Ministerie van landbouw:Financiering Voedsel en Waren Autoriteit: kostendekkende tarieven
Geachte Voorzitter,
In mijn brief van 16 oktober jl. heb ik u, mede namens mijn ambtgenoot van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), geïnformeerd over een samenhangend pakket
maatregelen, dat erop is gericht nog deze kabinetsperiode het hoofd te bieden aan de
stevige financiële opgave voor de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) (Tweede Kamer,
vergaderjaar 2007 - 2008, 26 991, nr. 158). Eén van de maatregelen uit dit pakket is het
naar kostendekkend niveau brengen van de tarieven voor activiteiten waar het bedrijfs-
leven profijt/voordeel van heeft (retributies). Ten aanzien van deze maatregel heb ik
toegezegd u, direct na afronding van de consultatieperiode van de nieuwe retributie-
regeling, nader te zullen informeren. Met deze brief geef ik, mede namens mijn
ambtgenoot van VWS, invulling aan deze toezegging.
Consultatieronde nieuwe retributieregeling
De nieuwe LNV-retributieregeling is naar ruim 70 bedrijven en brancheorganisaties
Ministerie van Landbouw, verzonden. Aan het einde van de consultatieperiode op 22 november jl., hebben er 22 van
Natuur en Voedselkwaliteit de mogelijkheid gebruik gemaakt om schriftelijk te reageren. Consultatie van de Waren-
Directie Voedselkwaliteit wetregeling heeft plaatsgevonden in het regulier overleg Warenwet op 5 november jl. en
en Diergezondheid
Bezuidenhoutseweg 73 in de consultatieperiode tot 29 november jl. Hieronder ga ik kort in op de belangrijkste
Postadres: Postbus 20401 elementen uit de ontvangen reacties.
2500 EK 's-Gravenhage
Telefoon: 070 - 3786868 Hoogte tariefstijgingen
Fax: 070 - 3786100 In veel reacties klinkt moeite door met de soms fors hogere lasten voor het bedrijfsleven
als gevolg van het naar kostendekkend niveau brengen van de retributies. Om redenen
zoals toegelicht in mijn brief van 16 oktober jl., ben ik echter genoodzaakt om deze
maatregel door te voeren. In samenhang met de overige maatregelen vormt dit een
belangrijke randvoorwaarde om de internationaal gezaghebbende positie van de VWA,
onder meer ten behoeve van de Nederlandse export, ook in de toekomst veilig te stellen.
Dit betekent niet, dat ik geen oog heb voor waar de effecten van de nieuwe retributies
onevenredig uitpakken. Uit de consultatieronde is een aantal punten naar voren gekomen
waar dit het geval is.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 december 2007 VD. 2007/2893 2
Mede op basis van het overleg dat ik naar aanleiding hiervan met een aantal bedrijven
en/of brancheorganisaties heb gevoerd, ben ik tot de conclusie gekomen dat het in de
rede ligt om de retributieregeling op deze punten aan te passen. Dit overigens zonder
afbreuk te doen aan de (Europees rechtelijke) kaders en uitgangspunten van de nieuwe
regeling, zoals deze in mijn brief van 16 oktober jl. zijn beschreven.
Kwaliteit en flexibiliteit dienstverlening VWA (planningskader)
Enkele organisaties hebben aangegeven de verhoging van de retributies in dit nieuwe
stelsel niet in verhouding te vinden staan met de kwaliteit en flexibiliteit van de dienst-
verlening van de VWA. Daarbij bestaat de verwachting dat de VWA zeer flexibel en tegen
lage kosten haar werkzaamheden kan uitvoeren. Dit laat zich niet met elkaar verenigen.
Flexibiliteit betekent dat de VWA geconfronteerd wordt met grote uitschieters (pieken en
dalen) in het werkaanbod en daarmee met veel niet factureerbare uren. Deze moeten dan
worden verdisconteerd in de wel factureerbare uren, hetgeen leidt tot behoorlijke kosten-
stijgingen.
Kostenbesparingen kunnen slechts worden gerealiseerd als bedrijfsleven en VWA
efficiënter werken en de werkzaamheden beter op elkaar afstemmen en inrichten. De
nieuwe retributieregeling en het planningskader bieden het bedrijfsleven hiertoe een
goed kader en voorzien in diverse kostenbesparende mogelijkheden in geval van tijdige
planning en bijvoorbeeld gecombineerde aanvragen van VWA-inzet. Anderzijds zijn extra
kosten verbonden aan bijvoorbeeld uitloop van werkzaamheden, wat effect kan hebben
op de geplande inzet bij andere bedrijven.
Tenslotte wil ik erop wijzen dat het aangepaste planningskader van de VWA zeer recent is
ingevoerd. Zeker 90% van de bedrijven heeft zich hier inmiddels aan geconformeerd.
Aanvullend kan ik u melden dat de VWA het aangekondigde overleg heeft opgestart met
diverse brancheorganisaties, met als doel om per kwartaal de knelpunten van het bedrijfs-
leven te identificeren alsmede mogelijkheden tot aanvullende doelmatigheidsverbete-
ringen van de VWA-inzet. De werking van het planningskader zal zodoende in 2008 steeds
worden geëvalueerd.
Transparantie en vereenvoudiging tariefstelsel
Naast het wegnemen van het financiële tekort vormt de behoefte aan transparantie en
vereenvoudiging een belangrijke reden voor de invoering van het onderhavige nieuwe
stelsel. Een aantal ontvangen opmerkingen en vragen richt zich desondanks op de
onderbouwing en verklaring van per sector verschillende tarieven.
Deze verschillen kunnen worden verklaard door de per sector verschillende inzet van
direct aan het product te relateren medewerkers en de kosten daarvan. Om de
transparantie ook op dit punt nog te verhogen, zullen op de website van de VWA
overzichten worden gepubliceerd van de opbouw van de retributies in de onderhavige
regeling. Deze informatie zal worden betrokken bij de voorgenomen evaluatie van de
werking van de nieuwe regeling.
Effecten kleine bedrijven
Het zonder meer invoeren van het nieuwe retributiestelsel zou ertoe leiden dat in de
roodvleessector een beperkt aantal kleine ondernemingen zouden worden getroffen door
aanzienlijke tariefsverhogingen.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 december 2007 VD. 2007/2893 3
Dit betreft met name de kleine zelfslachtende slagers. Teneinde de effecten voor deze
ondernemingen te verzachten, wil ik de tarieven voor deze bedrijven in 2008 slechts licht
laten stijgen; in een enkel geval zullen de tarieven zelfs dalen. Ook voor de kleine pluim-
veeslachterijen en poeliers is het noodzakelijk om aanvullende maatregelen te treffen,
aangezien de impact van de tarieven en de effecten van de voorgestelde regeling
vergelijkbaar zijn met die van kleine zelfslachtende slagers.
Voor de pluimveesector als zodanig zou onverkorte invoering van het nieuwe stelsel ertoe
leiden dat de tarieven onredelijk snel zouden stijgen. De oorzaak hiervan is met name
gelegen in het feit dat op basis van EU-regelgeving de keuringswerkzaamheden voortaan
door officiële dierenartsen moeten worden uitgevoerd, waar deze voorheen gedeeltelijk
door minder dure assistenten werden verricht. Om ook deze effecten te verzachten zullen
de tariefsverhogingen gefaseerd worden ingevoerd. Vanaf het moment van inwerking-
treding zal over een periode van drie jaar een geleidelijke verhoging plaatsvinden tot het
niveau van de werkelijke kosten per 1 januari 2010. Deze fasering wordt ingevoerd naast
de hierboven bedoelde maatregelen voor de kleine pluimveeslachterijen.
Overeenkomstig de afspraken die ik met de sector heb gemaakt resulteert dit in een
gemiddelde tariefstijging in 2008 van circa 5%.
Retributies voor herinspecties
De retributieregeling strekt niet alleen tot invoering van een nieuw kostendekkend
retributiestelsel. Ook worden diverse `nieuwe' retributies geïntroduceerd en worden
retributies ingevoerd voor de uitvoering van herinspecties (aanvullende officiële
controles). Meerdere brancheorganisaties hebben te kennen gegeven hiertegen
principiële bezwaren te hebben.
Ook de invoering van retributies voor herinspecties is een Europese verplichting
gebaseerd op Verordening (EG) nr. 882/2004. De lidstaten hebben geen discretionaire
bevoegdheid omtrent het al dan niet invoeren van deze retributies. Aanpassing van de
retributieregeling is derhalve niet mogelijk. Desalniettemin wil ik van de gelegenheid
gebruik maken om op de ontvangen bezwaren in te gaan.
Uit de ontvangen reacties blijkt dat met name de vrees bestaat dat willekeur in de inzet
van het instrument herinspecties zal leiden tot een onaanvaardbare toename van de
administratieve lasten en kosten voor ondernemers. Deze vrees is mijns inziens ongegrond
en dat wil ik hier nog eens toelichten: Het invoeren van de retribueerbare herinspecties is
onderdeel van een samenhangend pakket van vernieuwingen van het VWA handhavings-
beleid, neergelegd in het rapport "Handhaven met verstand en gevoel" (Tweede Kamer,
vergaderjaar 2006 - 2007, 26991, nr. 147). Het doel van deze vernieuwing is het verhogen
van de effectiviteit van het toezicht en het verminderen van de toezichtlast voor
ondernemers die goed presteren.
In het vernieuwde handhavingsbeleid zullen niet-ernstige overtredingen niet, zoals nu het
geval is, automatisch leiden tot herinspecties en bestuurlijke boetes. Ondernemers krijgen
de kans fouten te herstellen. De VWA biedt daartoe hulp bij de naleving én de mogelijk-
heid om de overtreding door een adequate schriftelijke reactie van ondernemers af te
handelen, dus zonder dat een nieuwe herinspectie nodig is. Bij uitblijven van een
deugdelijke reactie, volgt wel een herinspectie.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 december 2007 VD. 2007/2893 4
Pas bij herhaaldelijk niet adequaat reageren, kan alsnog het bestuursrechtelijk instrument
van de bestuurlijke boete worden benut, voor zover de VWA althans de bevoegdheid
heeft om een dergelijk instrument in te zetten ten aanzien van de desbetreffende
overtreding.
De nieuwe benadering in het handhavingsbeleid biedt de VWA de mogelijkheid om haar
sanctie-instrumenten proportioneler in te zetten. In de nieuwe systematiek leidt een
inspectie in veel minder gevallen tot een herinspectie waarvan de kosten verhaald moeten
worden bij de ondernemer. Als het wel gebeurt, is er sprake van hetzij een zware
overtreding, hetzij een niet-ernstige overtreding waarop niet adequaat is gereageerd.
In dat geval acht ik het gerechtvaardigd dat de kosten van een herinspectie in rekening
worden gebracht bij de verantwoordelijk ondernemer.
Kosten certificaten
Gebleken is dat het tarief voor de administratieve afgifte van (export)certificaten in een
aantal situaties fors stijgt. Met name in die gevallen dat er sprake is van meerdere
transporten omvattende zendingen met één herkomstadres en één bestemmingsadres is
sprake van onredelijke kostenverhoging. Dit geldt onder meer voor export van pluimvee-
mest.
De VWA werkt momenteel aan de invoering van een systeem waarmee het mogelijk wordt
de aanvraag voor een certificaat elektronisch in te dienen. Ook wordt gewerkt aan de
koppeling van de meldapplicatie voor mest van dienst Regelingen aan het systeem traces
van de VWA. Door deze automatiseringmaatregelen kan de VWA in de toekomst
efficiënter werken en kunnen de kosten op termijn omlaag. Tot die tijd zal ik het tarief
voor deze exportcertificaten aanpassen tot een aanvaardbaar niveau.
Evaluatie convenant roodvleessector
Tot slot kom ik terug op de toezegging om u te informeren over het overleg met het
bedrijfsleven inzake de evaluatie van het convenant dat in 2004 is gesloten met de
roodvleessector. Het verheugt mij dat ik u kan meedelen met deze sector een constructief
overleg te hebben gevoerd over het weer naar kostendekkend niveau brengen van de
bijdrage van het bedrijfsleven.
Ik heb u in deze brief reeds geïnformeerd over de tegemoetkoming aan de kleine
zelfslachtende slagers, waardoor deze groep in 2008 slechts te maken krijgt met een
beperkte stijging van de tarieven. Ook heb ik aangegeven dat de roodvleessector en de
VWA, met het oog op het bereiken van kostendekkendheid in 2011, in regelmatig overleg
zullen zoeken naar mogelijkheden voor doelmatigheidsverbeteringen van de VWA-inzet.
Gelet op prijsstijgingen en CAO-ontwikkelingen ben ik voor het jaar 2008 met de
roodvleessector overeengekomen dat de voor de VWA post mortem toezicht- en keurings-
werkzaamheden in rekening te brengen kosten, maximaal 9,2 mln. bedragen. Voor 2009
is een maximale bijdrage van 10,2 mln. afgesproken. Over de maximale hoogte van de
tarieven in 2010 en 2011 worden komend voorjaar afspraken gemaakt.
Tot slot is overeengekomen dat de werking van het convenant in 2011 zal worden
geëvalueerd. Vanzelfsprekend blijft het convenant nu van kracht.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 december 2007 VD. 2007/2893 5
Afsluitende opmerkingen
Ik ben ervan overtuigd dat ik met de aanpassingen van de nieuwe retributieregeling
ruimschoots tegemoet kom aan de belangrijkste zorgpunten van het bedrijfsleven. Ook
zijn inzake de flexibiliteit en kwaliteit van de dienstverlening van de VWA goede afspraken
gemaakt, die zowel de VWA en bedrijfsleven de ruimte en mogelijkheid bieden om
efficiënter te werken en tot kostenbesparingen te komen. Het is onmogelijk om aan alle
bezwaren tegemoet te komen, zonder afstand te nemen van de gekozen kaders en
uitgangspunten voor de retributieregeling.
Ik ben voornemens om in het najaar van 2008 de werking van de regeling te evalueren,
met als doel een beeld te krijgen van de werking van het planningskader, de uitwerking
van de regeling op de verschillende sectoren en de mate van kostendekkendheid.
Op basis van de resultaten van deze evaluatie kan worden bezien of aanvullende
aanpassingen noodzakelijk zijn. Ook kan blijken dat één of meerdere van de hierboven
genoemde aanpassingen kan worden stopgezet. Ik zal dit betrekken bij de opstelling van
de tarievenregeling voor het jaar 2009, die ik in september voor advies zal rondsturen.
Ten aanzien van de datum van inwerkingtreding van de regeling moet ik u melden dat dit
per 1 januari 2008 niet mogelijk is gebleken.
Ik heb voorrang gegeven aan een zorgvuldige reactie op de bezwaren van het bedrijfs-
leven en in een aantal gevallen tijd uitgetrokken voor constructief overleg. Daarenboven is
het belangrijk dat de VWA voldoende tijd heeft om de genoemde aanpassingen door te
voeren en zorgvuldig te implementeren en communiceren met de bedrijven. Ik voorzie
derhalve dat de nieuwe regeling per 1 maart 2008 in werking zal treden. Tot 1 maart 2008
zullen de bestaande tarieven worden geïndexeerd. De regeling zal daartoe voor 1 januari
a.s. in de Staatscourant worden gepubliceerd. Mijn collega van VWS zal dezelfde planning
aanhouden voor de inwerkingtreding van het Warenwetbesluit.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
---- --