Socialistische Partij

Uruzgan wordt Nederlands Vietnam

Zoiets als oorlogvoeren, beslis je niet zonder verzekerd te zijn van ruime steun van de bevolking, betogen Harry van Bommel en anderen. Die steun is er niet.


----------
Door Harry van Bommel, Mariko Peters en Klaas E. Meijer


----------
Maandag 17 december begint de Tweede Kamer haar debat over missie Uruzgan, een 'mission impossible'. Vrijwel alle antiguerrillaoorlogen zijn verloren, van Atjeh tot Vietnam. In de negentiende eeuw hebben de Engelsen in hun 'Great Game' geprobeerd Afghanistan in hun invloedsgebied te krijgen. Zij faalden. In de Koude Oorlog probeerde de Sovjet-Unie het land onder controle te krijgen. Zij faalden. De Sovjet-Unie faalde niet alleen. Zij ging mede hierdoor ten onder.

Het zijn niet alleen Russische generaals die zeggen dat deze oorlog onmogelijk te winnen is. Ook Nederlandse generaals b.d. als De Graaf en Homan (van het internationaal onderzoeksinstituut Clingendael) wijzen daar op. De redenering van Homan heeft een keiharde logica. Er zijn gewoon te weinig NAVO-troepen. De Sovjet-Unie had twee en een half keer zo veel troepen. In Kosovo heeft de NAVO per vierkante kilometer 40 keer zo veel manschappen. Dat tekort probeert de NAVO te compenseren met bommen. Het gevolg zijn burgerdoden, veel burgerdoden. Onafhankelijk journalist Karskens is niet 'embedded', dwz ingepakt in defensiekringen. Hij onthulde vorige donderdag op de Aanvullende Hoorzitting die wij organiseerden in de Kamer zijn onderzoek: 300 burgerdoden; vijf keer zo veel als de Taliban. Karskens trok dezelfde conclusie als generaal Homan: die burgerdoelen maken het Westen impopulair en geeft guerrilla's steeds meer steun van de bevolking. Zoals Jan Pronk concludeerde: de Taliban wordt gezien als nationalistische beweging. Uruzgan wordt het Nederlandse Vietnam als wij doorgaan op de ingeslagen weg. Die ontwikkeling zien we elke dag. Wat bedoeld was als uitbreidende inktvlekken blijken krimpvlekken.

De missie is niet alleen onmogelijk; hij faalt op alle fronten. ISAF faalt op het gebied van veiligheid. Onderzoek van de VN heeft uitgewezen dat de veiligheid is afgenomen. ISAF faalt ook als opbouwmissie. Directeur Willem van der Put van Healthnet TPO is in Uruzgan en wereldwijd gepokt en gemazeld bij het opzetten van gezondheidsprojecten. Tijdens dezelfde hoorzitting vertelde hij dat zijn organisatie in Taliban-gebieden door kon werken, maar niet in de 'inktvlekken' van de ISAF. De wrange maar eenvoudige reden daarvoor was dat zijn ontwikkelingswerkers in andere gebieden het slachtoffer worden van guerrillastrijders: gestraft voor de 'collaboratie' met de 'bezetter' in de 'inktvlekken'. Zijn conclusie is dan ook: "Onder de ISAF-troepen kunnen we helpen, maar zonder ISAF hadden we meer kunnen helpen." Ook op het gebied van de drugsbestrijding zijn de resultaten negatief. Sinds de inval van de VS in 2001 is - volgens VN-cijfers - de papaverproductie vertienvoudigd. Ook dit jaar ging - weer volgens VN-cijfers - de drugsexport omhoog.

Door deze schamele - en soms zelfs negatieve - resultaten is de steun in Nederland voor verlenging van de oorlog zeer gering. Minder dan de helft wil de missie verlengen. Zoiets ingrijpends als oorlog màg niet gevoerd worden zonder brede steun van de bevolking. Het is begrijpelijk dat Wouter Bos (ex-Shell) graag in gesprek ging met VS-minister van buitenlandse zaken Condoleezza Rice (ex-Chevron), maar zonder brede steun in bijv. zijn eigen partij moet zijn partij tegen stemmen. Op de PvdA-site bleek echter 55% op de Uruzgan-discussie tegen verlenging te zijn.

Op de aanvullende hoorzitting die GroenLinks en SP organiseerden samen met vredesorganisaties als comité Troepen Terug uit Afghanistan werden de contouren van een vreedzame oplossing in Afghanistan duidelijk. Jan Pronk bepleitte onderhandelingen met de Taliban, die door vele Afghanen als bevrijdingsbeweging wordt gezien en daardoor een machtsfactor is die niet genegeerd kan worden. Die onderhandelingen zouden moeten worden gevoerd onder auspiciën van de VN. Jan Gruiters, directeur van IKV Pax Christi, bepleitte de betrokkenheid van de buurlanden van bij de onderhandelingen, die allen machtsposities bekleden in Afghanistan: Pakistan; Oezbekistan bij de Oezbeken in Afghanistan; Tadzikistan t.o.v. de Tadziken, enz. Alle buurlanden zijn als leden of waarnemers (Afghanistan en Pakistan) verenigd in de SCO, de 'Shanghai Cooperation Organization', die een aparte 'SCO-Afghanistan Contact Group' hebben opgericht en geen door de Taliban gedomineerd Afghanistan willen. De internationale overlegstructuur voor een vreedzaam, democratisch en stabiel Afghanistan kan er dus heel snel zijn. Dat gevoegd bij het voorstel van Wim van der Put om de veiligheidshandhaving veel meer in handen van de Afghaanse militairen en politiemannen te leggen en ontwikkelingshulp te ontkoppelen van de NAVO-militairen geeft aan dat er een veel effectievere manier is om daar te helpen. Help de Afghanen; help onze jongens en meisjes: laat ze thuis komen.

Harry van Bommel en Mariko Peters zijn respectievelijk lid van de Tweede Kamer voor de SP en GroenLinks; Klaas E. Meijer is secretaris van het comité Troepen Terug uit Afghanistan, waar ook SP en GroenLinks deel van uitmaken.

Eerder geplaatst in de Volkskrant van 17 december 2007