Eerste Kamer wil onderzoek naar oorzaken niet betalen zorgpremie
woensdag 5 december 2007
Speur de oorzaken op van het niet betalen van de zorgpremie: welke
zijn de wanbetalers en waarom betalen zij niet? Deze wens heeft de
Eerste Kamer dinsdag 4 december met klem bij de regering op tafel
gelegd. De senaat zal volgende week instemmen met maatregelen om te
voorkomen dat wanbetalers van zorg worden uitgesloten. Op verzoek van
PvdA-senator Putters wordt er gestemd over het voorstel. Overigens
lieten alle woordvoerders, behalve Thissen (GroenLinks), blijken voor
het wetsvoorstel te zullen stemmen.
Evenveel wanbetalers
CDA-minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport deelde mee,
dat er ongeveer 200.000 wanbetalers zijn, ongeveer even veel als voor
de invoering op 1 januari 2006 van de nieuwe Zorgverzekeringswet
(ZVW), waarbij het onderscheid tussen ziekenfonds en particuliere
verzekering werd opgeheven. Volgens de minister is een verschil met
vroeger dat nu ook daadwerkelijk de gevolgen van het niet betalen
worden aangepakt. Vanaf invoering van de nieuwe wet geldt al een
compensatieregeling voor zorgverzekeraars. Zij hebben ongeveer voor
200 miljoen aan inkomsten misgelopen (1.000 euro per wanbetaler). Dit
bedrag is vervolgens weer opgebracht door degenen die hun premie wel
betalen via een verhoging van de premie.
Vrijwillig protocol
De wettelijke regeling waarmee de Eerste Kamer dinsdag 11 december
gaat instemmen voorziet in een verlenging tot 2009 van het vrijwillige
protocol dat alle verzekeraars - op twee kleinere na - hebben
gesloten. Het protocol voorziet enerzijds in compensatie voor gederfde
inkomsten en anderzijds in de verplichting van verzekeraars om
wanbetalers verzekerd te houden. De bedoeling is dat zij met een
incassotraject hinderlijk worden gevolgd en dat verzekeraars voorkomen
dat zij van de ene maatschappij naar de andere switchen.
Minister Klink wees er nog eens op dat het zorgstelsel in Nederland is
gebaseerd op solidariteit. Tegenover de plicht van elke ingezetene om
zich tegen ziektekosten te verzekeren, staat de plicht van
verzekeraars om iedereen die zich meldt een basisverzekering te geven
(acceptatieplicht). De minister zei dat het wetsvoorstel is bedoeld om
royement wegens wanbetaling te voorkomen. Hij kondigde aan in de loop
van 2008 met voorstellen te komen om de aanpak van wanbetalers
structureel te regelen. De maatregelen zouden met ingang van 2009
moeten ingaan. Senator Putters (PvdA) loste alvast een schot voor de
boeg: als de minister dit wil bereiken moet hij zorgen dat zijn
structurele maatregelen tijdig bij de Eerste Kamer op de agenda kunnen
worden gezet.
Stevige aanpak
In haar bijdrage aan het debat wees mevrouw Swenker (VVD) erop dat de
meeste wanbetalers (115.000) niet in aanmerking komen voor een
zorgtoeslag. Dit kan erop wijzen dat deze mensen de zorgpremie wel
kunnen betalen, maar het niet willen. Zij vond dat deze mensen stevig
aangepakt dienen te worden. Minister Klink zei hierop dat hij desnoods
'de knoet' zou hanteren. Mevrouw Swenker pleitte er verder voor om de
zorgtoeslag rechtstreeks door de Toeslagendienst aan verzekeraars te
laten overmaken. Ook PvdA-senator Putters leek dit een goed idee.
Minister Klink beloofde dat hij de mogelijkheid zal laten onderzoeken.
Overigens verwachtte mevrouw Swenker meer resultaat van het opschorten
van zorg dan voor het opleggen van een bestuurlijke boete van 130% van
de premie als er sprake is van wanbetaling.
Betere voorlichting
Senator Thissen wees er in het debat op dat de regering teveel uitgaat
van de kwade trouw van wanbetalers. Het kan ook gaan om mensen die
gewoon niet kunnen betalen. Hij hekelde het in te voeren verzwaarde
incassoregiem en pleitte voor betere voorlichting. Volgens Thissen is
lang niet iedereen zo zelfredzaam dat hij weet om te gaan met het
nieuwe zorgstelsel.
Bronheffing
CDA-senator Klein Breteler had liever dat al meteen in 2008 was
begonnen met een bronheffing bij wanbetalers. Hij noemde het
teleurstellend dat dit wegens problemen bij de Belastingdienst niet is
te realiseren. Het opleggen van een boete aan niet betalers leek hem
niet zo doeltreffend. Net als andere senatoren drong Klein Breteler
aan op nader onderzoek naar de samenstelling van de groep wanbetalers
en naar de motieven om geen zorgpremie te betalen. Hij deed de
suggestie om een aparte verzekeraar voor wanbetalers in het leven te
roepen. Het gaat om niet meer dan 2% wanbetalers. Daar zouden de
afzonderlijke verzekeraars zich niet zo druk om maken. Maar minister
Klink zag weinig heil in deze suggestie.
Toezegging
De CDA-senator noemde de beste knoet tegen wanbetalers het dreigen met
de schuldsanering. Klein Breteler vond het niet terecht dat
buitenlanders die kort in Nederland verblijven, maar wel zorg nodig
hebben geen eigen risico hoeven te dragen. Hij kreeg de toezegging van
minister Klink dat de adviesraad CVZ bij adviezen over de
samenstelling van zorgpakketten in het openbaar zal vergaderen. De
minister zou nagaan of openbaarheid bij meer onderwerpen nuttig kan
zijn.
Acute hulp
Net als mevrouw Slagter-Roukema maakte ook PvdA-senator Putters zich
zorgen om de groep onverzekerden. Daar maak ik me zorgen om, zei
mevrouw Slagter. Putters wilde weten of en hoe wanbetalers in de groep
onverzekerden terechtkomen. Putters vroeg ook aan de behandeling van
illegalen in ziekenhuizen. Er zijn verontrustende berichten dat zij
door ziekenhuizen worden geweerd, zei Putters. De minister bezwoer dat
dit niet het geval is als acute hulp geboden moet worden. Maar ook
illegalen krijgen een rekening die zij in principe gewoon moeten
betalen.
Beleidswijziging
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie zei senator Van den Berg
dat hij het wetsvoorstel zag als een beleidswijziging ten opzichte van
de marktwerking die in de zorg is ingevoerd. Minister Klink ontkende
dit met klem.
Hij zei dat hij waardering had voor zijn voorganger Hoogervorst en dat
hij hooguit wat andere accenten aanbrengt in het zorgstelsel.
Luchtfietserij
Mevrouw Slagter-Roukema (SP), die ook sprak namens de Partij voor de
Dieren, zei dat zij 'wat kriebelig' werd nu de minister veel zei over
een wetsvoorstel dat nog moet komen en weinig over het wetsvoorstel
dat op de agenda stond. Laten we ophouden met deze luchtfietserij, zei
mevrouw Slagter. Zij wees erop dat in het verleden Hannie van Leeuwen
(CDA) alle problemen die zich nu aandienen al heeft genoemd. Zij drong
aan op een kwalitatief onderzoek naar de onverzekerden. Op een vraag
van haar zei minister Klink dat tot heden tien personen als verzekerde
zijn geroyeerd. Op een suggestie van haar om voor elke verzekeraar
hetzelfde incassobureau te gebruiken ging de minister niet in. Senator
Van den Berg stelde voor om alleen gecertificeerde bureaus in te
schakelen. Die zijn wat socialer, aldus Van den Berg.
Eerste Kamer der Staten Generaal