!!EMBARGO TOT WOENSDAGAVOND 19 DECEMBER 19.00 UUR!!
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteiten Bètawetenschappen en Geowetenschappen
18 december 2007
Nederlands paleoklimaatonderzoek in Nature
Klimaatkettingreactie veroorzaakte broeikasramp 55 miljoen jaar geleden
Een natuurlijke kettingreactie was de oorzaak van een zeer snelle toename van de CO2-concentratie in de atmosfeer 55 miljoen jaar geleden. Dit blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Universiteit Utrecht en het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek op Texel dat op 20 december gepubliceerd wordt in het vooraanstaande tijdschrift Nature. Het is de eerste keer dat deze kettingreactie bij een fossiele broeikasramp is aangetoond. Deze klimaatverandering kan als een model beschouwd worden voor de huidige opwarming van de aarde. Hoofdauteur van het artikel Appy Sluijs (UU) en co-auteurs Henk Brinkhuis (UU), Stefan Schouten (NIOZ), Jaap Sinninghe Damsté (NIOZ en UU) en Gert-Jan Reichart (UU) spelen internationaal een leidende rol in dit onderzoek.
Uit het nieuwe onderzoek naar gesteenten van mariene oorsprong die nabij New York zijn opgeboord, blijkt dat 55 miljoen jaar geleden een groot deel van de CO2 in de atmosfeer kwam als gevolg van een kettingreactie. Door intens vulkanisme werd de CO2-concentratie hoger en hierdoor werd het warmer. Als gevolg daarvan smolten in de zeebodem methaanhydraten, een soort ijs waarin veel methaan zit opgeslagen. Het methaan kwam daardoor als gasbelletjes vrij en versterkte daarmee de opwarming die mondiaal ongeveer 6oC bedroeg. De huidige opwarming door het verbranden van fossiele brandstoffen zal in de toekomst waarschijnlijk ook leiden tot het smelten van methaanhydraten, doordat dezelfde kettingreactie in gang wordt gezet.
Huidige klimaatmodellen geven geen realistisch beeld
Dezelfde groep onderzoekers toonde vorig jaar in Nature aan dat de Noordelijke IJszee tijdens de fossiele broeikasramp van 55 miljoen jaar geleden een temperatuur van 24oC bereikte en dat er tropische algensoorten naartoe migreerden. Een belangrijk aspect van dit onderzoek is dat de huidige generatie klimaatmodellen niet in staat is een realistisch beeld te geven van de hoge temperaturen in de broeikaswereld van 55 miljoen jaar geleden. Dit heeft belangrijke gevolgen voor een betrouwbare voorspelling van ons toekomstige klimaat. In aanvulling op de film An Inconvenient Truth van Al Gore laat dit type onderzoek zien hoe een broeikaswereld eruit ziet, inclusief krokodillen en palmbomen op de Noordpool.
Onderzoek vindt weg naar onderwijs
Twee auteurs van het Nature-artikel, Appy Sluijs en Henk Brinkhuis, maken deel uit van het team 'Expeditie Broeikaswereld' waarmee de Universiteit Utrecht dit jaar de Academische Jaarprijs won. In dit project staat het onderzoek naar de fossiele broeikasramp van 55 miljoen jaar geleden centraal. Via een dvd met clips, een website met lesmateriaal en interactieve toepassingen komen leerlingen uit de bovenbouw van de havo en het vwo direct in aanraking met nieuwe inzichten in de wetenschap. Het project is een unieke samenwerking tussen hoger en voortgezet onderwijs. Voor meer informatie hierover zie
Earth and Sustainability
De Universiteit Utrecht heeft haar toponderzoek gebundeld in vijftien focusgebieden. Met deze focusgebieden wil de universiteit hoogwaardig onderzoek stimuleren en bijdragen aan het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken. Het hierboven beschreven onderzoek valt binnen het focusgebied 'Earth and Sustainability'. Hierin wordt onderzoek gedaan naar een groot aantal processen op en in de aarde in relatie tot de talloze risico's die het leven op aarde bedreigen. Onderzoek naar klimaat, energie en duurzaamheid en nanomaterialen valt hier ook onder. Meer informatie is te vinden op
Beeldmateriaal
Bijschrift foto: Migratie van de subtropische algensoort Apectodinium richting de polen is het eerste teken van Global Warming tijdens de broeikasramp van 55 miljoen jaar geleden.
Er is meer foto- en videomateriaal beschikbaar.
Publicatie
Artikel Nature 20 december: 'Environmental precursors to rapid light carbon injection at the Palaeocene/Eocene boundary' door Appy Sluijs, Henk Brinkhuis, Stefan Schouten, Gert-Jan Reichart, Jaap Sinninghe Damsté en anderen.
Meer informatie
Appy Sluijs, biologie Universiteit Utrecht,
Universiteit Utrecht