Liever meer geld, dan langer zorgverlof
10 december 2007
Onderzoeker Ivy Koopmans heeft onderzocht welke pogingen er in de
afgelopen twintig jaar zijn ondernomen om ons socialezekerheidsstelsel
zo te moderniseren dat het mensen ondersteunt bij het combineren van
betaalde arbeid en zorg. Koopmans denkt dat een betere betaling van
het ouderschapsverlof te verkiezen is boven een verlenging van de
verlofduur. Ivy Koopmans promoveert op 14 december aan de Universiteit
van Utrecht.
Koopmans onderzoek biedt naast een analyse van het moderniseringsdebat
en de maatregelen die sinds 1987 in het socialezekerheidsstelsel zijn
doorgevoerd, ook een beoordeling van deze maatregelen. Houvast daarbij
zijn vier criteria die een efficiënt en rechtvaardig stelsel bepalen:
'transitiebestendigheid', 'gendergelijkheid', 'zorgsolidariteit' en
'keuzevrijheid'. Worden de maatregelen, als ouderschapsverlof,
beoordeeld aan de hand van deze criteria, dan blijken ze maar ten dele
te voldoen. Het huidige beleid, waarbij vooral via de
levensloopregeling hoog wordt ingezet op individuele besparingen,
biedt voor zorg te weinig bescherming. Met het oog op bovenstaande
criteria valt een verbetering van de betaling van het
ouderschapsverlof te verkiezen boven een verlenging van de duur van
het verlof en is het aan te bevelen een zorgverlofverzekering als
fundament onder een individuele spaarregeling te leggen.
Modernisering van de sociale zekerheid 1987-2007
In de afgelopen twintig jaar zijn verschillende pogingen ondernomen
het socialezekerheidsstelsel zo te moderniseren dat het mensen
ondersteunt bij het combineren van betaalde arbeid en zorg.
Voorbeelden hiervan zijn het ouderschapsverlof, verzorgings- en
mantelzorgforfait en de levensloopregeling. Van een uitgesproken visie
of doelgericht beleid is echter nauwelijks sprake. Een consensus over
de positie van zorg in de samenleving in relatie tot betaalde arbeid
ontbreekt. De overheid wil dat de arbeidsparticipatie toeneemt, maar
geeft ten aanzien van zorg geen eenduidige boodschap af. Het gevolg
hiervan is dat het individu in veel gevallen zelf verantwoordelijk is
voor het opvangen van de financiële consequenties van
zorgverantwoordelijkheden. Zorg wordt daarom wel getypeerd als een
'nieuw' risico.
Ivy Koopmans is als onderzoeker verbonden aan de Utrecht School of
Economics van de Universiteit Utrecht. Deze studie maakt deel uit van
het NWO-onderzoeksproject naar 'Sociale Cohesie'. Het heeft als doel
de vele vragen ten aanzien van de multiculturele en pluriforme
samenleving in een nieuw perspectief te plaatsen en een beantwoording
ervan naderbij te brengen.
..............................
Noot voor de redactie,
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek