van een fonds zijn opgenomen dat deze problemen mede gaat
aanpakken. Het fonds zou te vullen zijn door bijdragen vanuit het
bedrijfsleven in de vorm van een afkoopsom.
Verontreiniging met MTBE
Met de brief informeert de minister de Kamer over de uitkomsten van
het landelijk onderzoek naar verontreiniging met MTBE in het
grondwater bij bezine-servicestations en opslagplaatsen. Uit het
onderzoek volgt dat bij ruim 98% van de onderzochte locaties de
gemeten gehaltes ver onder de door het RIVM voorgestelde risicogrens
voor de gezondheid van mensen ligt. Bij 45% van de onderzochte
locaties is sprake van enige verontreiniging.
Nader onderzoek zal plaatsvinden naar:
a. de effectiviteit van bodembeschermende voorzieningen;
b. een deskonderzoek naar beschikbare monitoringsdata in Nederland op
pompputniveau.
De brief vermeldt dat begin 2008 de minister en Circulaire zal
vaststellen over hoe de zorgplicht dient te worden toegepast op MTBE.
Vervolgacties MKBA
De brief kondigt aan dat het RIVM in 2009 de eerste resultaten zal
kunnen presenteren van enkele onderzoeken die aan de Tweede Kamer zijn
toegezegd. Het betreft onder andere gezondheidsonderzoek en onderzoek
naar belevingsaspecten, het sparen van ruimte en het herontwikkelen
van bedrijventerreinen.
Modernisering bodemwetgeving
Voor de tweede helft van 2008 zegt de minister de Kamer een brief toe
waarin de resultaten van een aantal relevante beleidsontwikkelingen en
de voorgenomen wetswijzigingen zullen worden toegelicht. Het gaat dan
onder andere om de facilitering van de gebiedsgerichte aanpak van
bodemsanering.