NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 2
Radio / TV-interview | 07-12-2007
Minister-president Balkenende, na afloop van de wekelijkse
ministerraad, over de benoeming van Jack de Vries, de
Europees-Arfikaanse top, de hoorzitting missie Afghnaistan en de
verkiezingen in Rusland
DE BENOEMING VAN JACK DE VRIES
KOCKELMAN:
Meneer Balkenende, goedenavond. Ik wilde het vandaag maar eens hebben
over collega's, oud-collega's en oud-collega's die opnieuw collega's
worden. Doelend op Jack de Vries, de nieuwe staatssecretaris van
Defensie. Dacht u toen Cees van der Knaap burgemeester van Ede werd:
nu kan ik Jack terughalen?
BALKENENDE:
Ik heb toen nagedacht van welke man of vrouw past het beste op deze
functie. En dan maak je een afweging. En ik vind dat Jack de Vries
echt in aanmerking komt.
KOCKELMAN:
Het antwoord is dus: ja?
BALKENENDE:
Ja. Kijk, het is iemand die heeft veel met Defensie. U kent misschien
het verhaal. Hij is destijds militair geweest. Toen heeft hij
bijgetekend. Hij was BTT'er. Hij heeft 2, 5 jaar gediend. Hij is al
jarenlang reservist in het leger. Hij heeft de rang van eerste
luitenant. Kortom, als je met hem spreekt, dan heeft hij gewoon iets
met Defensie.
KOCKELMAN:
Wist u dat eigenlijk allemaal al nog voor die functie beschikbaar
kwam?
BALKENENDE:
Nou, ik heb in mijn rol als minister-president veel te maken met onze
militairen. Ik heb ongelofelijk veel waardering en bewondering voor
wat ze doen. In de afgelopen jaren heb ik heel veel met Jack de Vries
te maken gehad. Als ik zie hoe hij spreekt over militairen, dat is
meer dan alleen functionele betrokkenheid, met hartstocht praat hij
erover.
KOCKELMAN:
Kortom, hij heeft echt iets met die organisatie en hij heeft er ook
wel enigszins verstand van. Stonden ze bij de PvdA te dansen op de
tafel van enthousiasme toen hij werd voorgedragen, of niet?
BALKENENDE:
Ach, het is natuurlijk altijd zo dat er wordt teruggekeken naar de
contacten in de afgelopen tijd. En er zijn momenten dat je tegenover
elkaar hebt gestaan in campagnes. Want u weet ook dat Jack de Vries
campagneleider was van het CDA.
KOCKELMAN:
Dat is een lang antwoord voor nee.
BALKENENDE:
Nou, zo moet je het ook niet zien.
KOCKELMAN:
Nee?
BALKENENDE:
We hebben tegen elkaar ook gezegd: je kunt er op blijven kijken, maar
je moet ook vooruit kijken. En het is ook zo, Nederland is een
coalitieland. Ik heb dat natuurlijk zelf ook meegemaakt. De afgelopen
jaren heb je vaak tegenover elkaar gestaan. En dat je dan alleen maar
blijft letten op het verleden, dan kom je geen stap verder. En het is
ook wat je van professioneel politiek bezig zijn, dan kijk je vooruit.
KOCKELMAN:
Wat is het belangrijkste wat hij moet binnenhalen?
BALKENENDE:
Wat hij moet doen is heel wat. Hij is verantwoordelijk voor het
personeelsbeleid. Dat betekent de contacten met de bonden, de
afspraken die gemaakt moeten worden.
KOCKELMAN:
Dus ook personeelstekorten bijvoorbeeld?
BALKENENDE:
Ja, bijvoorbeeld. Dat valt onder zijn verantwoordelijkheid.
KOCKELMAN:
De JSF.
BALKENENDE:
De JSF valt onder zijn verantwoordelijkheid. Materieel van het leger.
U weet, de missie in Afghanistan is een heel intensieve missie. Dat
betekent dat je echt voortdurend alert moet zijn op de kwaliteit van
de militaire organisatie op orde is. Dat zijn allemaal zaken die hij
te behartigen heeft.
KOCKELMAN:
Dus hij moet de JSF gaan binnenhalen?
BALKENENDE:
Dat is een belangrijke opdracht. U weet de afspraken die zijn gemaakt
in het Coalitieakkoord. Daarin heb ik ook duidelijk aangegeven welke
stappen gezet zullen worden. En dat betekent dat al die zaken bekeken
moeten worden.
KOCKELMAN:
Er is nog wel een motie ondertekend door de Kamer, met name door de
PvdA, over de AWACS-luchten in Limburg. Daarvan heeft de huidige
staatssecretaris Van der Knaap gezegd: onaanvaardbaar om die vluchten
te schrappen. Met iets te sterke termen dan u lief is?
BALKENENDE:
Het is zo dat als je termen zoals onaanvaardbaar gebruikt dan behoor
je wel even terug te gaan naar het kabinet. Dat is niet gebeurd.
KOCKELMAN:
Dus hij heeft op de valreep nog even voor zijn beurt gesproken?
BALKENENDE:
De vraag is natuurlijk even wat hij nu precies bedoelt. En de
staatssecretaris Van der Knaap heeft natuurlijk bedoelt te zeggen: ik
ontraad hem sterk. Dat is een. En het tweede element is ook: als zo'n
motie zou worden aangenomen, dan krijg je het probleem met de
uitvoerbaarheid daarvan. Dat is feitelijk wat hij bedoelde te zeggen
en dat zal ook aan de Kamer worden gemeld.
KOCKELMAN:
Zitten we dan in de situatie dat de huidige staatssecretaris,
burgemeester van Ede is en dat de nieuwe net 7 dagen zit en wordt
weggestuurd?
BALKENENDE:
Ik zou er niet vanuit gaan.
KOCKELMAN:
Nee, okay.
BALKENENDE:
Ik zal me niet teveel zorgen maken.
EUROPEES-AFRIKAANSE TOP
KOCKELMAN:
Dan naar uw huidige collega's. u gaat naar Lissabon. U gaat naar de
Europees-Afrikaanse top. Hoe vaak bent u het eigenlijk oneens met uw
collega Gordon Brown uit Engeland?
BALKENENDE:
Ach, hij zit er nog niet zo lang. We hebben ongelofelijk goed
samengewerkt bij de laatste Europese ontmoeting. Toen hebben we het
gehad over CO2-reductie, klimaatverandering. Ik heb hem toen
uitgebreid gesproken. Dat was een heel plezierig gesprek.
KOCKELMAN:
Ik vraag het...
BALKENENDE:
Ja, ik snap het wel. U wilt vragen: waarom gaat Gorden Brown niet, en
waarom gaat u wel?
KOCKELMAN:
Exact. En wat is daarop het antwoord?
BALKENENDE:
Het is zo, de zaak ligt buitengewoon gevoelig. Dat hangt samen met de
historische betrokkenheid van Groot-Brittannië bij een land als
Zimbabwe, vroeger Rhodesië geheten. Er zijn allerlei gevoeligheden.
KOCKELMAN:
Ook voor Nederlandse boeren.
BALKENENDE:
Er gebeuren ook heel erge dingen. Kijk, Mugabe is destijds wel een
gevierd leider geweest. Dat gaat over de onafhankelijkheid en over de
verandering. Maar gaandeweg, als je nu ziet de inflatie is werkelijk
torenhoog, duizenden percentages per jaar.
KOCKELMAN:
Vroeger was het de graanschuur van Afrika, en nu niet meer.
BALKENENDE:
Ik hoorde van welvarende boerderijen waar nu geen kip rond loopt en er
gebeurt nu niets meer. En de mensenrechten worden geschonden. Het is
echt heel erg wat daar gebeurt.
KOCKELMAN:
Heeft u overwogen om ook niet te gaan?
BALKENENDE:
Ik heb er wel over nagedacht. Alleen daarmee doe ik ook geen recht aan
de noodzaak dat Afrika, de Afrikaanse landen en Europa wel met elkaar
om tafel gaan zitten. De vorige top vond plaats in 2000. Elke paar
jaar heb je contacten met China, met India, met de Verenigde Staten,
met Rusland. En met Afrika zijn er geen toppen. Ik vind dat niet goed.
Want het is zo belangrijk dat we samen met Afrika praten over klimaat,
over ontwikkeling, over mensenrechten, over democratie. Al die zaken
daarvoor heb je elkaar nodig.
KOCKELMAN:
Dus u heeft het wel overwogen, maar uiteindelijk besloten niet te
gaan?
BALKENENDE:
Ja, ik vind het wel zo van belang dat we elkaar zien, maar dat gebeurt
niet zomaar. Ik heb wel de harde voorwaarde gesteld dat ik ook mijn
verhaal kan vertellen, mijn kritiek kan uiten op de situatie in
Zimbabwe.
KOCKELMAN:
En als er nu een zo meteen een foto gemaakt moet worden en hij steekt
een hand naar u uit. Wat doet u dan?
BALKENENDE:
Och, dat zal dan blijken. Laat ik daar maar niet op vooruit lopen. Er
is inderdaad een fotomoment. Dat is ook bij elke top. Dat zij dan zo.
Op het ogenblik gaat het mij vooral om de inhoud. Ik wil mijn verhaal
daar kwijt kunnen.
KOCKELMAN:
U gaat het hebben over mensenrechten en over ontwikkelingshulp. We
weten allemaal dat de Chinezen zaken doen met regime die wij niet
altijd steunen. Hoe zetten we nu iets tegenover de Chinezen die niet
over mensenrechten praten, die veel geld investeren, en dan komt u met
een verhaal over mensenrechten en over ontwikkelingshulp.
BALKENENDE:
Uw vraag is zeeR terecht. Ik ben nog niet zo lang geleden in Afrika
geweest. Ik ben in Nigeria en Mali geweest. Ik heb met veel mensen
gesproken. En dan kom je tegen dat wat u ook zegt de toenemende
invloed van de Chinezen. Mensen hebben grote belangstelling voor de
ontwikkeling daar. En dat is dus ook relevant voor ons. Want als wij
nu zouden zeggen: we laten zo'n top niet doorgaan. Wat is dan het
signaal? Dat betekent dat je je toch afkeert van zo'n continent. En
China gaat doOr met het hebben van contacten. Ik zit er zo in dat je
zegt: wat kunnen we daar hebben? Wat kunnen we doen aan economische
contacten, wat kun je doen aan het redigeren van de
Millenniumontwikkelingsdoelen, de ontwikkelingssamenwerking.
KOCKELMAN:
Maar hoe weet u dan ?
BALKENENDE:
Door te zorgen dat je investeert in goede contacten. En dat kan ook.
Nederlandse ondernemingen doen veel in Afrika. Er zijn de nodige
contacten. Er zijn hulporganisaties. We geven veel
ontwikkelingssamenwerkinggeld. Men weet ook dat Europa een belangrijke
speler is en het is ook zo dat als je goede contacten hebt met landen,
dan is het ook mogelijk om te praten over die moeilijke dingen. Daar
is ook sprake van.
KOCKELMAN:
Maar is dat dan genoeg om die Chinezen de loef af te steken?
BALKENENDE:
Nou ja, dan moet je zelf misschien persoonlijk ook handiger zijn. Ik
zal niet graag zien dat een continent alleen maar in de invloedsfeer
zal komen van een land als China. En het is prima dat China actief is.
China is een wereldspeler. Maar laten we dan alsjeblieft zorgen dat
ook wij die contacten hebben. En daarom vind ik het van zo'n belang
dat die top wel doorgaat.
HOORZITTING MISSIE AFGHANISTAN
KOCKELMAN:
En dat is dus een heel belangrijk agendapunt op die top. Dat waren de
huidige collega's. Dan hebben we nog een voormalig collega. Die zit
namelijk in Brussel op het hoofdkwartier van de NAVO, de SG, die heet
De Hoop Scheffer. In de Tweede Kamer balen ze er een beetje van dat
hij niet is op komen dagen voor die hoorzitting. Heeft u hem gebeld
eigenlijk?
BALKENENDE:
Laten we nu niet spreken over mijn contacten met De Hoop Scheffer. Ik
heb overigens regelmatig contact met hem. Dat is soms telefonisch, dat
is soms een email of een Sms-bericht. Ik vind dat ik niet kan treden
in de verhouding tussen de Tweede Kamer en de secretaris-generaal. Ik
wil wel een paar dingen erover kwijt. Vandaag vinden de hoorzittingen
plaats. Maar het is ook zo dat de heer De Hoop Scheffer vandaag bij de
ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-landen is. Minister
Verhagen is nu in Brussel om die contacten met De Hoop Scheffer te
kunnen onderhouden. Dus ik begrijp wel dat hij vandaag sowieso een
agendaprobleem heeft.
KOCKELMAN:
Maar maandag had hij kunnen komen. Voor de VVD was het misschien wel
heel belangrijk om ze achter de missie te krijgen.
BALKENENDE:
Met alle respect. Gaat het nu uiteindelijk om nu met elkaar van
gedachten te wisselen, om te praten over ontwikkelingen. Dan denk ik
ook van: de Hoop Scheffer zegt: ik kan niet vandaag eerder. Ik nodig
Kamerleden uit in Brussel. Daar kun je het gesprek met elkaar ook
voeren. Ik doe geen uitspraken erover. Dat zijn gevoeligheden van de
Kamer. Daar moet ik ook niet in treden als minister-president. Het
gaat uiteindelijk wel om de inhoud.
KOCKELMAN:
Uw boodschap is: doe niet zo moeilijk.
BALKENENDE:
De Kamerleden die naar Brussel gaan, zullen natuurlijk die vragen
stellen hoe zit dat met de participatie van ander landen? Hoe zit dat
met de duur van de Nederlandse missie de komende jaren. Al die vragen
kunnen worden gesteld en ik hoop vooral dat de Kamerleden zich zullen
richten op de inhoud.
VERKIEZINGEN RUSLAND
KOCKELMAN:
Laatste vraag, heeft u nog een bloemetje gestuurd naar een andere
collega, namelijk naar de premier van Rusland in wording Vladimir
Poetin?
BALKENENDE:
Nee, ik heb geen bloemetje gestuurd. Dat gebeurt trouwens ook nooit
bij collega's ut ander landen bij verkiezingen. Maar ik snap uw vraag
wel. Het is een verkiezing waar natuurlijk wel het nodige op af te
dingen is. Er is kritiek gekomen. Er is denk ik terecht gezegd, ook in
Rusland zelf zijn er klachten gekomen. Neem die klachten in ieder
geval serieus. Daarom is het ook van belang, we hebben nu
parlementsverkiezingen gehad, maar volgend jaar vinden er
presidentverkiezingen plaats. Dan zal de internationale gemeenschap
wel kijken hoe een land als Rusland het doet met die verkiezingen.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, MT)
Ministerie van Algemene Zaken