Brussel, 11 december 2007
Hernieuwde Lissabonstrategie voor groei en werkgelegenheid werpt vruchten
af, maar verdere hervormingen in de EU nodig om te slagen in het tijdperk
van globalisering, aldus strategisch verslag van de Commissie
Drie jaar na de hernieuwde start in 2005 werpt de Lissabonstrategie voor
groei en werkgelegenheid vruchten af. Dat is de belangrijkste conclusie van
het vandaag gepresenteerde strategisch verslag van de Commissie over
economische hervormingen in de EU. Het verslag toont aan dat de recentelijk
sterk verbeterde prestaties van de Europese economie ten dele toe te
schrijven zijn aan de strategie. De structurele hervormingen beginnen ook
een gunstige invloed uit te oefenen op het toekomstig groeipotentieel,
waardoor de langetermijnvooruitzichten voor de welvaart er beter uitzien. De
aanpak is in sommige landen echter steviger geweest dan in andere, en de
jongste twaalf maanden waren enige tekenen van "hervormingsmoeheid"
waarneembaar. Europa zal de economische hervormingen op communautair en op
nationaal niveau echter moeten voortzetten gedurende de volgende cyclus van
de Lissabonstrategie om het hoofd te bieden aan de nasleep van de mondiale
financiële perikelen en aan de hogere grondstoffenprijzen. In het verslag
wordt een reeks nieuwe beleidsinitiatieven geschetst om deze uitdaging op te
nemen en de Europese inspanningen ten aanzien van de globalisering op te
voeren. Het verslag zal in het voorjaar - in maart 2008 -aan de Europese
Raad worden voorgelegd.
"De Lissabonstrategie werkt. Ze zorgt voor groei en werkgelegenheid,
en geeft Europa en de Europese burgers kansen om te slagen in het
tijdperk van globalisering. Zij heeft Europa een gemeenschappelijke,
concrete economische agenda gegeven, waarin de nationale verschillen
volledig aan bod kunnen komen. Europa mag nu echter niet op de
lauweren rusten om de kansen op het mee vormgeven van de globalisering
niet te vergooien. Er is nog veel te doen. Niet op alle
beleidsterreinen is evenveel vooruitgang geboekt en sommige lidstaten
gaan veel sneller dan andere. Met het pakket dat vandaag wordt
voorgesteld, kan Europa reageren op de toenemende onzekerheid in de
wereldeconomie en de sociale dimensie, onderwijs en opleiding,
informatie- en communicatietechnologie, flexicurity, energie en
klimaatverandering nog hoger op de lijst van prioriteiten plaatsen",
aldus de voorzitter van de Commissie, José Manuel Barroso.
Vice-voorzitter Günter Verheugen, bevoegd voor Ondernemingen en
industrie, verklaarde: "Om succesvol te blijven moet de
Lissabonstrategie een hecht partnerschap tussen de lidstaten en de EU
zijn. Een wezenlijke innovatie van het pakket is een nieuw
communautair Lissabonprogramma met tien topprioriteiten voor
hervormingen op EU-niveau. Daartoe behoren maatregelen om het
groeipotentieel van kleine en middelgrote ondernemingen te ontsluiten
en een betere wet- en regelgeving met minder rompslomp. Voorts willen
we nog meer aandacht schenken aan onderwijs en onderzoek en
ontwikkeling.
Het nieuwe programma benadrukt ook nog steeds de externe dimensie van
de groei- en werkgelegenheidsstrategie. Gelijke voorwaarden op
internationale schaal zullen nog belangrijker worden. De hervormingen
zijn essentieel voor het aanzwengelen van de Europese economie en het
aanpakken van de dagelijkse bekommernissen van de burgers.".
Enkele aanzienlijke successen
De economische groei in de EU-27 bedroeg in 2006 3,0% en voor 2007
wordt 2,9% verwacht. Door structurele hervormingen is het geraamde
groeipotentieel van het BBP in de eurozone sinds 2005 met 0,2
procentpunt gestegen tot omstreeks 2,25% in 2007.
De voorbije twee jaar zijn bijna 6,5 miljoen nieuwe jobs gecreëerd en
tegen 2009 zullen er naar verwachting nog eens 5 miljoen jobs
bijkomen. Verwacht wordt dat de werkloosheid tot onder 7% zal dalen,
het laagste cijfer sinds medio de jaren '80. Voor het eerst sedert
tien jaar gingen de sterke stijgingen van de werkgelegenheidsgraad
gepaard met een forse groei van de productiviteit.
De begrotingstekorten van de EU-27 zijn beduidend verkleind, van 2,5%
van het BBP in 2005 tot een geraamde 1,1% in 2007. De overheidsschuld
van de EU-27 is verminderd van 62,7% in 2005 tot iets minder dan 60%
in 2007.
Het is nu in bijna alle lidstaten mogelijk om binnen een week en via
"één loket" een bedrijf op te starten en er zijn enkele belangrijke
stappen gezet bij de uitvoering van het EU-programma voor een betere
regelgeving.
Ongeveer de helft van de lidstaten hebben op een flexicuritybenadering
gebaseerde beleidsmaatregelen ontwikkeld of zijn daarmee bezig. Er is
overeenstemming bereikt over een stel gemeenschappelijke
flexicuritybeginselen die de lidstaten, aangepast aan hun eigen
nationale omstandigheden, ten uitvoer moeten leggen.
Alle lidstaten hebben thans een nationaal streefcijfer voor
O&O-investeringen vastgesteld. Als al deze streefcijfers gehaald
worden, zal de EU in 2010 een niveau halen van 2,6% van het BBP
(komende van 1,9% in 2005). Dit zou een aanmerkelijke verbetering
betekenen, ook al zal het cruciale doel van 3% (met een inbreng van de
privé-sector van 2%) met vertraging worden bereikt.
Maar nog veel meer te doen
Het gedeelte van het BBP dat in de EU aan O&O wordt besteed, heeft de
jongste tijd geen gelijke tred gehouden met de forsere economische
groeicijfers en is tot 1,85 % gedaald in 2006, met grote onderlinge
verschillen tussen de lidstaten. Door deze trend raakt de EU verder
verwijderd van het streefcijfer van 3%.
Alhoewel de cijfers van de begrotingstekorten en de overheidsschuld
verbeterd zijn, is de kans om van de relatief sterke groei te
profiteren om structurele tekorten te verminderen niet volledig benut,
met name in de eurozone.
Er is nog veel ruimte om de administratieve rompslomp te verminderen
en het ondernemingsklimaat te verbeteren, met name voor kleine en
middelgrote ondernemingen. De openstelling van netwerksectoren en
-diensten voor meer mededinging verloopt traag.
Heel wat arbeidsmarkten zijn nog altijd versnipperd, met sterke
beschermingsmechanismen voor "insiders" en onzekere vooruitzichten
voor "outsiders" die op contractbasis werken.
De onderwijssystemen doen te weinig om jongeren de vaardigheden bij te
brengen die zij en werkgevers nodig hebben. De mobiliteit van
werknemers blijft nog altijd betrekkelijk klein. Slechts 2% van de
actieve burgers woont en werkt in een andere lidstaat. In sommige
lidstaten worden werknemers nog altijd geconfronteerd met belangrijke
hindernissen wanneer zij van job veranderen. Daarom heeft de Commissie
een actieplan voor arbeidsmobiliteit met 15 concrete maatregelen
voorgesteld. (zie IP/07/1879)
Europa heeft nog steeds een achterstand op andere toonaangevende
economieën inzake investeringen in informatie- en
communicatietechnologie en het gebruik ervan om de productiviteit te
vergroten.
Heel wat lidstaten zitten niet op koers om hun Kyotonormen te halen en
zullen grote inspanningen moeten leveren om de ambitieuze
doelstellingen te halen die door de Europese leiders op hun
voorjaarsbijeenkomst van 2007 zijn gesteld en die moeten worden
bereikt via het pakket energie- en klimaatveranderingsmaatregelen dat
de Commissie in januari 2008 zal voorstellen.
De strategie versterken in de volgende cyclus
In het verslag worden een aantal nieuwe maatregelen ontvouwd voor elk
van de vier prioritaire gebieden die door de Europese Raad in het
voorjaar van 2006 als de pijlers van de hernieuwde strategie zijn
aangewezen. De Commissie zal de Europese leiders op hun
voorjaarsbijeenkomst van maart 2008 vragen deze goed te keuren.
Inzake investeringen in mensen en modernisering van de arbeidsmarkten
worden de lidstaten in het verslag ertoe opgeroepen actieplannen op te
stellen en streefcijfers vast te stellen om vroegtijdig schoolverlaten
aanzienlijk terug te dringen en de basisleesvaardigheden gevoelig te
verbeteren.
Wat het ondernemingsklimaat betreft, wordt in het verslag aangedrongen
op een geïntegreerd beleid via een Europese Wet voor kleine
ondernemingen ter ondersteluning van de ontwikkeling en de groei van
de miljoenen kleine en middelgrote ondernemingen, die negen van de
tien nieuwe arbeidsplaatsen creëren.
Inzake kennis (onderwijs, O&O en innovatie) stelt het verslag voor
stappen te zetten op weg naar de "vijfde vrijheid" - het vrij verkeer
van kennis - via de totstandbrenging van een ware Europese
onderzoeksruimte en een geïntegreerde jurisdictie in octrooizaken, met
één enkel, betaalbaar octrooi. De lidstaten wordt verzocht een
nationale breedbandstrategie uit te stippelen en nationale
streefcijfers vast te stellen voor het gebruik van
hogesnelheidsinternet, waarbij wordt gemikt op een
aansluitingspercentage van 30% van de EU-burgers en 100% van de
scholen tegen 2010.
Inzake energie en klimaatverandering benadrukt het verslag het belang
van de voltooiing van de interne markt voor energie en worden de
lidstaten verzocht verplichte energiebesparingsdoelen te stellen voor
overheidsgebouwen en energie-efficiëntie stelselmatig te hanteren als
criterium voor de gunning van overheidsopdrachten.
De externe dimensie
Het pakket versterkt de externe dimensie en koppelt openheid aan het
beschermen van de legitieme Europese belangen. De dialoog met derde
landen zal worden versterkt en gestroomlijnd, met een nadrukkelijker
focus op globaliseringsvraagstukken van wederzijds belang, zoals
markttoegang, convergentie van de regels, migratie en
klimaatverandering. In de toekomst zal de Commissie één jaarverslag
over toegang tot de markten opstellen en daarin de landen en sectoren
noemen waar nog belangrijke barrières blijven bestaan.
De geïntegreerde richtsnoeren
De bovengenoemde bijstellingen van de strategie zijn nodig om te
reageren in gebieden waar maar beperkte vooruitgang is geboekt, op
nieuwe uitdagingen en op nieuwe internationale omstandigheden. Zij
vereisen geen aanpassing van de geïntegreerde richtsnoeren die unaniem
door de lidstaten zijn goedgekeurd in 2005. Daarom stelt de Commissie
voor deze richtsnoeren niet te wijzigen voor de komende cyclus. De
begeleidende tekst wordt evenwel geactualiseerd in het licht van de
veranderende omstandigheden.
Het Lissabonprogramma van de Gemeenschap
Het vandaag voorgestelde pakket groei- en werkgelegenheidsmaatregelen
omvat een nieuw en innovatief communautair Lissabonprogramma van
prioritaire maatregelen op EU-niveau voor de komende cyclus van drie
jaar. Het programma stelt tien grote prioriteiten voor hervormingen op
EU-niveau die de Europese economie in die periode moeten aanzwengelen.
De Europese wet voor kleine ondernemingen, het programma voor betere
wet- en regelgeving, de ruimte voor onderzoek en hoger onderwijs en de
octrooi-initiatieven behoren tot die prioriteiten. Andere zijn meer
investeren in mensen, de emplooibaarheid vergroten, nieuwe stappen
zetten om de Europese markten voor financiële diensten te integreren
en stabieler te maken in het licht van de huidige turbulentie, en een
nieuw duurzaam industrieel beleid bevorderen.
Beoordeling van de uitvoering door de lidstaten
Het pakket omvat zoals gewoonlijk "nationale hoofdstukken" waarin de
vooruitgang van de afzonderlijke lidstaten (en de eurozone) wordt
beoordeeld. De lidstaten blijven vooruitgang boeken, zij het in
verschillende mate. In de meeste gevallen zijn maatregelen genomen om
de verbintenissen na te komen die zijn vervat in de landspecifieke
aanbevelingen die vorig jaar collectief door de lidstaten zijn
goedgekeurd. Er blijft echter nog veel te doen en de meeste
aanbevelingen blijven actueel. Hier en daar - voor Duitsland, Italië
en Spanje - is het aantal aanbevelingen verminderd; voor Slovakije is
de vorig jaar gedane aanbeveling om de langdurige werkloosheid aan te
pakken vervangen door een aanbeveling om het regelgevingskader te
verbeteren. Voor geen enkele lidstaat zijn nieuwe landspecifieke
aanbevelingen toegevoegd. De conclusies van de nationale hoofdstukken
zijn gebundeld in MEMO/07/ 569.
Achtergrond
De Lissabonstrategie van de EU voor de modernisering van Europa werd
hernieuwd in 2005, met een nadrukkelijker focus op groei en
werkgelegenheid. De strategie steunt op een hecht partnerschap van de
Commissie en de lidstaten, die unaniem hun goedkeuring hebben gehecht
aan geïntegreerde beleidsrichtsnoeren. Deze worden op EU-niveau
vertaald in het communautaire Lissabonprogramma en op nationaal vlak
in nationale hervormingsprogramma's, die jaarlijks via
uitvoeringsverslagen worden geactualiseerd. De strategie is opgebouwd
uit cyclussen van drie jaar elk. Voor nadere bijzonderheden kan worden
verwezen naar MEMO/07/568 en
http://ec.europa.eu/growthandjobs/index_en.htm
European Union