Promovendus concludeert: energiebeleid bouwsector is aan herziening toe
Tien jaar lang energieprestatiebeleid gebouwde omgeving leidt niet tot de verwachte innovaties.
Om een bijdrage te leveren aan klimaatbeleid en een overgang naar een koolstofarme energiehuishouding te realiseren zijn vergaande maatregelen nodig. Zo moet het energiebeleid voor de bouwsector worden opgeschaald van gebouwniveau naar gebiedsniveau. Met het huidige energieprestatiebeleid komen nieuwe technologieën niet aan bod.
Dit concludeert Milou Beerepoot in haar promotieonderzoek "Energy policy instruments and technical change in the residential building sector." Zij onderzocht het verband tussen bestaande regelgeving en de zo noodzakelijke innovatie.
Tien jaar geleden, bij de introductie van het Nederlandse energieprestatiebeleid, werd er vanuit gegaan dat deze regelgeving zou leiden tot innovaties in de verwarmings-, ventilatie- en koeltechnieken. Deze verwachting is niet uitgekomen. Het energieprestatiebeleid heeft wel een bescheiden bijdrage geleverd aan productverbetering - zoals de verbetering van rendementen van de HR-ketel -, maar productvernieuwing is uitgebleven. Deels wordt dit veroorzaakt door het proces waarmee de energieprestatie-eisen worden bijgesteld. Er wordt een volgend beleid in plaats van een anticiperend beleid gehanteerd. Daarnaast speelt het schaalniveau van het energieprestatiebeleid een grote rol.
In Nederland worden woningen vaak seriematig gebouwd in de vorm van complete wijken. Een energieprestatiebeleid gebaseerd op wijk- of stadsniveau biedt daarom de meeste mogelijkheden om decentrale energie-opwekking te realiseren bij nieuwe planontwikkeling. Juist deze vorm biedt de meeste mogelijkheden voor meer innovatie, zoals biomassa centrales of wind- of waterenergie.
Het huidige energieprestatiebeleid wordt gebaseerd op een berekening van het verwachte energiegebruik per individueel gebouw en biedt daarom slechts beperkte innovatiemogelijkheden.
Daarnaast zijn er in de bouwsector diverse belemmeringen voor de ontwikkeling en toepassing van innovaties. De energieprestatiemethode is een instrument waarmee per project wordt gezocht naar de meest optimale combinatie van kosten versus energiezuinigheid met behoud van keuzevrijheid. Om deze reden is aansluiting met de bouwsector cruciaal, maar door de complexe organisatie van deze bedrijfstak lijkt dit niet of nauwelijks mogelijk.
De projectgeorganiseerde bouwsector kent de unieke situatie dat voor elk bouwproject een nieuw consortium met vele partijen wordt samengesteld. Na realisatie van het project valt het consortium weer uiteen en verdwijnt de daar vergaarde kennis. De samenwerking tussen diverse partijen zorgt voor veel onzekerheden en de betrokkenen proberen deze zoveel mogelijk uit te sluiten. Voor de energieprestatienormering wordt vaak gezocht naar "standaardpakketten" van maatregelen waarmee aan de vereiste norm wordt voldaan. Dit staat haaks op het beoogde principe van de energieprestatieregelgeving.
Tussen producenten van verwarmingstechnieken en de beslissers in de bouwsector vindt nauwelijks de kennisuitwisseling plaats die noodzakelijk is voor innovatieontwikkeling, zo concludeert Beerepoot.
Het energieprestatiebeleid heeft daarin geen verandering kunnen brengen.
Milou Beerepoot, 2007, Titel Energy policy instruments and technical change in the residential building sector, ISBN 978-1-58603-811-3
Bestellen:
Energy Policy Instruments And Technical Change In The Residential Building Sector
M. Beerepoot
Technische Universiteit Delft