Staat van de Gezondheidszorg 2007 Taakherschikking
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
MEVA/BO-2820991
14 december 2007
Hierbij zend ik u het inspectierapport Staat van de Gezondheidszorg
2007 'Taakherschikking blijkt positief voor de kwaliteit van zorg' en
mijn reactie hierop.
De inspectie heeft een onderzoek naar taakherschikking uitgevoerd. Het
onderzoek liep van januari 2007 tot september 2007 en bestond uit
bestudering van literatuur en een verken-nend onderzoek naar vijf
vormen van taakherschikking: in ziekenhuizen, in de huisartsen-zorg,
in de zorg voor oudere psychiatrische patiënten, in de zorg voor
mensen met een verstandelijke beperking en in de preventieve
gezondheidszorg. De aanleiding voor het onderzoek is het feit dat
taakherschikking in de gezondheidszorg steeds meer voorkomt.
Het verschuiven van taken kent daarbij verschillende vormen, die
worden aangeduid met de term `taakherschikking'. Het betreft hierbij
onder meer taken van artsen, die naar andere soms nieuwe
beroepsgroepen worden verschoven. Maar ook de herschikking van taken
tussen artsen en tussen verpleegkundigen en verzorgenden wordt hiertoe
gerekend.
Aanleiding
Mijn ministerie heeft de afgelopen jaren vanuit zijn
verantwoordelijkheid de ontwikkeling van taakherschikking gestimuleerd
en ondersteund. Enerzijds door innovaties te stimuleren en te
financieren. Anderzijds door binnen het stelsel ruimte te creëren voor
taakherschikking en daarmee in overeenstemming te brengen met de
bestaande zorgvragen. De kernvraag is vervolgens of die
taakherschikking de beoogde kwaliteitsverbetering teweegbrengt en of
daarmee geen nieuwe risico's geïntroduceerd zijn. In het onderzoek van
de inspectie zijn daarom ook de risico's van taakherschikking bekeken.
Een risico is versnippering van de zorg, maar ook nadrukkelijk
vermindering van de patiëntveiligheid.
Bevindingen
De inspectie constateert, in tegenstelling tot haar aanvankelijke
bezorgdheid over de effecten, dat taakherschikking een positieve
bijdrage levert aan veilige, effectieve, patiëntgerichte en
toegankelijke zorg. Patiënten en cliënten hebben waarneembaar voordeel
omdat ze toegesneden zorg krijgen, complicaties sneller worden herkend
en medicatie sneller ingeregeld is. De zorg wordt veiliger, kan beter
op de behoeften van patiënten worden afgestemd en is ook in veel
gevallen effectiever.
De instellingen en beroepsgroepen uit dit onderzoek hebben het risico
op versnippering van zorg, evenals de andere potentiële risico's, goed
ondervangen. Taakherschikking leidt onder andere tot het beleggen van
zorgtaken bij andere beroepsgroepen die niet wettelijk zijn geregeld.
Het is momenteel niet mogelijk bevoegdheden die aan artsen zijn
voorbehouden volledig en als zelfstandige bevoegdheid over te dragen
aan anderen. Dit leidt volgens de inspectie tot belemmeringen bij de
invoering van taakherschikking.
Taakherschikking lijkt niet goed te passen binnen de huidige
financieringssystematiek. De inspectie heeft in haar onderzoek
signalen ontvangen dat daardoor projecten geen doorgang kunnen vinden.
Vanuit het perspectief van kwaliteit van zorg lijkt dit een
onwenselijke situatie.
Aanbevelingen
De inspectie komt in het rapport op basis van de bevindingen tot vijf
aanbevelingen. Drie van de vijf aanbevelingen zijn gericht op mijn
ministerie. Op deze aanbevelingen zal ik nader ingaan. De twee andere
aanbevelingen zijn gericht tot management en/of betrokken
beroepsgroepen. Deze twee aanbevelingen worden in gesprekken met
relevante partijen opgenomen.
Wet- en regelgeving
De inspectie doet de aanbeveling om flankerend beleid te voeren op het
vlak van wet- en regelgeving waarmee de professionaliteit van nieuwe
beroepsgroepen geborgd kan worden.
Ik kan mij in deze aanbeveling vinden. Momenteel wordt er gewerkt aan
het opnemen van een nieuw artikel in de Wet op de Beroepen Individuele
Gezondheidszorg (Wet BIG). Dit artikel staat bekend onder de naam
`experimenteerartikel'. Door gebruik te maken van dit artikel wordt
het mogelijk gemaakt op verantwoorde wijze vormen van taakherschikking
te regelen. Bepaalde categorieën beroepsbeoefenaren, in afwijking van
artikel 36 (regeling voorbehouden handelingen), worden bij Algemene
Maatregel van Bestuur (AMvB) voor een bepaalde periode bevoegd tot het
verrichten van in de maatregel aangewezen handelingen. Het is de
bedoeling om na deze periode op grond van positieve evaluatie deze
beroeps-beoefenaren op te nemen in de Wet BIG. Het streven is de
wetswijziging voor de zomer van 2008 aan te bieden aan de Tweede
Kamer.
Tevens wordt op dit moment door mijn ministerie samen met de relevante
partijen in het veld gewerkt aan de invulling van de regelgeving. Deze
regelgeving maakt het mogelijk dat specifieke groepen verpleegkundigen
zelfstandig een categorie van medicijnen mogen gaan voorschrijven. We
streven ernaar om in het najaar van 2008 de regelgeving gereed te
hebben.
Onderzoek
De inspectie vraagt mij een onderzoeksprogramma in te richten bij
ZonMw naar de effecten van taakherschikking op de uitkomsten van de
zorg.
Er zijn de afgelopen periode diverse onderzoeken (onder meer
onderzoeken van MOBG/CBOG, LEVV) uitgevoerd naar diverse aspecten rond
taakherschikking. Dit geeft op dit moment een compleet beeld ten
aanzien van de ontwikkelingen rond taakherschikking.
In de aanbevelingen van deze onderzoeken wordt veelvuldig aangegeven
dat voor een voort-varende ontwikkeling van taakherschikking, deze in
wet- en regelgeving verankerd zou moeten worden.
Zoals eerder in deze brief geschetst wordt gewerkt aan de aanpassing
en invulling van de wet- en regelgeving. Voor het meten van de
daadwerkelijke effecten van de wettelijke verankering is nog enige
tijd nodig. Tegen deze achtergrond is een effectonderzoek in de
toekomst meer gepast. Bovendien zal ik ook in de regelgeving van het
`experimenteerartikel' een evaluatie opnemen. In diverse programma's
van ZonMw wordt overigens reeds aan-dacht geschonken aan
taakherschikking. Ik denk hierbij aan het programma Kennis Kwaliteit
Curatieve zorg (KKCZ) voor multidisciplinaire richtlijnontwikkeling en
de programma's rond diabetes en disease management.
Vergoedingensysteem
Ten slotte vraagt de inspectie mij, zorgverzekeraars en de Nederlandse
Zorgautoriteit om voldoende flexibiliteit in het vergoedingensysteem
om taakherschikking mogelijk te maken. De inspectie stelt dat bij een
stimuleringsbeleid ook een vergoedingensysteem past dat
taakherschikking zonder kunstgrepen mogelijk maakt.
De stelselwijziging en de daarin opgenomen functionele omschrijving
van de aanspraken, zijn bij uitstek het vehikel om dit doel zonder
kunstgrepen te bereiken. Uiteraard dient goed gevolgd te worden dat
deze aanname juist is. Ik heb de NZa reeds verzocht de bekostiging van
de 1e lijn aan een uitvoeringstoets te onderwerpen. In het verlengde
daarvan heb ik de NZa verzocht te analyseren of de
bekostigingsstructuur van de huisartsenzorg deze beleids-doelen
maximaal ondersteunt, en zo nodig met voorstellen te komen die lokale
afspraken nog beter mogelijk maken.
Ook sluit ik niet uit dat de mogelijkheden van het huidige systeem
niet voldoende bekend zijn bij alle partijen. Ik zal de komende tijd
gebruiken om in overleg met relevante partijen een beeld te krijgen
wat de mogelijkheden en de onmogelijkheden zijn voor stimulering van
taakherschikking.
Ten slotte
Het positieve signaal dat de inspectie met dit rapport afgeeft,
ondersteunt mijn beleid. In 2003 heeft de Raad voor de Volksgezondheid
en Zorg het advies `Taakherschikking in de gezondheidszorg'
uitgebracht. De afgelopen jaren is het beleid rond taakherschikking
gebaseerd op dit rapport en heb ik taakherschikking gestimuleerd in
het licht van veilige, effectieve en patiëntgerichte zorg. Er zijn in
samenspraak met werkgevers- en werknemersorganisaties en het
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap succesvolle pilots
uitgevoerd. Ook in de toekomst zal ik hieraan uitwerking blijven
geven.
Daarnaast is in het toezicht van de inspectie voorzien dat bijzondere
aandacht wordt besteed aan de manier waarop instellingen risico's van
taakherschikking bedwingen. De inspectie heeft daarvoor een
toezichtkader opgesteld.
In lijn met de prioriteit die het kabinet aan het arbeidsmarktbeleid
in de zorg geeft en het grote belang van patiëntveiligheid zal ik mij
dan ook sterk blijven maken voor taakherschikking.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport
dr. A. Klink