Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

Amsterdam, 11 december

NB: EMBARGO tot 11 december, 23.01 uur

Overgewicht ongunstig bij kinderwens

Overgewicht verkleint de kans op zwangerschap. Dat blijkt uit een artikel dat morgen verschijnt in het wetenschappelijke tijdschrift Human Reproduction. Twee jaar lang volgden onderzoekers van het AMC, het VUmc en het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam ruim 3000 paren met een kinderwens, die in behandeling waren vanwege vruchtbaarheidsproblemen. Voor het eerst toonden zij aan dat bij vrouwen met een Body Mass Index (BMI, een maat voor overgewicht) van 29 of meer de kans op een spontane zwangerschap sterk terugloopt.

Het is bekend dat obesitas, een ernstige vorm van overgewicht, ertoe kan leiden dat vrouwen stoppen met ovuleren, d.w.z. geen eisprong meer hebben. Zwanger worden is dan onmogelijk. Of obese vrouwen met een normale cyclus eveneens kampen met vruchtbaarheidsproblemen, was echter niet bekend. Uit een studie die is uitgevoerd door Jan Willem van der Steeg, gynaecoloog in opleiding in het AMC, blijkt dit inderdaad het geval. Vanaf een BMI van 29 wordt het steeds moeilijker om spontaan zwanger te worden. Voor elke punt die de BMI omhoog gaat, vermindert de kans daarop met vier procent, schatten de onderzoekers. Ook bij ernstig ondergewicht neemt de kans op een kind waarschijnlijk af. Aan het onderzoek namen echter te weinig extreem magere vrouwen deel om daar harde uitspraken over te kunnen doen.

Waarom obesitas een negatief effect heeft op de vruchtbaarheid is niet bekend. De onderzoekers vermoeden een relatie met het hormoon leptine. Dit remt het hongergevoel. Vrouwen die door een genetisch defect deze stof niet aanmaken lijden aan extreme zwaarlijvigheid. Daarnaast kampen ze niet zelden ook met vruchtbaarheidsproblemen, omdat leptine ook andere hormoonspiegels beïnvloedt. Bij obese vrouwen die wel gewoon leptine aanmaken zou sprake kunnen zijn van een verminderde gevoeligheid voor het hormoon.

Vorig jaar woedde in Groot-Brittanië nog een discussie over de vraag of obese vrouwen moesten worden uitgesloten van vruchtbaarheidsbehandelingen. Echter zonder dat bekend was of obese vrouwen met een gewone, regelmatige cyclus ook minder kans hebben om zwanger te worden. Ook nu dat verband wel is aangetoond, pleit Van der Steeg zeker niet voor stoppen met behandelen. Wel is hij voorstander van betere voorlichting aan en counseling van paren met een kinderwens, ook over de invloed van zwaarlijvigheid. Bij voorkeur wordt daarnaast ook hulp geboden bij het afvallen.

Het OFO-project (Oriënterend Fertliteitsonderzoek) naar factoren die van invloed zijn op (verminderde) vruchtbaarheid vond plaats tussen 2002 en 2004. Een kleine veertig van de honderd Nederlandse ziekenhuizen deden mee. In de deelstudie naar de invloed van obesitas participeerden 24 klinieken.


Noot voor de redactie (