Toespraak minister-president Balkenende bij opening 'Nederland Innovatief'
Toespraak | 06-12-2007
Speech van de minister-president in Rotterdam over innovatie en
'slimmer werken'.
Vorige maand kwamen twee interessante berichten in het nieuws. Om te
beginnen geeft onderzoek aan dat vergaderen ons in Nederland per jaar
60 miljard euro zou kosten. Daar is nog een hoop winst te behalen zou
je zo denken. Dat het in ieder geval slimmer kan bleek wel uit een
ander nieuwsbericht. Volgens de econoom Arne de Vet is vergaderen
zoals we dat gewend zijn niet per sé goed voor de innovatie in een
bedrijf. In zijn proefschrift "The effects of thinking in silence on
creativity and innovation" toont hij aan dat een ingelaste stilte
tijdens een vergadering het aantal nieuwe ideeën sterk vergroot. Een
intermezzo van vijf minuten tijdens een bijeenkomst verdubbelt het
aantal ideeën al. Zo zie je meer weer: spreken is zilver, zwijgen is
goud.
Wat betreft innovatie en ondernemerschap kun je je afvragen of we in
Nederland op een gouden koers liggen.
"Ja" zullen wellicht de mensen zeggen die vorige week de bijlage bij
het Financieele Dagblad hebben gezien over gazellen, snel groeiende
bedrijven. Nederland telt volgens deze krant een toenemend aantal
gazellen: dit jaar 419 tegenover 239 vorig jaar. De gazellen zien de
toekomst zonnig tegemoet en geven het Nederlandse ondernemingsklimaat
een 7,1.
Prima cijfers allemaal. Maar er zijn ook minder goede berichten.
Nederland kent bijvoorbeeld per hoofd van de bevolking meer bedrijven
dan de Verenigde Staten. In Amerika groeien deze bedrijven echter veel
harder. Nederland dreigt ook de aansluiting met de Europese kopgroep
te verliezen. Dat is jammer. En dat is onnodig.
Daarom willen we ons vestigingsklimaat aantrekkelijk houden. Daarom
behoren we ondernemers niet in de weg te lopen met regels,
bureaucratie en andere administratieve irritaties. Daarom dienen we
ondernemerszin te bevorderen.
En het loont om daar zo vroeg mogelijk mee beginnen. Ritzo ten Cate
geeft les in ondernemerschap. Hij was laatst op een basisschool in
Hoogezand. Om de kinderen kennis te laten maken met ondernemerschap,
moesten ze als oefening een zakelijke brief schrijven. Een jongetje
zei toen: "Dit is veel leuker dan rekenen en taal." Spelenderwijs
leren. En spelenderwijs leren ondernemen, daar moeten we naartoe.
De overheid kan een steentje bijdragen om Nederland ondernemender en
innovatiever te maken. Maar de belangrijkste spelers zijn toch de
ondernemers zelf. Eén van de knelpunten op de werkvloer is onze
productiviteit. Die is hoog, maar groeit in andere landen sneller dan
bij ons. Het is nodig een stapje extra te zetten om het tempo van de
koplopers bij te kunnen houden.
Onze productiviteit kan omhoog als we slimmer gaan werken. Slimmer
zijn bij het inzetten van onze mensen en machines. Slimmer zijn bij
het organiseren van onze processen. En slimmer zijn bij het managen
van onze bedrijven.
De Erasmus Universiteit heeft berekend dat driekwart van het
innovatiesucces in Nederland voorkomt uit deze meer 'zachte' kant van
innovatie.
Veel bedrijven lijken zich nog niet bewust van de enorme winst die met
slimmer werken is te behalen. Ik wijs nog even naar de factoren die
volgens de FD Gazellen de verdere groei van hun bedrijf zullen
bepalen:
1. conjunctuur
2. acquisities
3. nieuwe strategie
4. productontwikkeling.
Slimmer werken komt in dit rijtje niet voor. En dat is aan de ene kant
ook wel te begrijpen. Directeur Sent Waninge van DGO Express uit
Hoogeveen verwoordt het denk ik treffend: "Natuurlijk weet je als
ondernemer dat je moet vernieuwen, maar in de hectiek van alledag neem
je soms te weinig tijd er structureel aandacht aan te geven." Er is
kortom nog een wereld te winnen.
Daarom ben ik des te verheugder dat u met zo velen hier naar Rotterdam
bent gekomen om te ontdekken hoe uw bedrijf slimmer kan werken. Of hoe
uw opdrachtgevers slimmer kunnen werken, want een blik op de
deelnemerslijst heeft me geleerd dat we veel consultants in huis
hebben vandaag.
Slimmer werken kan allerlei vormen aannemen. Denk aan platte
organisatiestructuren, resultaatbeloning en zelfsturende teams.
Voorbeelden uit de praktijk laten zien dat zodra je medewerkers laat
meedenken over hun rooster en hun werktijden, het ziekteverzuim daalt
en de productiviteit stijgt.
Maar denk ook aan handige hulpmiddelen die het werk vergemakkelijken.
Glaszetbedrijven weten inmiddels hoeveel winst dat kan opleveren.
Dankzij hulpmiddelen die het dragen en zetten van glas eenvoudiger
maken, kan de productiviteit worden vergroot, het ziekteverzuim worden
verlaagd, de participatie worden verbeterd en de klanttevredenheid
worden verhoogd.
Slimmer werken betekent soms slimmer pauzeren. Bij Philips Domestic
Appliances and Personal Care weten ze daar alles van. Dankzij een
nieuw pauzeschema is de productiviteit van de medewerkers van een
assemblagelijn met 16% gestegen.
Slimmer werken en een goede werkplek gaan ook hand in hand. Uit
onderzoek van TNO blijkt dat ergonomisch instelbaar meubilair de
productiviteit met 4,5 tot 27% kan laten stijgen. Maar het kan nog
eenvoudiger. Zelfs planten op de werkplek hebben al een gunstig effect
op de productiviteit van werknemers. Als u met mij van mening bent dat
Nederland groener kan, dan weet u waar u kunt beginnen....
Dames en heren,
Ik hoop dat u vandaag inspiratie opdoet om slimmer te gaan werken.
Nederland barst van het talent en de creativiteit. Laten we er samen
voor zorgen dat we dat potentieel ook beter gaan benutten. Laten we er
samen voor zorgen dat Nederland de aansluiting bij de koplopers weer
snel zal vinden.
Het moet slimmer. En het kan slimmer. Ik daag u in ieder geval uit om
twee ideeën zo snel mogelijk in de praktijk te brengen. Vraag u eens
af of al de vergaderingen in uw agenda wel even nuttig en nodig zijn.
En mocht u toch niet onder vergaderen uit kunnen komen: las eens een
denkpauze van vijf minuten in. Het kost niets, maar wie weet hoeveel
het oplevert!
Dank u wel.
Ministerie van Algemene Zaken