Nederlands Vaccinatie Instituut
Het griepvaccin als poeder?
zondag, 23 december 2007
In 2006 vreesde de Nederlandse overheid een tekort aan vaccin bij een
mogelijke grieppandemie, onder meer omdat het vaccin slecht houdbaar
is. Promovendus Jean-Pierre Amorij van de Rijksuniversiteit Groningen
beschrijft in zijn proefschrift een methode om griepvaccins om te
zetten in poeder. Ze kunnen dan langer bewaard worden en als er een
epidemie komt ook via slikken of inhaleren gebruikt worden, zo betoogt
de promovendi.
Amorij promoveert op 4 januari 2008. De afgelopen vier jaar heeft hij
allerlei mogelijkheden onderzocht om een griepvaccin langdurig op te
kunnen slaan. Het antwoord lag in het zogenaamde vriesdrogen: een
eiwitmolecuul, zoals een vaccin, wordt dan heel snel ingevroren tussen
miljoenen suikermoleculen. Die moleculen stapelen zich als minuscule
bolletjes op rondom het vaccin, zodat het stabiel in droge vorm kan
worden bewaard.
Speciale suikers
Amorij gebruikt voor het vriesdrogen geen gewone suikers, maar
speciale types zoals inuline en trehalose. Na anderhalf jaar lukte het
Amorij om precies het goede vriesdroogproces te vinden. Dat is secuur
maar belangrijk werk, omdat na het vriesdrogen het vaccin natuurlijk
nog wel moet werken. 'Het was vooral lastig om de juiste vriessnelheid
te bepalen en de goede suiker uit te kiezen', zegt Amorij. Maar het is
hem gelukt. Het resultaat ziet eruit als droge poedersuiker.
Slikken of inhaleren
Gevriesdroogde griepvaccins zijn niet alleen beter houdbaar. Ze zijn
ook beter toe te dienen. Injectienaalden zijn daarvoor niet meer
nodig: het vaccinpoeder valt prima in te slikken of te inhaleren. Dat
scheelt een hoop tijd als de overheid tijdens een pandemie zo snel
mogelijk miljoenen mensen moet vaccineren. Voor inslikken of inademen
heb je tenslotte geen medisch personeel nodig. Om te achterhalen of
inslikken dan wel inhaleren het best werkt, deed Amorij ook proeven
met muizen. 'Inhaleren werkte veruit het best op de muizen', vertelt
hij. 'De immuunreactie bleek zelfs krachtiger dan bij een injectie.'
Bovendien is volgens Amorij het poeder sowieso bijzonder geschikt voor
inhalatie. Het is namelijk erg licht en blijft goed zweven, waardoor
het diep in de longen kan komen. En dat is efficiënt voor de inname.
Het is echter nog niet zeker dat heel Nederland zich bij een mogelijke
pandemie immuniseert door aan inhalers te zuigen. Amorij: 'We hebben
het tot dusver alleen op muizen getest. Proeven met mensen moeten nog
gebeuren. Als alles snel en goed gaat, kan het misschien binnen vijf
jaar. Met een paar tegenslagen duurt het nog tien jaar. Maar komen
gaat het zeker.'
Bron:
Persbericht Rijks Universiteit Groningen