Overheid ook vervolgbaar
19-12-2007 05:44
Aleid Wolfsen (PvdA) heeft een wetsvoorstel opgesteld waardoor
publiekrechtelijke rechtspersonen, waaronder de staat, strafrechtelijk
kunnen worden vervolgd. Dat geldt ook voor ambtenaren die als
leidinggevende betrokken zijn geweest bij verboden handelingen van
publiekrechtelijke rechtspersonen. Dit wetsvoorstel is nu in
gewijzigde vorm samen met Van de Camp (CDA) en Anker (ChristenUnie)
ingediend.
Overheden en ambtenaren
In de bestaande situatie is de mogelijkheid om overheden
strafrechtelijk aansprakelijk te stellen in een belangrijk aantal
gevallen uitgesloten. Ook vervolging van decentrale overheden, zoals
gemeenten en waterschappen, is nu uitgesloten wanneer een strafbaar
feit is begaan bij de uitvoering van een exclusieve bestuurstaak (een
taak die niet door de overheid kan worden uitbesteed). Bovendien
kunnen de ambtenaren die leiding gaven aan dat feit evenmin worden
vervolgd, wanneer de publiekrechtelijke rechtspersoon, bijvoorbeeld
een gemeente, voor een bepaald strafbaar feit niet-vervolgbaar is. Het
gaat hierbij om delicten die begaan worden uit hoofde van het
uitoefenen van een overheidstaak, bijvoorbeeld het ontoelaatbaar
slecht controleren van een vuurwerkopslag of het verlenen van een
vergunning om giftig afval te storten.
Verantwoordelijkheden
Het is volgens Wolfsen niet te verdedigen dat personen en bedrijven
wel voor de strafrechter kunnen worden gebracht, maar overheidsorganen
zoals gemeentes en provincies vaak niet. De huidige wetgeving is
volgens Wolfsen bovendien onbevredigend, omdat het een goede
waarheidsvinding blokkeert, zoals bij de rampen in Volendam en
Enschede. Omdat het Openbaar Ministerie meende dat de
verantwoordelijke gemeenten handelden uit hoofde van een exclusieve
overheidstaak, was het op basis van de huidige stand van de
jurisprudentie niet mogelijk die overheden strafrechtelijk te
vervolgen. En kon er ook geen strafrechtelijk onderzoek naar de
oorzaken en vooral de verantwoordelijkheden van de rampen
plaatsvinden.
Geloofwaardigheid van overheid
Het initiatiefwetsvoorstel brengt hier verandering in. De indieners
willen dat de mogelijkheid van vervolging van publiekrechtelijke
rechtspersonen en ambtenaren over de gehele linie wordt opengesteld.
Wolfsen: Een overheid die regels stelt aan burgers en bedrijven
verliest aan geloofwaardigheid wanneer zij zelf voor het overtreden
van deze regels niet strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld.
Wel wordt er ook in het wetsvoorstel rekening gehouden met de
bijzondere positie van de overheid als uitvoerder van publieke taken.
Het initiatiefwetsvoorstel is, samen met een reactie van de indieners
op het advies van de Raad van State, aan de Tweede Kamer toegezonden.
De Tweede Kamer zal het wetsvoorstel waarschijnlijk begin 2008
behandelen.
Partij van de Arbeid